Vì sao xây dựng lực lượng dân quân tự vệ rộng khắp dù trong xu thế tinh gọn?

Vừa qua, phát biểu tại Lễ Kỷ niệm 90 năm Ngày Truyền thống Dân quân tự vệ (28/3/1935), Chủ tịch nước Lương Cường đã khẳng định: Trong suốt chặng đường lịch sử vẻ vang, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng Dân quân tự vệ đã hết lòng trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước, nhân dân, chiến đấu kiên cường, mưu trí, dũng cảm; lao động, học tập, công tác sáng tạo, hiệu quả và lập nhiều chiến công xuất sắc. Làm rõ hơn về những chiến công của lực lượng DQTV và những yêu cầu mới đặt ra cho lực lượng DQTV hiện nay, phóng viên VOV phỏng vấn Thiếu tướng Nguyễn Chí Công, Phó Cục trưởng Cục DQTV, Bộ Tổng Tham mưu.

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công, Phó Cục trưởng Cục Dân quân tự vệ, Bộ Tổng Tham mưu

PV: Thưa Thiếu tướng, ngay từ khi mới ra đời, các lực lượng tự vệ, du kích đã trở thành lực lượng quan trọng, trực tiếp chiến đấu và phối hợp chiến đấu, giữ vững địa bàn, xây dựng nên thế trận toàn dân đánh giặc. Vậy ông có thể cho biết những chiến công nổi bật của DQTV trong cuộc kháng chiến chống Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược?

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công: Trong kháng chiến chống Pháp, DQTV và bộ đội địa phương đã tiêu diệt 23 vạn tên trong tổng số 50 vạn quân địch. Như vậy là chiếm tỷ lệ khoảng 46% tổng số lực lượng địch bị tiêu diệt. Đồng thời làm tan rã trên 20 vạn tên, chiếm tỷ lệ khoảng 35% và kiềm chế phân tán trên 90% tổng số lực lượng địch trên toàn chiến trường.

Chiến công của lực lượng DQTV và bộ đội địa phương đã góp phần cùng bộ đội chủ lực giành thắng lợi quyết định trong Chiến dịch Điện Biên phủ. Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội miền Bắc và công cuộc kháng chiến chống Mỹ, DQTV đã phối hợp với Bộ đội, công an, nhân dân thực hiện "tay cày tay súng", "tay búa tay súng", chiến đấu liên tục đã bắn rơi 424 máy bay các loại, đã có 183 triệu lượt người được huy động tham gia phục vụ chiến đấu, phòng tránh sơ tán, khắc phục hậu quả do bom, đạn của địch.

Trong cuộc tiến công nổi dậy mùa Xuân 1975, lực lượng DQTV cùng bộ đội chủ lực và toàn dân miền Nam tiến công nổi dậy đồng loạt, xã giải phóng xã, huyện giải phóng huyện, tỉnh giải phóng tỉnh, đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào, góp phần vô cùng quan trọng vào Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

PV: Bước vào thời kỳ đổi mới và nhất là trong những năm gần đây, thiên tai, dịch bệnh diễn biến thất thường, phức tạp và khó lường, lực lượng DQTV đã khẳng định được vai trò của mình như thế nào?

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công: Thời gian qua, lực lượng DQTV không chỉ duy trì huấn luyện, trực sẵn sàng chiến đấu và thực hiện nhiệm vụ thường xuyên mà mỗi khi địa phương, cơ sở có tình huống phức tạp như phòng chống dịch bệnh, bão lũ, cháy rừng, cứu hộ, cứu nạn, thì lực lượng DQTV luôn phát huy vai trò nòng cốt, xung kích và luôn là lực lượng có mặt sớm nhất, thường xuyên sát cánh cùng các lực lượng chức năng, thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ ngay tại địa phương và cơ sở. Đặc biệt trong phòng chống dịch COVID-19, đã có trên 330.000 lượt DQTV tham gia, đi từng ngõ, gõ từng nhà, bảo đảm nhu yếu phẩm cần thiết cho người dân, đặc biệt trong các khu cách ly và khu vực phong tỏa.

Lực lượng quân tự vệ ở thành phố Buôn Ma Thuột

PV: Quá trình thực hiện nhiệm vụ như vậy thì có những mô hình nào của DQTV hoạt động hiệu quả, góp phần tích cực vào xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương?

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công: Đến nay, toàn quốc cũng đã xây dựng được gần 300 mô hình điểm, đơn vị DQTV. Trong đó, Quân khu 7 đã có rất nhiều mô hình mới sáng tạo, góp phần giữ vững an ninh chính trị, phát triển kinh tế xã hội. Những mô hình đó như là: Tổ chức đơn vị dân quân thường trực, luân phiên làm nhiệm vụ tập trung; mô hình lực lượng DQTV trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất; mô hình dân quân thường trực biên giới gắn với điểm dân cư liền kề đồn, trạm biên phòng, xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh ngay từ cơ sở.

PV: Hiện nay, chúng ta đang chủ trương thực hiện xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh. Vậy theo ông, vì sao chúng ta lại xác định chủ trương xây dựng DQTV vững mạnh, rộng khắp?

