Nỗi lo quản lý người nghiện và người sau cai ở cơ sở

Đây là nhóm đối tượng đặc thù, dễ tái nghiện, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh trật tự nếu không có giải pháp quản lý phù hợp, bền vững. Dù nhiều địa phương đã nỗ lực triển khai các mô hình, biện pháp hỗ trợ, nhưng thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức.

Nhiều khó khăn...

Theo báo cáo từ các địa phương, số người nghiện có hồ sơ quản lý luôn biến động, xuất hiện ngày càng nhiều loại ma túy tổng hợp mới gây ảo giác mạnh, khó nhận diện và khó kiểm soát. Ở nhiều nơi, lượng người nghiện biến động liên tục, tạo áp lực lớn lên công tác quản lý. Không ít người nghiện không có nơi ở ổn định, thường xuyên di chuyển sang các địa bàn lân cận, gây khó khăn cho việc theo dõi, kiểm soát.

Ông Trần Quốc Toàn, Chủ tịch UBND Xã Hồ Thị Kỷ, cho biết: "Địa bàn rộng, dân cư thưa, dân trí chưa đồng đều, giao thông còn hạn chế khiến việc nắm tình hình, quản lý đối tượng gặp nhiều trở ngại. Người sử dụng trái phép chất ma túy chủ yếu làm nghề tự do, không ổn định, thường xuyên vắng mặt ở địa phương, gây khó cho việc cảm hóa, giáo dục".

Nhiều ý kiến cho rằng, trong công tác quản lý cai nghiện và ngăn ngừa tái nghiện, giải pháp quan trọng là tạo việc làm, xây dựng môi trường sống lành mạnh.

Nếu quản lý người nghiện đã khó, thì quản lý người sau cai nghiện càng gặp nhiều thách thức hơn. Nhiều trường hợp sau khi hoàn thành chương trình cai nghiện trở về địa phương nhưng thiếu việc làm, thiếu môi trường sống tích cực và thiếu sự giám sát, hỗ trợ thường xuyên; cộng với ảnh hưởng từ môi trường cũ và bạn bè sử dụng ma túy khiến nguy cơ tái nghiện rất cao. Phần lớn người sau cai không có nghề nghiệp chuyên môn, lao động tự do hoặc thất nghiệp, dễ rơi vào vòng xoáy cũ. Sự kỳ thị của cộng đồng cũng là rào cản lớn đối với việc tái hòa nhập.

Thượng tá Nguyễn Văn Giang, Trưởng Công an xã Sông Đốc, chia sẻ: "Người sử dụng ma túy và người sau cai nghiện không có việc làm ổn định nên làm thuê nhiều nơi, khó quản lý. Sự quản lý, giáo dục của gia đình thiếu chặt chẽ; que test ma túy còn hạn chế, có trường hợp sử dụng ma túy nhưng test không phát hiện. Nhiều đối tượng tìm cách né tránh lực lượng chức năng. Một số địa phương còn thiếu mô hình cai nghiện tự nguyện, dịch vụ hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng".

Cần giải pháp bền vững

Theo ông Trần Quốc Toàn, các địa phương cần tăng cường phối hợp trong hỗ trợ việc làm cho người sử dụng ma túy và người sau cai; tổ chức đào tạo, cấp chứng chỉ cho đội ngũ y tế cơ sở trong xác định tình trạng nghiện; công bố danh sách các cơ sở đủ điều kiện cung cấp dịch vụ cai nghiện tại cộng đồng.

Công an xã Đá Bạc tuyên truyền phòng chống tác hại ma túy trong học đường.

Thượng tá Nguyễn Văn Giang, Trưởng Công an xã Sông Đốc, cho biết: "Người sử dụng ma túy luôn tìm cách né tránh kiểm tra do lo sợ bị xử lý hoặc đưa đi cai nghiện bắt buộc, trong khi gia đình lại e ngại ảnh hưởng danh dự nên ít hợp tác. Công tác quản lý cũng gặp khó do thiếu nhân lực, kinh phí và sự phối hợp giữa công an, y tế cơ sở và các đoàn thể. Phần lớn người sau cai thiếu việc làm, thiếu kỹ năng sống, dễ bị lôi kéo trở lại môi trường cũ. Địa phương hiện chưa có mô hình cai nghiện tự nguyện chất lượng, chủ yếu dựa vào hệ thống cai nghiện công lập".

Thượng tá Nguyễn Văn Giang đề xuất sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan cho phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, quy định rõ trách nhiệm từng lực lượng; xây dựng cơ sở cai nghiện cộng đồng, cai nghiện tự nguyện với đầy đủ nhân lực, phương tiện, thuốc điều trị, tư vấn tâm lý và điều trị rối loạn tâm thần.

Việc hỗ trợ người sau cai tái hòa nhập, ổn định cuộc sống không chỉ là trách nhiệm của ngành chức năng mà cần sự chung tay của cộng đồng để xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh.

Sự xuất hiện của nhiều loại ma túy tổng hợp mới, tinh vi và khó phát hiện bằng test nhanh, cùng xu hướng sử dụng ngày càng trẻ hóa, đặt ra yêu cầu tăng cường phòng ngừa sớm, nhất là với thanh - thiếu niên.

Dù còn nhiều khó khăn, nhưng công tác quản lý người nghiện và người sau cai tại cơ sở được kỳ vọng chuyển biến tích cực hơn khi có sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, gia đình và cộng đồng.

Văn Đum