Tăng trưởng xanh - yêu cầu tất yếu

Công ty Cổ phần Hóa chất Việt Trì thường xuyên chú trọng đổi mới công nghệ, qua đó, không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm tài nguyên, chi phí sản xuất mà còn góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nâng cao vị thế, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm.Ảnh: Anh Thơ

Tăng trưởng xanh được xác định là xu hướng tất yếu trong chính sách phát triển của nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm cả các nước phát triển như Hàn Quốc, Canada, Liên Minh Châu Âu, Nhật Bản cũng như các nước đang phát triển như Malaysia, Nam Phi... đều đã có những bước tiến lớn trong việc xây dựng hệ thống cơ sở pháp lý, chiến lược, lộ trình, cũng như triển khai tiến tới tăng trưởng xanh. Việt Nam cũng đã có những bước tiến trong việc xây dựng động lực thúc đẩy tăng trưởng xanh nhờ ban hành các chiến lược, chính sách quan trọng cùng với các cam kết mạnh mẽ trên thương trường thế giới.

Điển hình là việc thông qua Chiến lược và Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhằm thúc đẩy việc áp dụng các giải pháp xanh trong mọi lĩnh vực kinh tế (trong đó có các chính sách ưu đãi tài chính và phi tài chính cho các doanh nghiệp tham gia vào quá trình này như ưu đãi thuế, tiếp cận tài chính và các quy định về lãi suất... để thực hiện các dự án phát triển bền vững); cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (PTR0) tại Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26) và trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam.

Đề cập đến tác động của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đối với việc thúc đẩy tăng trưởng xanh tại Việt Nam, ông Quách Quang Đông, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững (Bộ Công Thương) cho biết, các FTA mà Việt Nam hiện đang tham gia như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) không chỉ mở ra cơ hội xuất khẩu cho doanh nghiệp Việt Nam mà còn yêu cầu các doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường khắt khe hơn. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh về giá trong khi vẫn phải tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường quốc tế. Chính vì vậy, việc chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh không chỉ là một xu thế mà còn là một yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp Việt có thể hội nhập và phát triển bền vững trong môi trường kinh tế toàn cầu.

Tăng trưởng xanh không chỉ đòi hỏi sự nỗ lực từ Chính phủ mà còn cần sự đồng hành và sáng tạo của các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp trong việc phát triển các mô hình kinh doanh xanh và xây dựng một chiến lược phát triển bền vững lâu dài, hướng tới một tương lai xanh và thịnh vượng cho đất nước.

Cùng với các địa phương trong cả nước, Phú Thọ đã tích cực triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Trong đó, tỉnh tập trung vào phát triển hạ tầng, thu hút đầu tư và cải cách thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động. Các chương trình bảo vệ môi trường cũng được thực hiện. Điển hình như Chương trình “Phú Thọ - Khát vọng xanh” diễn ra ngày 13/4/2024 tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng. Chương trình do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Phú Thọ phối hợp với Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam và một số đơn vị tổ chức.

Chương trình “Phú Thọ- Khát vọng xanh” nhằm kêu gọi toàn dân cùng nhau bảo vệ sức khỏe và môi trường sống, cổ vũ lối sống lành mạnh vì cộng đồng, hướng đến cuộc sống xanh - sạch - đẹp hơn trong tương lai. Tăng cường các hoạt động gắn bó với thiên nhiên, từ đó cảm nhận vẻ đẹp cũng như tầm quan trọng của thiên nhiên đối với cuộc sống, đồng thời chia sẻ, tiếp nối lời kêu gọi bảo vệ trái đất, bảo vệ mối quan hệ hài hòa và bền vững giữa con người với thiên nhiên.

Bên cạnh đó, chương trình cũng hướng tới việc lan tỏa thông điệp chung tay vì chuyển đổi xanh và xây dựng lối sống xanh, sản xuất xanh, bảo vệ hệ sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu, tạo sự phát triển hài hòa, bền vững. Đặc biệt, yêu cầu các doanh nghiệp phải tuân thủ chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ. Định hướng cho doanh nghiệp đi đầu trong thực hiện Kinh tế xanh, Tăng trưởng xanh, Kinh tế tuần hoàn, Kinh tế chia sẻ và xây dựng lối sống xanh.

Tại chương trình, Ban tổ chức đã tặng Bằng công nhận “Vì môi trường xanh Quốc gia 2024” cho một số doanh nghiệp của tỉnh Phú Thọ vì đã thực hiện tốt nghĩa vụ bảo vệ môi trường.

Với định hướng chiến lược là sản xuất gắn với bảo vệ môi trường, tăng trưởng theo hướng xanh và áp dụng khoa học công nghệ, Công ty Cổ phần Hóa chất Việt Trì (Vitrichem) đã không ngừng nghiên cứu, đầu tư công nghệ sản xuất tiên tiến, hiện đại để tạo ra những sản phẩm mới có giá trị kinh tế cao, thân thiện với môi trường. Vitrichem ưu tiên ứng dụng các đề tài, sáng kiến mới, các công nghệ tiên tiến, công nghệ xanh, sạch, thân thiện với môi trường để đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Tháng 5/2024, Vitrichem đã tổ chức Lễ khánh thành “Dự án đầu tư xây dựng dây chuyền công nghệ sản xuất chất khử trùng các nguồn nước phục vụ sinh hoạt và nuôi trồng thủy sản, công suất 9.000 tấn/năm”. Dự án được định hướng đầu tư sử dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường với tổng mức đầu tư hơn 210 tỷ đồng. Đồng chí Nguyễn Thanh Hải- Phó Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: Đây là Dự án vừa đúng, vừa trúng, thể hiện được sự năng động, sáng tạo của Công ty để đáp ứng nhu cầu sản xuất xanh trên thị trường.

