Thừa Thiên Huế: Định danh cổ vật trên không gian số

Thời gian qua, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế triển khai thực hiện gắn chip NFC (chuẩn kết nối không dây tầm ngắn) và định danh bằng công nghệ Nomion của Phygital Labs với 10 cổ vật của triều Nguyễn tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.

Tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế hiện có nhiều cổ vật triều Nguyễn được định danh số.

Theo đó, đây là các loại cổ vật tiêu biểu, phản ánh những nét đặc trưng về đời sống vật chất, lễ nghi, chính trị, tư tưởng vua quan triều Nguyễn. Những cổ vật được định danh số gồm ngai, kiệu, hia (đồ ngự dụng dùng trong sinh hoạt và lễ nghi), cành vàng lá ngọc (dùng để trang trí nội thất), hay bộ xăm hường (một trò chơi khá phổ biến thời Nhà Nguyễn)…

Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, việc đưa các cổ vật lên không gian số sẽ giúp khách tham quan có thể dùng smartphone tương tác với chip NFC Nomion gắn trên cổ vật, mở ra tương tác đa chiều với toàn bộ thông tin lịch sử, nguồn gốc, ý nghĩa văn hóa, ảnh 3D của cổ vật sẽ hiện lên đầu đủ.

Chị Hoàng Thị Liên (38 tuổi, trú tại tỉnh Kon Tum) cho biết, từng nhiều lần đến Huế, nhưng làn nào chị cũng lựa chọn đến các điểm thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế để tham quan.

"Quả cầu cửu long" là một tác phẩm độc đáo nhằm ca ngợi vương quyền và ngôi vị của hoàng đế thời Nguyễn, được chạm lộng hình long vân, rỗng lòng, dùng để trang trí trong hoàng cung… ("Quả cầu cửu long" hiện nay được định danh số).

"Trong lần đến với Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế để tham lần này, một sự khác biệt hơn trước đây đó là thay vì chỉ đọc hay nghe nhân viên hướng dẫn giới thiệu thông tin các cổ vật thì du khách chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh là có thể nắm bắt được những thông tin, kiến thức về cổ vật trong lịch sử triều Nguyễn.

Theo chị Liên, với một thao tác đơn giản trên điện thoại thông minh du khách gần như nắm bắt được hết thông tin về những hiện vật quý hiếm. Những thông tin, chi tiết dù nhỏ nhất của cổ vật đã được số hóa rất hiện đại hướng tới sự tiện lợi cho mỗi du khách.

Theo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, việc triển khai các công cụ số hóa được xem là một biện pháp hỗ trợ hiệu quả để phát huy các giá trị cổ vật trưng bày. Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là một trong những bảo tàng đầu tiên trong cả nước triển khai mô hình "Không gian triển lãm metaverse", hỗ trợ cả các thiết bị thực tế ảo như kính thực tế ảo của Apple (Apple Vision Pro) và của Meta.

Theo đó, những cổ vật đã được định danh số sẽ đồng thời được trưng bày trên không gian số để người dùng tham quan, chiêm ngưỡng trọn vẹn 360 độ sắc nét của cổ vật, trải nghiệm câu chuyện lịch sử hấp dẫn trong không gian lịch sử văn hóa chân thực.

Người dân và du khách chỉ cần truy cập vào địa chỉ https://museehue.vn, lập tức nhập vai một nhân vật ảo, có thể di chuyển theo ý muốn đến gần các cổ vật, tìm hiểu thông tin và quan sát hiện vật gần giống như đang có mặt thực tế tại bảo tàng. Đây cũng được xem như là mô hình đón đầu làn sóng công nghệ thực tế mở rộng được tiên phong bởi Apple và Meta.

Du khách tham quan, trải nghiệm tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.

Ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, công nghệ của Phygital Labs là cầu nối đưa các cổ vật đang được lưu giữ và trưng bày đến với thế giới số, hỗ trợ trong công tác số hóa, lưu giữ, phát huy giá trị cổ vật nói riêng và di sản của triều Nguyễn, văn hóa Huế nói chung.

Khác với mã QR đang được sử dụng để lưu trữ thông tin, chip NFC Nomion gắn trên cổ vật có khả năng mã hóa dữ liệu, bảo mật cao và chống bị làm giả, đảm bảo sự độc bản và liên kết 1-1 giữa phiên bản vật lý và phiên bản số. Ngoài ra, bằng công nghệ Blockchain, phiên bản số của cổ vật mang giá trị chứng thực sở hữu cũng như tạo ra tài sản số từ tài sản thật là cổ vật.

Không chỉ mở rộng hình thức thưởng thức, các công nghệ được lựa chọn còn phải đảm bảo khả năng mã hóa dữ liệu cao, bảo mật tốt và chống làm giả.

Theo Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, việc xây dựng không gian triển lãm metaverse sẽ giúp quảng bá mạnh mẽ văn hóa Việt Nam ra toàn cầu, khai thác tiềm năng kinh tế số từ di sản. Đồng thời cũng giúp người dân hiểu thêm về các giá trị di sản văn hóa của dân tộc, thêm yêu quý và cùng chung tay hỗ trợ bảo tồn các di sản văn hóa của đất nước.

"Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế sẽ tiếp tục biên soạn nội dung và số hóa thêm nhiều cổ vật triều Nguyễn, hướng đến bảo tàng số theo từng chuyên đề, giúp du khách trong và ngoài nước có thể ngắm nhìn và tìm hiểu thông tin với trải nghiệm sống động", lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế chia sẻ.

H. Dũng