Nghệ sĩ nhân dân Bùi Thanh Hải: Sinh ra để chơi nhạc
NSND Thanh Hải diễn tấu đàn đá trong chương trình nghệ thuật Về nơi bình minh lên kỷ niệm 30 năm ngày tái lập tỉnh Phú Yên. Ảnh: CTV
“Được trời phú cho năng khiếu âm nhạc bẩm sinh, Thanh Hải sinh ra như để chơi nhạc. Hải học một biết mười chứ không phải biết hai. Ở trường nhạc học kèn trumpet nhưng khi lăn lộn với nghề, Hải sử dụng giỏi nhiều loại nhạc cụ: Trống, keyboard, guitare… Là Phó Giám đốc nhà hát nhưng trong các buổi diễn anh là linh hồn của ban nhạc, là nhạc trưởng trên sân khấu. Hải cũng giỏi hòa âm phối khí, sáng tác nhạc múa có tính nghệ thuật cao… Hải đóng góp nhiều cho nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp của tỉnh nhà”.
Đó là những cảm nhận của NSND Cao Hữu Nhạc, nguyên Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển về NSND Bùi Thanh Hải, Phó Giám đốc nhà hát, người mà ông gắn bó gần 30 năm trong công tác.
Tạo nên những tác phẩm để đời từ âm thanh của đá nghìn năm
NSND Bùi Thanh Hải sinh năm 1969, quê ở Đà Nẵng. Năm 1990, sau khi tốt nghiệp Trường quốc gia Âm nhạc Huế, anh về Đoàn Ca múa nhạc Sao Biển (nay là Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển) và trở thành linh hồn của ban nhạc. Nhạc sĩ Thanh Hải chính là người đã đưa những thanh âm độc đáo của bộ đàn đá và kèn đá Tuy An ngân lên trên các sân khấu lớn, để lại ấn tượng đặc biệt trong lòng khán giả.
Năm 1995, anh sáng tác và biểu diễn tiết mục độc tấu Âm vang của đá quê tôi, mang về cho Sao Biển huy chương vàng Hội diễn Nghệ thuật toàn quốc. Sau đó, với các tiết mục độc tấu, hòa tấu Lời của đá, Hồn đá, Ngày hội quê tôi, nhạc sĩ Thanh Hải đoạt 2 huy chương vàng, một huy chương bạc tại Hội diễn Nghệ thuật toàn quốc năm 1999 và 2002. Không ngừng sáng tạo, nhạc sĩ Thanh Hải đã thổi hồn vào bộ đàn đá và cặp kèn đá Tuy An. Anh chia sẻ: “Phương châm sáng tạo của tôi là âm nhạc dân tộc kết hợp với đương đại”.
NSND Cao Hữu Nhạc cho biết: “Nếu không có Hải thì việc truyền bá những cái hay, cái độc đáo của bộ đàn đá và kèn đá Tuy An sẽ rất hạn chế, vì không ai thổi kèn đá có độ rung, độ sâu, độ vang truyền cảm như Hải. Hải biểu diễn đàn đá như nhập đồng, như tiếng của ông cha từ ngàn năm trước… Có thể nói Hải đã khai thác hết mức cái hay, cái hấp dẫn của bộ đàn đá và kèn đá Tuy An, tạo thành những tác phẩm để đời, là thành tựu của âm nhạc Phú Yên”.
Năm 2007, nhạc sĩ Bùi Thanh Hải được phong tặng danh hiệu NSƯT.
Ghi dấu ấn trong hòa âm phối khí, sáng tác nhạc múa
Không chỉ khẳng định tài năng trên sân khấu, nhạc sĩ Thanh Hải còn khẳng định tài năng khi hòa âm phối khí các tác phẩm âm nhạc và sáng tác nhạc múa, mà trái ngọt đầu tiên là huy chương vàng Hội diễn Nghệ thuật toàn quốc năm 2002 dành cho tác phẩm múa Muối mặn tình người, nhạc sĩ Thanh Hải là tác giả âm nhạc, nghệ sĩ Hữu Từ biên đạo. Anh cho biết: “Ngôn ngữ của nhạc múa khó truyền tải hơn. Những đoạn bi hay vui thì khán giả có thể cảm nhận được, nhưng phải làm thế nào để họ không cảm nhận sai về cái bi, cái vui đó. Niềm vui chiến thắng khác với niềm vui hạnh phúc lứa đôi; niềm vui của người mẹ gặp lại con sau bao năm khác với niềm vui của người vợ gặp lại chồng… Âm nhạc diễn tả được điều đó mới là khó, và khi diễn tả được thì mình thành công”.
