Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc: Cần tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng tổ chức sản xuất hàng hóa lớn gắn với lợi thế từng vùng và theo nhu cầu thị trường

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng tham dự hội nghị tại điểm cầu Quảng Trị

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, trong 10 năm trở lại đây cơ giới hóa nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông sản của nước ta đã có những bước phát triển đáng kể. Đã hình thành và phát triển hệ thống công nghiệp chế biến bảo quản nông sản với trên 7.500 cơ sở quy mô công nghiệp gắn với xuất khẩu và hàng vạn cơ sở chế biến nông sản nhỏ lẻ, hộ gia đình. Một số ngành hàng có công nghệ và thiết bị chế biến tương đối hiện đại mang tầm của khu vực và thế giới như chế biến hạt điều, cà phê, lúa gạo, tôm, cá tra... Kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân khoảng 8 - 10%/năm, năm 2019 đạt mức 41,3 tỉ USD. Sản phẩm chế biến nông sản Việt Nam đã xuất khẩu tới trên 186 nước và vùng lãnh thổ, kể cả những thị trường khó tính như: EU, Mỹ, Nhật Bản... Giải quyết việc làm trực tiếp cho khoảng 1,6 triệu lao động, trong đó phần lớn là con em nông dân với mức thu nhập bình quân 5 - 7 triệu đồng/tháng, góp phần quan trọng cho xóa đói giảm nghèo ở nông thôn.

Cơ giới hóa trong nông nghiệp ngày càng được áp dụng rộng rãi trong nhiều khâu của chuỗi sản xuất nông nghiệp. So với năm 2011, số lượng máy kéo cả nước tăng khoảng 48%, máy gặt đập liên hợp tăng 79%, máy sấy nông sản tăng 29%. Trang bị động lực trong sản xuất nông nghiệp cả nước đạt bình quân khoảng 2,4 mã lực/1 ha canh tác. Cả nước hiện có 7.803 doanh nghiệp cơ khí; gần 100 cơ sở chế tạo máy, thiết bị nông nghiệp; 1.218 cơ sở chuyên sửa chữa, bảo dưỡng, bảo hành máy móc, thiết bị.

Bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như nhiều cơ sở chế biến của nhiều ngành hàng có tuổi đời trên 15 năm với thiết bị cũ, công nghệ lạc hậu, năng suất thấp; hệ số đổi mới thiết bị chỉ ở mức 7%/năm (bằng 1/2 - 1/3 mức tối thiểu của các nước khác); tổn thất sau thu hoạch còn lớn (10 - 20%). Sản phẩm chế biến chủ yếu vẫn là sản phẩm sơ chế có giá trị gia tăng thấp (chiếm 70 - 85%). Mức độ cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp một số khâu còn thấp, chưa toàn diện; trình độ trang bị máy động lực còn lạc hậu, hầu hết các máy làm đất công suất nhỏ, chỉ thích hợp với quy mô hộ và diện tích đất nhỏ. Cơ chế chính sách chưa đủ hấp dẫn việc đầu tư vào chế biến nông sản. Một số chính sách về đất đai, tài chính, tín dụng, khoa học công nghệ… chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn sản xuất kinh doanh; nguồn lực để triển khai các chính sách đã ban hành còn hạn chế nên hiệu quả chính sách không cao.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, để đạt được mục tiêu đến năm 2030, công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản phát triển đứng trong số 10 nước hàng đầu thế giới, là trung tâm chế biến sâu và logistics nông sản toàn cầu; đủ năng lực chế biến, đáp ứng yêu cầu của sản xuất nông nghiệp; cơ giới hóa đồng bộ và tiến tới tự động hóa những vùng nông nghiệp sản xuất hàng hóa tập trung, đề nghị các ngành, các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng tổ chức sản xuất hàng hóa lớn gắn với lợi thế từng vùng và theo nhu cầu thị trường; đầu tư cơ giới hóa theo chuỗi giá trị, tập trung vào những sản phẩm chủ lực; đầu tư nâng cấp, hoàn thiện kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn.

Tổ chức liên kết sản xuất trong chuỗi giá trị sản xuất - chế biến và tiêu thụ nông sản để nâng cao khả năng cung cấp nguyên liệu cho chế biến, đảm bảo đủ về số lượng, chất lượng, giá cả ổn định. Đầu tư đổi mới công nghệ, hiện đại hóa trang thiết bị chế biến để sản xuất ra sản phẩm phong phú về chủng loại, giá trị gia tăng cao, hạ giá thành và có sức mạnh cạnh tranh trên thị trường. Tăng cường ứng dụng, chuyển giao tiến bộ, khoa học công nghệ vào chế biến, bảo quản nông sản và cơ giới hóa nông nghiệp, các mô hình nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ. Đẩy mạnh áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến của thế giới trong tất cả các cơ sở chế biến nông sản để nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo an toàn thực phẩm.

Tiếp tục mở rộng thị trường trong nước và thế giới. Tăng cường công tác đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển. Xây dựng hạ tầng thương mại, hệ thống logistics đáp ứng việc sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản một cách đồng bộ, chuyên nghiệp. Đồng thời, tiếp tục đổi mới và hoàn thiện các cơ chế chính sách về đất đai, tín dụng… nhằm tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi.

Giao Bộ Nông nghiệp và PTNT chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, hiệp hội có liên quan và các địa phương nghiên cứu, xây dựng Chiến lược phát triển cơ giới hóa và công nghiệp chế biến nông sản đến năm 2030; các chỉ thị, nghị định về phát triển công nghiệp chế biến nông sản và cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định trong thời gian sớm nhất.

Lê An