Núi Paektu linh thiêng của dân tộc Triều Tiên

Quang cảnh hồ Thiên Trì trên đỉnh núi Paektu. Ảnh: The MPRC

Truyền thông Hàn Quốc dẫn nguồn thạo tin cho biết, Ủy ban điều hành của UNESCO dự kiến sẽ họp từ ngày 2 đến 17/4 để xem xét 16 địa điểm được đề cử là Công viên địa chất toàn cầu, trong đó có núi Paektu. Cuộc họp này diễn ra sau khi Hội đồng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO đề xuất công nhận những địa điểm trên vào Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu.

Theo thông lệ, Ủy ban điều hành sẽ phê chuẩn các đề cử như khuyến khích của hội đồng. Theo đó, việc núi Paektu gần như chắc chắn sẽ trở thành Công viên địa chất toàn cầu đầu tiên của Triều Tiên do UNESCO công nhận.

Trong định nghĩa được UNESCO công bố, Công viên địa chất toàn cầu là khu vực được bảo vệ chứa một số di sản địa chất có tầm quan trọng đặc biệt, quý hiếm hoặc có giá trị về mặt thẩm mỹ, có thể được phát triển như một khái niệm tích hợp cả bảo tồn, giáo dục và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Trước đó, năm 2024, Ủy ban điều hành UNESCO đã công nhận phần ngọn núi này ở phía lãnh thổ Trung Quốc là Công viên địa chất toàn cầu UNESCO. Tại Trung Quốc, ngọn núi này có tên là Trường Bạch.

Triều Tiên đã đề nghị UNESCO công nhận núi Paektu từ năm 2019, sớm hơn Trung Quốc một năm. Tuy nhiên, quá trình kiểm tra thực địa tại Triều Tiên bị trì hoãn bởi đại dịch Covid-19 nên phần ngọn núi bên phía Trung Quốc được UNESCO công nhận trước.

Theo mô tả của UNESCO, công viên địa chất này được ghi dấu bằng di sản địa chất núi lửa ngoạn mục và cảnh quan được tạo nên bởi các đợt phun trào núi lửa. Lãnh thổ này chứng tỏ địa lý băng hà phát triển tốt, với các thung lũng được hình thành do xói mòn băng hà và các đặc điểm địa hành khác, như đồi băng tích, đồng bằng băng tích và đồng bằng xói mòn do lắng đọng băng hà. Cũng theo UNESCO, Paektu là một ngọn núi lửa có khả năng phun trào cao trong tương lai.

Núi Paektu nằm trên biên giới Trung Quốc - Triều Tiên, là một núi lửa đang hoạt động, cao 2.744m, cao nhất bán đảo Triều Tiên và vùng Đông Bắc Trung Quốc. Trên đỉnh núi là hồ Thiên Trì, được tạo ra sau trận phun trào dữ dội của núi lửa này vào năm 946. Thời tiết trên núi rất thất thường, đôi khi khắc nghiệt với nhiệt độ trung bình năm là −4,9 độ C. Trong mùa hè, nhiệt độ có thể lên đến 18 độ C; còn mùa đông, nhiệt độ có thể giảm xuống đến −48 độ C.

Theo truyền thông quốc tế, núi Paektu là một trong những địa điểm linh thiêng nhất với người dân Triều Tiên. Tương truyền, đây là nơi khai sinh dân tộc Triều Tiên, nơi nhà nước đầu tiên trên bán đảo này ra đời. Cụ thể, núi Paektu là nơi sinh của Dangun, người lập ra vương quốc Gojoseon (Cổ Triều Tiên). Các vương quốc kế tục trên bán đảo bao gồm Buyeo (Phù Dư), Goguryeo (Cao Câu Ly), Balhae (Bột Hải), Goryeo (Cao Ly) và Joseon (Triều Tiên) đều coi núi Paektu là địa điểm linh thiêng.

Trong thời kỳ hiện đại, hai cố lãnh đạo của Triều Tiên Kim Nhật Thành và Kim Jong-il, ông nội và cha của nhà lãnh đạo Kim Jong-un chào đời trên ngọn núi thiêng này. Đây cũng là nơi nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành thiết lập căn cứ bí mật để chống quân Nhật trong thời kỳ Nhật Bản cai trị Triều Tiên (1910 - 1945).

Cả Hàn Quốc và Triều Tiên đều coi trọng ngọn núi thiêng này. Trong quốc ca của Hàn Quốc và Triều Tiên, cũng như các bài hát dân ca truyền thống đều xuất hiện núi Paektu. Đặc biệt với Triều Tiên, núi Paektu được khắc họa trên quốc huy và trong bức khảm khổng lồ đằng sau bức tượng hai cố lãnh đạo Triều Tiên. Núi Paektu cũng được nhắc đến trong Điều 169 Hiến pháp Triều Tiên, mô tả đây là "ngọn núi linh thiêng của cách mạng”.

Mỗi năm, hàng chục nghìn người Triều Tiên đến tham quan núi Paektu. Trong khi đó, người Hàn Quốc thường lên núi Paektu từ phía Trung Quốc.

Như Quỳnh