Các công ty dầu đá phiến Mỹ bị cáo buộc thông đồng với OPEC để tăng giá dầu

Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ (FTC) cáo buộc Scott Sheffield, cựu CEO của Pioneer, tìm cách thông đồng với Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) để hạn chế khai thác dầu, đẩy giá dầu lên cao. Ảnh: PBS

ExxonMobil, Pioneer Natural Resources, Occidental Petroleum và Diamondback Energy nằm trong số các công ty có tên trong ít nhất 10 vụ kiện tập thể cáo buộc họ âm mưu phối hợp để hạn chế sản xuất dầu đá phiến.

Vụ kiện gần đây nhất nhằm vào Pioneer được đệ trình tại một tòa án liên bang ở bang New Mexico vào hôm 13-5. Các nguyên đơn, bao gồm các tài xế ở các bang Illinois, Colorado, Nevada và Massachusetts, cáo buộc Pioneer hạn chế khai thác khi giá dầu thô tăng vọt sau cuộc xung đột Nga-Ukraine của Nga.

Tuần trước, Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ (FTC) cáo buộc Scott Sheffield, cựu CEO của Pioneer, tìm cách thông đồng với Tổ chức các nước sản xuất dầu mỏ (OPEC) để đẩy giá dầu lên cao. FTC cho biết Sheffield đã cố gắng điều phối mức độ sản xuất dầu với OPEC và các nhà sản xuất khác dầu khác của Mỹ để “tăng lợi nhuận cho Pioneer”, gây thiệt hại cho các hộ gia đình và doanh nghiệp Mỹ.

Theo FTC, Sheffield đã trao đổi hàng trăm tin nhắn với các đại diện và quan chức của OPEC về thị trường dầu mỏ. Vì vậy, FTC cấm Sheffield tham gia hội đồng quản trị của ExxonMobil sau khi phê duyệt thương vụ ExxonMobil thâu tóm Pioneer với giá 64 tỉ đô la Mỹ.

Trong một vụ kiện tập thể khác ở bang Nevada hồi đầu năm nay, các nguyên đơn cáo buộc Pioneer cùng với 7 công ty năng lượng khác của Mỹ thông đồng hạn chế sản lượng dầu đá phiến, khiến giá bán lẻ của nhiều loại nhiêu liệu, bao gồm xăng và dầu diesel tăng cao.

Pioneer phản đối cáo buộc của FTC, cho rằng “phản ánh sự hiểu lầm cơ bản về thị trường dầu mỏ Mỹ và toàn cầu” cũng như “hiểu sai bản chất và mục đích hành động của ông Sheffield”.

Trong một tuyên bố riêng, ExxonMobil cho biết cáo buộc của FTC liên quan đến Sheffield “hoàn toàn không phù hợp với cách chúng tôi kinh doanh”.

Sáu công ty khác có tên trong vụ kiện tập thể ở bang Neveda gồm Permian Resources, Chesapeake Energy, Continental Resources, Diamondback, Hess và EOG không trả lời yêu cầu bình luận. Công ty dầu đá phiến Occidental Petroleum, bị đơn còn lại, cho rằng cáo buộc nêu trong vụ kiện là “vô căn cứ”.

Thomas Burt, đối tác của Wolf Haldenstein, hãng luật đại diện cho các nguyên đơn trong vụ kiện ở New Mexico, dự báo sẽ có nhiều vụ kiện tương tự tiếp theo.

“Đây là không phải lần đầu tiên những người trong ngành kinh doanh dầu mỏ đã gây ra một mớ hỗn độn mà sẽ phải mất rất nhiều thời gian để dọn dẹp. Thiệt hại cho người tiêu dùng là rất lớn. Vụ kiện tập thể này có thể tính toán thiệt hại trong khoảng 4 năm bán xăng cho 2/3 người tiêu dùng Mỹ”, ông nói.

Hầu hết các vụ kiện tập thể chống lại các công ty dầu đá phiến đều đều được khởi xướng trước khi FTC đưa ra cáo buộc ông Sheffield thông đồng với OPEC và các nhà sản xuất dầu khác của Mỹ để hạn chế sản lượng. Các chuyên gia pháp lý nhận định, hành động của FTC sẽ khuyến khích các luật sư khai thác bằng chứng mà cơ quan này phát hiện được trong quá trình thẩm tra thương vụ sáp nhập giữa ExxonMobil và Pioneer.

Theo Eric Grannon, luật sư chống độc quyền của hãng luật White & Case, cáo buộc của FTC về hành vi thông đồng hạn chế sản lượng của ông Sheffield không mang lại bất kỳ hiệu lực pháp lý nào trong các vụ kiện tập thể. Nhưng ông cho rằng cáo buộc đó có thể sẽ dẫn đến những vụ kiện tập thể khác và cung cấp một số manh mối để các nguyên đơn tìm kiếm bằng chứng.

“Các luật sư khởi kiện tập thể chắc chắn sẽ cố gắng theo dõi các thông tin cơ bản đó của FTC để phát hiện ra các căn cứ khởi kiện của chính họ”, ông nói.

Trong tuần này, các luật sư đại diện cho nguyên đơn trong các vụ kiện ở Nevada đã yêu cầu thẩm phán buộc Pioneer chuyển giao các tin nhắn WhatsApp và các thông tin liên lạc khác của ông Sheffield. Một số tin nhắn này đã được FTC công bố.

Stuart Gross, luật sư của hãng luật Gross Klein PC, nói: “Bây giờ chúng tôi biết có một bằng chứng tồn tại. Vì vậy, các bị đơn (các công ty dầu đá phiến) sẽ khó tranh luận rằng chúng tôi không có quyền tiếp cận bằng chứng đó”.

Gross đang đại diện cho các ngư dân trong một vụ kiện tập thể khác ở bang Nevada chống lại 8 công ty dầu đá phiến của Mỹ. Vụ kiện cáo buộc các công ty này thông đồng với OPEC để tăng giá nhiên liệu hàng hải một cách giả tạo.

“Các thành viên OPEC tin tưởng rằng quyền miễn trừ chủ quyền sẽ bảo vệ họ khỏi phải trả lời trước tòa án Mỹ. Các công ty dầu mỏ của Mỹ này không được hưởng sự bảo vệ như vậy và sẽ phải chịu trách nhiệm”, Gross nói.

Các vụ kiện tập thể trên cáo buộc các công ty dầu đá phiến vi phạm Đạo luật Sherman, được thiết kế để thúc đẩy cạnh tranh bằng cách cấm các công ty thông đồng hoặc sáp nhập để hình thành độc quyền, cũng như luật về chống độc quyền và bảo vệ người tiêu dùng.

Theo luật sư Grannon, vẫn chưa thể xác định các tin nhắn của Sheffield với các quan chức OPEC mà FTC thu thập được có phải là bằng chứng của sự thông đồng hay không. “Tuyên bố đơn phương của một giám đốc điều hành, ngay cả với các đối thủ cạnh tranh của họ, rằng sẽ tăng giá hoặc cắt giảm sản lượng không vi phạm luật chống độc quyền. Điều đó chỉ là vi phạm luật nếu có thỏa thuận”, ông nói.

Theo Financial Times

Khánh Lan