TP.HCM lần đầu định hình 'bản đồ' không gian đổi mới sáng tạo tầm cỡ quốc tế

UBND TP.HCM vừa ban hành đề án phát triển mạng lưới Trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ quốc tế tại TP.HCM.

Đề án nhằm hình thành mạng lưới đa dạng các Trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ quốc tế, được hỗ trợ và điều phối bởi cơ quan chức năng của TP. Hệ thống này đáp ứng nhu cầu đổi mới sáng tạo khác nhau, trở thành hạ tầng chiến lược nhằm đưa TP.HCM thành trung tâm khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế.

Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo TP.HCM (SIHUB) là một mắt xích trong đề án Trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ quốc tế tại TP.HCM. Ảnh: MINH HOÀNG

Quy hoạch 4 nhóm trung tâm đổi mới sáng tạo

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM, cho biết đề án định hình một Trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ quốc tế tại TP.HCM gồm bốn nhóm: Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc tế ĐH Quốc Gia TP.HCM; Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo TP.HCM (SIHUB); Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc tế Khu Công nghệ cao; Trung tâm do doanh nghiệp đầu tư có hỗ trợ nhà nước theo hình thức hợp tác công - tư (PPP).

Đề án cụ thể hóa quan điểm của lãnh đạo TP.HCM. Tại buổi gặp gỡ cộng đồng khoa học công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo hồi 9-12, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang cho biết TP bước đầu định hình bốn trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo: ĐH Quốc gia TP.HCM, Khu Công nghệ cao, khu vực Becamex – Bình Dương và trung tâm TP.HCM cũ.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM, cho biết lần đầu tiên TP.HCM xây dựng 'bản đồ' quy hoạch về đổi mới sáng tạo. Ảnh: LÊ THOA

Ông Lâm Đình Thắng nhìn nhận: "Lần đầu tiên, TP.HCM hình dung rõ ràng bốn mô hình làm nền tảng hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo như một bản đồ quy hoạch cho TP về không gian đổi mới sáng tạo".

Nói rõ hơn, ông Trần Ninh Đông, Quyền Trưởng phòng Sở hữu trí tuệ và Đổi mới sáng tạo (Sở KH&CN TP.HCM), cho biết Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc tế ĐH Quốc gia TP.HCM sẽ tập trung nghiên cứu phát triển (R&D) và thương mại hóa các lĩnh vực công nghệ sâu (Deep-tech) như bán dẫn, vi điện tử, AI, dữ liệu lớn và y sinh.

Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo TP.HCM (SIHUB) giữ vai trò đầu mối điều phối chính sách hỗ trợ của nhà nước, hợp tác quốc tế và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực công.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc tế Khu Công nghệ cao chuyên liên kết R&D, đào tạo nhân lực và ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao. Đây cũng là nơi tổ chức các cơ chế thử nghiệm (sandbox) và chuyển giao công nghệ.

Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang gặp gỡ cộng đồng khoa học công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo hồi 9-12. Ảnh: HÀ THƯ

Trung tâm do doanh nghiệp đầu tư (mô hình PPP) cung cấp hạ tầng chuyên biệt và quản trị linh hoạt theo thị trường để phát triển giải pháp, mô hình kinh doanh mới và thương mại hóa tài sản trí tuệ.

"Điểm đột phá của đề án là thay đổi cách tiếp cận. Thay vì phát triển các trung tâm đơn lẻ, TP hình thành mạng lưới trung tâm đổi mới sáng tạo", ông Đông nói. Mô hình này giúp các trung tâm vận hành thống nhất, chia sẻ hạ tầng, nguồn lực chuyên gia và thị trường. Điều này giúp phát huy tối đa lợi thế từng đơn vị, tạo chuỗi giá trị xuyên suốt từ nghiên cứu đến thương mại hóa.

Ông Trần Ninh Đông, Quyền Trưởng phòng Sở hữu trí tuệ và Đổi mới sáng tạo, Sở KH&CN TP.HCM. Ảnh: LÊ THOA

Theo ông Đông, đề án cũng xác định rõ các tiêu chí công nhận tầm cỡ quốc tế dựa trên chỉ số đầu ra và năng lực vận hành sau 5 năm.

Cụ thể, giai đoạn 2026 – 2027, TP.HCM sẽ phát triển ít nhất 4 trung tâm đổi mới sáng tạo đáp ứng cơ bản tiêu chí cấp quốc gia và ba trung tâm cấp tỉnh.

Giai đoạn 2028 – 2029 phát triển đạt ít nhất ba trung tâm tầm cỡ quốc tế, ba trung tâm đạt tiêu chí cấp quốc gia và thêm mới ít nhất bốn trung tâm cấp tỉnh.

Đến năm 2030, hình thành mạng lưới đa dạng loại hình tổ chức, cơ sở hạ tầng đầu tư đầy đủ; trong đó có ít nhất ba trung tâm cấp quốc gia, tầm cỡ quốc tế và bảy trung tâm cấp tỉnh.

4 chính sách đột phá

Để tháo gỡ điểm nghẽn về tài chính và pháp lý, ông Đông thông tin đề án đề xuất bốn cơ chế, chính đột phá.

Chính sách thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) cho phép các trung tâm tầm cỡ quốc gia, quốc tế thử nghiệm các công nghệ mới như Fintech, Drone, AI, Y tế số… và kết quả thử nghiệm là cơ sở để TP ban hành quy định quản lý mới, mở đường cho thương mại hóa.

Bà Trần Thị Diệu Thúy, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM và ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM tại Lễ khánh thành tòa nhà SIHUB. Ảnh: MINH HOÀNG

Hai là chính sách “khách hàng đầu tiên”. TP cho phép các cơ quan hành chính công tiên phong mua sắm, sử dụng sản phẩm đổi mới sáng tạo đã thử nghiệm thành công. Đây là “vốn mồi” thị trường quan trọng cho startup.

Ba là chính sách thu hút nhân tài và visa khởi nghiệp. TP thí điểm startup visa có thời hạn cư trú đến 5 năm cho nhà sáng lập và chuyên gia quốc tế. Đồng thời, miễn giấy phép lao động và miễn thuế thu nhập cá nhân trong 5 năm đối với chuyên gia, nhà khoa học làm việc tại trung tâm.

Bốn là chính sách ưu đãi tài chính và đầu tư. Nhà nước hỗ trợ đầu tư hạ tầng dùng chung cho các trung tâm theo mô hình công - công hoặc PPP.

Khu ươm tạo và tư vấn dành cho các startup tại SIHUB. Ảnh: MINH HOÀNG

Ngoài ra, nhà đầu tư phát triển trung tâm sẽ được hưởng ưu đãi cao nhất về thuê nhà và đất công; miễn, giảm thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với thiết bị phục vụ nghiên cứu.

Sản phẩm từ hợp đồng nghiên cứu dùng ngân sách nhà nước cũng được hưởng ưu đãi thuế GTGT và thuế xuất khẩu. Các đơn vị còn được hưởng chế độ ưu tiên về thủ tục hải quan để rút ngắn thời gian lưu thông hàng hóa phục vụ nghiên cứu.

LÊ THOA