Tăng trưởng 2 con số và cái gốc vấn đề cần tháo gỡ

Hôm 27-2, Thủ tướng dành cả ngày gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp (DN) để bàn chuyện tăng trưởng 8% năm 2025, tạo đà cho tăng trưởng hai con số từ năm 2026. Hai cộng đồng DN, một được coi là lực lượng chủ đạo, một được coi là động lực quan trọng của nền kinh tế, đều có những kiến nghị về thể chế. Vì một trong ba đột phá chiến lược của đất nước chính là đột phá về thể chế, bên cạnh hạ tầng và nhân lực.

Để tăng trưởng thì cần phải tháo gỡ khó khăn từ vấn đề gốc, từ câu chuyện xây dựng và triển khai luật pháp. Bởi thực tiễn mỗi khi DN nêu khó khăn, vướng mắc thì cơ quan quản lý hay giải trình “Luật đã quy định như thế, muốn tháo gỡ thì lại phải sửa luật”.

Nhiều năm nay, nhiều DN trong và ngoài nước ở lĩnh vực nông nghiệp và y dược đều rất khổ sở và tốn kém vì thủ tục “công bố hợp quy” mặc dù sản phẩm của họ đều đáp ứng tiêu chuẩn rất cao của các nước phát triển. Quy định này đã được sửa đổi vài lần, đặc biệt là ở Nghị định 15/2018 về an toàn thực phẩm nhưng từ năm 2019 nó lại tiếp tục lẩn khuất ở rất nhiều luật chuyên ngành như Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật Thú y…

Trong khi đó, như nhiều DN phản ánh, công bố hợp quy không giúp gì cho việc nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa mà chỉ tạo gánh nặng chi phí và phát sinh giấy phép con. Một số lãnh đạo bộ, ngành nhận ra vấn đề và đã chỉ đạo sửa đổi nhưng cấp thừa hành lại báo cáo chỉ nên “đơn giản hóa” công bố hợp quy chứ không nên bỏ hẳn.

Mục tiêu tăng trưởng trong năm 2025 là 8%, tạo đà cho tăng trưởng hai con số từ năm 2026. Ảnh minh họa: PLO

Dù tư duy “phải bỏ kiểu không quản được thì cấm”, “chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm” đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước quán triệt nhưng một số luật gần đây vẫn giữ quyền “tiền kiểm”, thậm chí là giữ thế độc quyền. Chẳng hạn như Điều 19, 20 của một luật được đánh giá là tiến bộ như Luật Điện lực (sửa đổi) vẫn giữ quy định đàm phán giá sau khi một dự án đã được quyết định đầu tư. Quy định này có thể sẽ khiến những dự án năng lượng phải kéo dài tiến độ từ 18 đến 36 tháng trong khi mục tiêu tăng trưởng 8% lại rất cần năng lượng nói chung, điện nói riêng.

Tư duy mà Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nói ở kỳ họp tháng 10-2024 rằng: Phải minh bạch, công khai các tiêu chuẩn, tiêu chí để người dân, DN tự làm, không ai phải cấp phép, cho phép… dường như còn quá mới mẻ.

Tất nhiên, thay đổi tư duy không phải là chuyện một sớm một chiều. Ngay từ tháng 8-2021, tức là sau bốn tháng làm người đứng đầu Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã lệnh cho các bộ, ngành rà soát luật pháp để kiến nghị sửa đổi. Mục tiêu lúc đó là sửa đổi ba nghị quyết của Quốc hội, 79 luật và hàng trăm nghị định. Từ đó đến nay, đặc biệt là năm 2024, hàng loạt luật đã được Chính phủ đề xuất Quốc hội sửa đổi, ban hành để tháo gỡ khó khăn cho DN, cho nền kinh tế.

Đó cũng chính là tiền đề để Chính phủ phân cấp, phân quyền triệt để hơn. Thủ tướng nhiều lần khẳng định rằng: Ông muốn các luật về đầu tư, kinh doanh thông thoáng hơn nữa, tôn trọng hơn nữa quyền tự do kinh doanh của DN, của người dân. Vì chỉ có như vậy thì DN mới phát triển, mới tạo ra sinh kế cho dân, nền kinh tế mới tăng trưởng bền vững.

Và chỉ khi đó những mục tiêu trăm năm của Đảng, Nhà nước đặt ra mới có thể đạt được. Đất nước mới thực sự vươn mình.

CHÂN LUẬN