Tuy nhiên, tiến trình tăng trưởng bền vững và tăng trưởng xanh hiện nay vẫn còn nhiều rào cản và thách thức. Trong đó, các doanh nghiệp chưa thể xác định được mình sẽ được hưởng cơ chế ưu đãi nào. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mà còn làm giảm động lực của doanh nghiệp trong việc chuyển đổi mô hình kinh doanh sang bền vững và xanh.

Tại buổi tọa đàm “Tăng trưởng xanh - Xu thế toàn cầu, sự lựa chọn tất yếu” do Cổng thông tin Điện tử Chính phủ vừa tổ chức mới đây, các đại biểu tham dự tọa đàm cho rằng, tiến trình tăng trưởng bền vững và tăng trưởng xanh hiện nay vẫn còn nhiều rào cản và thách thức. Trong đó, các doanh nghiệp chưa thể xác định được mình sẽ được hưởng cơ chế ưu đãi nào. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mà còn làm giảm động lực của doanh nghiệp trong việc chuyển đổi mô hình kinh doanh sang bền vững và xanh. Việc thay đổi dây chuyền công nghệ hay đầu tư vào công nghệ xanh có thể tốn kém rất nhiều chi phí. Ngoài ra, sự thiếu hụt các nguồn tài chính hỗ trợ cho chuyển đổi xanh cũng là một yếu tố cản trở lớn...

Đề cập đến các giải pháp trong thời gian tới, dưới góc nhìn doanh nghiệp, ông Binu Jacob - Tổng Giám đốc Công ty Nestlé Việt Nam đã chia sẻ cho rằng “cần phải làm nhiều hơn nữa”. Đầu tiên là cải thiện khung khổ pháp lý để thúc đẩy hơn nữa tăng trưởng xanh, tăng trưởng bền vững. Thứ hai, phát triển nguồn nhân lực để có thể triển khai việc phát triển bền vững, phát triển xanh. Cuối cùng, cần xây dựng những sáng kiến, mô hình ở địa phương, bởi những mô hình tăng trưởng bền vững, mô hình tăng trưởng xanh chúng ta thường thấy trên thế giới cũng phải điều chỉnh cho phù hợp với từng địa phương, chứ không phải bê nguyên mẫu để áp dụng.

Ở góc độ ngành công thương, ông Quách Quang Đông cho rằng, cơ chế, chính sách cần có những nhận định, phân tích, đánh giá, đồng thời phải có sự ghi nhận, cổ vũ và hỗ trợ để tăng cường nhận thức và định hướng cho việc tiêu dùng và sản xuất bền vững, hướng tới hàng hóa, dịch vụ xanh, sạch. Cần tạo động lực cho doanh nghiệp đi đầu, tiên phong, giữ những vị trí đầu tàu, dẫn dắt, từ đó lan tỏa để thu hút các doanh nghiệp khác đi theo.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, Chính phủ, các bộ, ngành cần bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách đáp ứng với bối cảnh, tình hình mới của thế giới, đồng thời bảo vệ những lợi ích chính đáng của doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp phát triển và hạn chế rủi ro. Tăng cường hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành cũng như giữa Trung ương và địa phương.

Đại diện Bộ KH&ĐT cũng khẳng định, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Chính phủ trong thời gian tới là hoàn thiện hệ thống khung pháp lý dành cho phát triển bền vững và tăng trưởng xanh. Đặc biệt, nhấn mạnh vai trò của hệ thống phân loại xanh quốc gia. Đây là công cụ quan trọng để xác định các tiêu chí và tiêu chuẩn cho các doanh nghiệp và dự án đầu tư xanh. Chính phủ Việt Nam đã có những chỉ đạo rõ ràng về việc xây dựng hệ thống này và hiện nay các bộ ngành, cơ quan liên quan đang phối hợp để xây dựng hệ thống phân loại xanh đạt chuẩn mực quốc tế, đồng thời đảm bảo tính linh hoạt để cập nhật công nghệ mới và các mô hình kinh doanh xanh.

“Chúng tôi cam kết rằng hệ thống này sẽ tạo ra được cơ chế, chính sách phù hợp và rõ ràng nhất đối với các doanh nghiệp, để doanh nghiệp biết mình cần phải đáp ứng điều kiện gì và sẽ được những ưu đãi, khuyến khích gì trong cơ chế chính sách quốc gia. Hệ thống phân loại xanh này cũng sẽ đảm bảo được tính tiến bộ và có thể linh hoạt thay đổi hoặc bổ sung”, đại diện Bộ KH&ĐT nhấn mạnh.

Phạm Kim