Thực hiện Chương trình OCOP ở Hà Nội Phát huy tinh hoa sản phẩm làng nghề

Phát huy thế mạnh làng nghề

Xã Bát Tràng, với các làng gốm sứ cổ lâu đời là Bát Tràng, Giang Cao và Kim Lan đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; toàn xã có khoảng 1.200 hộ sản xuất kinh doanh và hơn 300 nghệ nhân, tạo ra những sản phẩm gốm sứ tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa, được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng.

Bộ sản phẩm của Công ty TNHH gốm sứ Quang Vinh, xã Bát Tràng đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP.Ảnh: Khánh Duy

Phát huy thế mạnh này, những năm gần đây, Bát Tràng đã tích cực xây dựng và phát triển các sản phẩm OCOP; đến nay, hơn 50 sản phẩm gốm sứ của xã đã đạt chứng nhận OCOP từ 3 đến 5 sao, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và tăng thu nhập cho người dân.

Bên cạnh đó, Bát Tràng còn phát triển mạnh du lịch làng nghề và du lịch tâm linh; nơi đây có Trung tâm Tinh hoa làng nghề Việt, nơi trưng bày lịch sử gốm sứ và tổ chức các hoạt động văn hóa, trải nghiệm làm gốm. Cùng với đó là Bảo tàng gốm cổ Kim Lan, lưu giữ gần 300 hiện vật, minh chứng cho lịch sử huy hoàng của làng nghề. Xã cũng có tới 47 di tích lịch sử văn hóa, trong đó có 10 di tích cấp quốc gia và 20 di tích cấp thành phố, trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách.

Theo Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND xã Phạm Huy Khôi, với lợi thế về làng nghề gốm sứ truyền thống, địa phương đang tập trung phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; kết hợp khai thác thế mạnh làng nghề, các di tích lịch sử văn hóa và cảnh quan ven sông Hồng để tạo ra các sản phẩm du lịch đa dạng như du lịch sinh thái, du lịch văn hóa tâm linh và du lịch trải nghiệm nông nghiệp công nghệ cao.

Tương tự, tại xã Phú Nghĩa - một trong những “thủ phủ” làng nghề mây tre đan của thủ đô, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất cũng không ngừng cải tiến mẫu mã, áp dụng công nghệ sơn phủ thân thiện với môi trường, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng hiện đại. Điển hình là gia đình nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung (Chủ tịch Hội Doanh nghiệp mây tre Phú Vinh), với 23 sản phẩm được chứng nhận OCOP; ông Trung cho biết: người làm nghề cần khảo sát kỹ nhu cầu thị trường, hợp tác với các đơn vị phân phối; hiện mây tre đan Phú Vinh đã có mặt tại hệ thống cửa hàng OCOP Hà Nội, một số sàn thương mại điện tử và xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới.

Lan tỏa các sản phẩm OCOP

Thủ đô Hà Nội tự hào sở hữu 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó 334 làng nghề đã được công nhận là làng nghề truyền thống. Các làng nghề này không chỉ tạo ra những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc và thân thiện với môi trường, mà còn đóng góp đáng kể vào kinh tế địa phương. Tổng giá trị sản xuất hàng năm của 334 làng nghề truyền thống này đạt trên 24.000 tỷ đồng, với thu nhập bình quân của người lao động đạt 7 triệu đồng/người/tháng, cao gấp 1,5 - 2 lần so với lao động thuần nông.

Chương trình OCOP đã trở thành một đòn bẩy quan trọng để nâng cao giá trị sản phẩm làng nghề. Tuy nhiên, dù đã có 771 sản phẩm OCOP của Hà Nội được đánh giá và phân hạng, vẫn còn nhiều thách thức: phần lớn sản phẩm OCOP chưa thoát khỏi quy mô nhỏ lẻ, thủ công, bao bì đơn giản, thông tin sản phẩm chưa đầy đủ, chưa truy xuất được nguồn gốc… dẫn đến khó khăn trong tiếp cận hệ thống phân phối lớn và tiêu chuẩn thị trường quốc tế. Hơn nữa, nhiều chủ thể OCOP là hộ cá thể hoặc hợp tác xã nhỏ, năng lực quản trị hạn chế, thiếu nhân sự chuyên nghiệp về marketing, thiết kế, truyền thông; điều này khiến ngay cả những sản phẩm tốt cũng khó có chỗ đứng trên thị trường cạnh tranh.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Đình Hoa cho biết: Chương trình OCOP với trọng tâm phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực và gia tăng giá trị. Đây là giải pháp và nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Do đó, để các sản phẩm OCOP phát triển bền vững, cần triển khai các giải pháp đồng bộ.

Cụ thể, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các Bộ, ngành liên quan quan tâm hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm OCOP Hà Nội thông qua các hội chợ, quảng bá, giới thiệu sản phẩm trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, cần thúc đẩy tổ chức sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị, xây dựng các vùng nguyên liệu ổn định để bảo đảm chất lượng đầu vào, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm đầu ra. Các sở, ngành và địa phương cần tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ các chủ thể tham gia chương trình OCOP, giúp họ nâng cao năng lực quản trị, tiếp cận các công nghệ sản xuất tiên tiến và xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả.

Kết hợp hài hòa giữa bảo tồn giá trị truyền thống và đổi mới sáng tạo, sản phẩm OCOP sẽ không chỉ phát triển ổn định mà còn khẳng định được vị thế trên thị trường, góp phần nâng cao đời sống cho người dân và bảo tồn di sản văn hóa quý của dân tộc.

(Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội)

Khánh Duy