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công: Chủ trương của Đảng là xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có lực lượng thường trực hợp lý, có lực lượng dự bị động viên hùng hậu và lực lượng DQTV vệ vững mạnh, rộng khắp, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Hơn nữa, trong Luật Quốc phòng cũng đã xác định: DQTV là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác, là lực lượng bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của nhà nước ở địa phương, ở cơ sở, sẵn sàng chiến đấu, phục vụ chiến đấu, làm nòng cốt cho toàn dân đánh giặc ở địa phương khi có chiến tranh. Đồng thời tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân, khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự. Do vậy, xây dựng DQTV rộng khắp là phù hợp và rất là cần thiết.

PV: Ông có cho rằng, để nâng cao chất lượng hoạt động của DQTV thì trước hết phải thực hiện tốt công tác huấn luyện? Và thực tế hiện nay, điều kiện về thao trường, bãi tập có phải là khó khăn lớn nhất khi tổ chức huấn luyện DQTV?

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công: Đúng vậy, để nâng cao chất lượng tổng hợp của lực lượng DQTV thì trước hết chúng ta phải thực hiện tốt công tác huấn luyện chiến đấu, giáo dục chính trị, để cán bộ, chiến sĩ DQTV có bản lĩnh chính trị vững vàng, nâng cao được kỹ thuật, chiến thuật và tăng cường khả năng chiến đấu, phối hợp và sẵn sàng chiến đấu cao. Hiện nay, điều kiện thao trường bãi tập là một trong những khó khăn, nhưng không hẳn là khó khăn lớn nhất. Vì trên thực tế hiện nay, chúng tôi cũng đã thống kê và thấy rằng, nhiều địa phương đã tận dụng địa hình có sẵn, thao trường của các đơn vị quân đội trên địa bàn để huấn luyện cơ bản cho DQTV.

Nhưng đối với DQTV là lực lượng sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ địa phương, bảo vệ cơ sở, bám trụ địa bàn. Do vậy huấn luyện của DQTV rất là linh hoạt và đa dạng về thao trường. Trong đó linh hoạt về các loại địa hình theo địa giới hành chính, địa phương, cơ sở, thôn, xóm, xã và huấn luyện thực tế tại địa hình hành chính của mình. Do vậy, DQTV có khả năng chiến đấu độc lập và đặc biệt là chiến đấu phối hợp trong khu vực phòng thủ rất tốt.

PV: Khi tổ chức lực lượng tự vệ ở các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp FDI thì doanh nghiệp phải chi trả chế độ, chính sách cho lực lượng tự vệ, hơn nữa khi lực lượng tự vệ tham gia huấn luyện thì ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Đây có phải là rào cản, vướng mắc lớn nhất khi phát triển tự vệ ở các doanh nghiệp không ạ?

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công: Hiện nay, thì đúng là trên phạm vi cả nước, nhiều địa phương đã rất tích cực chỉ đạo, triển khai và đã xây dựng được lực lượng tự vệ trong các loại doanh nghiệp chưa có tổ chức đảng, đặc biệt là doanh nghiệp FDI. Tuy nhiên trong quá trình triển khai thì còn nhiều vướng mắc. Ở đây, chúng tôi thấy rằng, thứ nhất là công tác tham mưu của cơ quan quân sự địa phương còn thiếu quyết liệt, chưa tuyên truyền sâu rộng đến các ban quản lý, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất, cũng như là chủ các doanh nghiệp và người lao động.

Thứ hai là khi tập trung huấn luyện và làm nhiệm vụ thì ít nhiều cũng ảnh hưởng đến hoạt động, sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Thứ ba là về chế độ chính sách do doanh nghiệp phải trực tiếp chi trả cho lực lượng tự vệ. Do vậy, khi xây dựng lực lượng tự vệ ở các doanh nghiệp FDI, thời gian tới, các cấp ủy, chính quyền địa phương cũng như các cơ quan, mà đặc biệt liên quan đến xây dựng chế độ chính sách cần quan tâm và huy động sự vào cuộc của các doanh nghiệp FDI.

PV: Hầu hết số công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ DQVT đều là lao động chính của gia đình nên việc bỏ việc để tham gia huấn luyện rất khó khăn. Bài toán này đã được các địa phương, doanh nghiệp giải quyết như thế nào?

Thiếu tướng Nguyễn Chí Công: Đúng vậy, đây có lẽ là một thực tế. Vừa qua, Bộ Quốc phòng cũng đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định 16 về sửa đổi, bổ sung Nghị định 72. Trong đó tăng mức lương và mức hưởng các chế độ chính sách cho DQTV theo mức lương cơ sở hiện hành. Đối với tự vệ, khi làm nhiệm vụ được hưởng nguyên lương, các khoản phúc lợi, phụ cấp, công tác phí, chế độ chính sách theo quy định của pháp luật. Đối với tự vệ biển thì khi làm nhiệm vụ đấu tranh bảo vệ chủ quyền hải đảo, vùng biển được hưởng thêm lương, ngạch, bậc và tiền ăn tính theo thực tế hoạt động trên biển.

Như vậy, về chế độ chính sách, để tháo gỡ khó khăn của người lao động, của người công nhân tham gia lực lượng DQTV thì Đảng, Nhà nước cũng đã rất quan tâm bằng chế độ chính sách là Nghị định 16 của Chính phủ vừa rồi.

PV: Xin cảm ơn Thiếu tướng!

Trường Giang/VOV (thực hiện)