Trung Quốc vừa kỳ vọng vừa lo lắng khi ông Trump trở lại Nhà Trắng

Trước đó, ông Donald Trump từng đe dọa sẽ tăng thuế đối với ô tô nhập khẩu, bao gồm cả từ Trung Quốc, trong cam kết thúc đẩy lĩnh vực sản xuất ô tô ở Mỹ. Lời đe dọa của ông Trump về thuế với ngành ô tô theo sau động thái trước đó của chính quyền ông Biden nhằm tăng gấp bốn lần thuế đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất vào tháng 5/2024, ngay cả khi Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 2% lượng xe điện nhập khẩu vào Mỹ.

Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính, trong các cuộc họp với CEO Tesla Elon Musk và các thành viên khác của cộng đồng doanh nghiệp Mỹ tại Washington trước lễ nhậm chức của ông Trump, cho biết ông hy vọng các công ty Mỹ sẽ "bám rễ" tại Trung Quốc và giúp ổn định quan hệ song phương.

Khi ông Trump còn là Tổng thống trong nghiệm kỳ đầu tiên của mình, ông đã áp thuế lên hơn 300 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong những tháng gần đây, ông đã tuyên bố sẽ áp thêm thuế ít nhất 10% vào mức thuế đã áp dụng đối với hàng hóa Trung Quốc, một động thái sẽ gây tổn hại cho Trung Quốc vào thời điểm nền kinh tế của nước này đang phải vật lộn để tìm chỗ đứng vững chắc.

Tổng thống Mỹ đã có động thái có vẻ hòa giải là mời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tham dự lễ nhậm chức của mình nhưng ông Tập đã cử ông Hàn thay thế. Đây là một cử chỉ thiện chí vì Trung Quốc chỉ có đại sứ đại diện tại hai lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ trước đó.

Trong cuộc họp vào Chủ Nhật tuần qua, ông Hàn nói với Elon Musk, người được Trump bổ nhiệm để lãnh đạo một bộ phận nhằm tạo ra một chính phủ Mỹ hiệu quả hơn, rằng ông "hoan nghênh và các công ty Mỹ khác" chia sẻ lợi ích từ sự phát triển của Trung Quốc và đóng góp vào quan hệ Trung Quốc - Mỹ.

Mục đầu tiên mà Tổng thống Trump ký là hủy bỏ 78 hành động hành pháp, lệnh hành pháp, bản ghi nhớ của Tổng thống và các hành động khác của thời của ông Biden.

"Ông Hàn được coi là người hiểu được mối quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài, hiểu được nền kinh tế vì thời gian ở Thượng Hải", Michael Hart, chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, nói.

Ông Tập Cận Bình và ông Trump đã tỏ ra khá lạc quan sau khi có cuộc điện đàm vào thứ Sáu tuần qua. Ông Trump gọi đó là "một khởi đầu rất tốt" và ông Tập Cận Bình nói rằng ông và Trump đều hy vọng có một khởi đầu tích cực cho quan hệ Mỹ - Trung Quốc.

Mao Ninh, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, đã đề cập đến "một điểm khởi đầu mới" trong quan hệ Trung Quốc – Mỹ tại một cuộc họp báo thường kỳ vào thứ Hai tuần này.

Nhưng bất chấp tất cả sự thân thiện giữa hai siêu cường, một cảm giác “deja vu” vẫn còn tồn tại trong số những người nhớ lại mối quan hệ đã xấu đi nhanh chóng như thế nào trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.

"Từ bây giờ, cho đến khi tình hình trở nên sáng tỏ hơn một chút, tất cả khách hàng Mỹ của chúng tôi đều phải trả trước", Dominic Desmarais, giám đốc giải pháp tại Lira Solutions, một công ty có trụ sở tại Tô Châu kết nối các nhà sản xuất Trung Quốc với người mua nước ngoài về mọi thứ, từ đồ chơi đến đồ nội thất và sản phẩm từ titan, cho biết.

"Nếu ông Donald Trump thực sự áp thuế 40% hoặc bất kỳ mức thuế nào đối với các sản phẩm Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ, tôi không muốn bị mắc kẹt với hàng hóa được sản xuất riêng cho các khách hàng cụ thể mà chỉ biến mất", ông nói thêm. "Điều đó đã xảy ra rất nhiều, bảy, tám năm trước, khi ông Donald Trump áp thuế 25% đối với 85% hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc".

Một cuộc chiến thương mại khác sẽ khiến Trung Quốc dễ bị tổn thương hơn nhiều so với khi ông Trump lần đầu tiên tăng thuế vào năm 2018, khi nước này phải vật lộn với cuộc khủng hoảng bất động sản sâu sắc, khoản nợ khổng lồ của chính quyền địa phương và tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên là 16%, cùng nhiều thách thức khác.

Những tác động của cuộc chiến thương mại gần đây nhất vẫn tiếp tục được cảm nhận ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, nơi các công ty nước ngoài đang trì hoãn đầu tư và đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ bằng cách đầu tư nhiều tiền hơn vào các các thị trường lân cận bản địa.

Christopher Yeo, giám đốc tài chính tại một công ty cơ sở hạ tầng kỹ thuật số do Singapore sở hữu tại Bắc Kinh, nói rằng ông dự kiến các mối đe dọa về thuế quan của ông Trump sẽ tiếp tục kìm hãm đầu tư và tài trợ xuyên biên giới từ Mỹ và các quốc gia liên kết với phương Tây khác.

Nguồn tài trợ hiện tại của công ty ông là từ các cổ đông không phải người Mỹ. Do đó, ông cho biết không mong đợi việc ông Trump trở lại Nhà Trắng sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của ông ở Trung Quốc.

"Tôi cho rằng các nhà đầu tư tổ chức của Mỹ sẽ tiếp tục cắt giảm đầu tư vào Trung Quốc", ông nói. "Trước đây cũng có một số công ty Mỹ đầu tư vào cơ sở hạ tầng của Trung Quốc, nhưng hiện tại thì không còn nữa".

Hoàng Lâm