Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà: Xóa bỏ tình trạng 'giữ ghế' nhờ ngạch công chức

Chiều 14-5, Quốc hội tiếp tục phiên làm việc tại hội trường, thảo luận về dự thảo Luật Cán bộ, công chức sửa đổi. Tại phiên thảo luận, đa số các đại biểu nêu ý kiến bày tỏ quan tâm đến cơ chế đánh giá cán bộ theo vị trí việc làm, theo kết quả sản phẩm, các chính sách thu hút nhân tài vào bộ máy công vụ…

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: PHẠM THẮNG

Hai mục tiêu lớn

Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định việc sửa đổi Luật Cán bộ, công chức lần này đặt ra hai mục tiêu lớn. Thứ nhất, xác lập pháp lý cho việc liên thông đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh, thống nhất một chế độ công vụ chung của cả hệ thống chính trị, từ Trung ương tới cấp cơ sở. Từ đó, đáp ứng được yêu cầu của việc thiết kế, sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp, xây dựng chính quyền địa phương hai cấp.

“Gắn với việc này cũng là cơ hội để chúng ta thực hiện được mục tiêu cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, gắn với vị trí việc làm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức” - bà Trà nói.

Mục tiêu lớn thứ hai là bảo đảm thống nhất đồng bộ trong các quy định của Đảng về cán bộ, công chức, cũng như thể chế hóa các chủ trương của Đảng… Theo Bộ trưởng, đây cũng là dịp sửa đổi toàn diện luật này, đổi mới chế độ công vụ theo hướng tiếp cận với nền công vụ tiên tiến trên thế giới, đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia, hiện đại, minh bạch, hiệu quả.

Về các ý kiến cụ thể liên quan đến vị trí việc làm và ngạch công chức, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho hay các đại biểu còn một số băn khoăn.

“Dự thảo luật lần này đã xác lập một chế độ công vụ theo nguyên lý vị trí việc làm là trung tâm, là nền tảng, là cốt lõi để vận hành xuyên suốt toàn hệ thống bộ máy hành chính”- bà Trà nhấn mạnh và nói vị trí việc làm là cơ sở cho xác định biên chế, phân bổ nhân lực và là căn cứ duy nhất để thực hiện việc tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng và trả lương.

Trong khi đó, ngạch chỉ là “công cụ phụ trợ” mang tính kỹ thuật để phân định thứ bậc, trình độ chuyên môn trong công vụ và được tích hợp vào hệ thống mô tả khung năng lực vị trí việc làm.

“Đây là vấn đề rất mới so với luật hiện hành và so với việc chúng ta đang làm, để dần dần ngạch chỉ còn là một công cụ kỹ thuật” - bà Trà nói thêm và cho rằng ngạch công chức sẽ không còn là mục tiêu như hiện nay.

“Vì vậy, chúng tôi quyết định bỏ thi nâng ngạch. Tất cả chúng ta ngồi đây cũng phải trải qua một quá trình từ cán sự rồi vất vả trở thành chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp. Phải mất 9-10 năm chúng ta mới có cơ hội, có điều kiện để trở thành một chức nghiệp hoàn chỉnh, hoặc đủ điều kiện để được bổ nhiệm vào các vị trí nhất định. Như thế tôi thấy rất mâu thuẫn” - lời bà Trà.

Trong khi đó, nếu theo quy định tại dự thảo sẽ “rất linh hoạt và năng động”. “Khi cán bộ, công chức được tuyển dụng vào vị trí việc làm nào thì sẽ được xếp vào ngạch tương ứng. Nếu có năng lực, chúng tôi dự kiến cho vị trí việc làm này là chuyên viên cao cấp thì tương ứng với đó anh sẽ là chuyên viên cao cấp, không cần phải đi theo hệ thống tuần tự của ngạch như trước đây” - bà Phạm Thị Thanh Trà nói và cho biết trước đây “ngạch” chi phối toàn bộ hệ thống thứ bậc công vụ.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nội vụ, đây là vấn đề mới và cũng là vấn đề rất thách thức đối với cơ quan chuyên môn. “Chúng tôi sẽ phải thiết kế làm sao cho vấn đề này được rành mạch" - bà Trà nói và khẳng định cán bộ, công chức muốn tồn tại thì phải đáp ứng được yêu cầu của vị trí việc làm, không phải vì có ngạch.

Điều này cũng đồng thời xóa bỏ tình trạng “giữ ghế” nhờ ngạch, từ đó tạo động lực để cán bộ, công chức phấn đấu và thực thi công vụ trên cơ sở vị trí việc làm…

Các đại biểu tại phiên thảo luận về dự Luật Cán bộ, công chức sửa đổi chiều 14-5. Ảnh: QH

Xây dựng bộ tiêu chí để đánh giá cán bộ

Về thu hút tài năng, Bộ trưởng Nội vụ cho biết sẽ tiếp thu tối đa ý kiến góp ý của các đại biểu. Theo bà, đây cũng là điểm mới trong dự Luật nhằm luật hóa nguyên tắc “coi người có tài là chủ thể đặc biệt trong thiết lập nền công vụ trọng giá trị và đổi mới”.

Luật sẽ thiết kế những “nội hàm” cơ bản, trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ quy định rõ ràng nguyên tắc, cơ chế, chính sách đặc biệt, linh hoạt trong phân cấp, kết nối đồng bộ từ tuyển dụng đến sử dụng… Đặc biệt là những nội dung mà các đại biểu đề cập như môi trường công vụ, văn hóa… giúp người tài cống hiến một cách xứng đáng.

“Một thách thức trong nguồn nhân lực công hiện nay là chúng ta đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao trên một số lĩnh vực trọng yếu, như công nghệ số, quản lý kinh tế, đô thị, môi trường, chính sách chiến lược về tài chính, giáo dục, y tế…” - bà Trà nói thêm.

Về đánh giá cán bộ, công chức, bà Trà cho biết dự thảo lần này được thiết kế theo hướng đổi mới phương thức đánh giá từ định tính sang định lượng, có sản phẩm theo vị trí việc làm, theo chức trách được giao.

“Chính phủ sẽ phải quy định cụ thể về vấn đề” – bộ trưởng nói và cho hay sẽ xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá dựa trên cơ sở chủ động công nghệ, dữ liệu số, công vụ, công chức và chọn lập kinh nghiệm các quốc gia có nền công vụ hiện đại.

“Sẽ kết hợp giữa KPI với đặc thù của công vụ Việt Nam và kết quả định lượng theo vị trí việc làm, bảo đảm đánh giá thực chất, công khai, minh bạch và chính xác. Từ đó làm cơ sở để xóa bỏ triệt để tư duy biên chế suốt đời” – bà Trà nói.

NHÓM PHÓNG VIÊN