Các chương trình nghệ thuật của Sao Biển, từ biểu diễn phục vụ những sự kiện chính trị, các ngày kỷ niệm của đất nước, của tỉnh đến các chương trình tham gia cuộc thi ca múa nhạc, liên hoan trong nước và quốc tế, nhạc sĩ Thanh Hải là đạo diễn âm nhạc, chỉ huy dàn nhạc và là nhạc công chính. Anh có những đóng góp quan trọng vào sự thành công rực rỡ của Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển trong hàng chục năm qua. Anh đã truyền dạy chuyên môn cho các ca sĩ, diễn viên trẻ; phát hiện và bồi dưỡng những tài năng trẻ, tạo điều kiện cho họ tỏa sáng. Nhiều ca sĩ, diễn viên múa đã đoạt giải thưởng cao tại các liên hoan, cuộc thi trong nước và quốc tế.
Năm 2015, nhạc sĩ Thanh Hải là tác giả âm nhạc, nhạc công chính tác phẩm múa Lửa thiêng, Gió Tuy Hòa đoạt 2 huy chương vàng. Năm 2016, anh là tác giả âm nhạc các tác phẩm múa Lễ hội A Đrieu Phing, Mùa cá linh, Những bông hoa vùng lũ, Huyền thoại Poko đoạt 4 huy chương vàng. Năm 2017, anh là tác giả âm nhạc tác phẩm múa Tượng nhà mồ đoạt huy chương bạc. Năm 2018, anh tham gia đạo diễn âm nhạc, chỉ huy dàn nhạc chương trình Trầm tích sông Ba, đoạt huy chương vàng.
Ngoài ra, nhạc sĩ Thanh Hải còn làm đạo diễn âm nhạc cho các chương trình nghệ thuật lớn như Festival Nghề truyền thống Huế, bế mạc Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột…, được đánh giá rất cao. Cũng không thể không nhắc đến chương trình kịch xiếc Anh em (năm 2016) của hai “hoàng tử xiếc” Quốc Cơ - Quốc Nghiệp; nhạc sĩ Thanh Hải làm đạo diễn âm nhạc, biên đạo - NSND Nguyễn Hữu Từ là tổng đạo diễn.
Năm 2019, Thanh Hải là một trong hai nhạc sĩ ở Phú Yên được phong tặng danh hiệu cao quý: NSND. Anh thổ lộ: “Để được phong tặng danh hiệu NSND, ngoài khả năng và nỗ lực của bản thân thì phải được những người thầy, người anh đi trước, đồng nghiệp ở bên cạnh và những người giữ các vị trí cao ở Trung ương ghi nhận. Tôi rất vui và rất hạnh phúc, nhưng đó không phải là kiểu hạnh phúc tự mãn”.
*
* *
NSND Thanh Hải nói rằng anh luôn có được sự hậu thuẫn rất lớn của gia đình, sự khích lệ của vợ - ca sĩ Quỳnh Như, người vào nhà hát cùng năm với anh, có 30 năm gắn bó với Sao Biển. “Hai vợ chồng làm cùng ngành nên rất hiểu, rất đồng cảm. Và đặc biệt, Như đã hy sinh rất nhiều trong công việc để tôi toàn tâm toàn ý với con đường mình chọn”, nhạc sĩ Thanh Hải cho biết.
Xác định hướng đi cho mình trong âm nhạc, NSND Thanh Hải để cho các tác phẩm âm nhạc cất lời. Với anh, hạnh phúc là được sáng tạo, biểu diễn, cống hiến cho Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển và mảnh đất Phú Yên - nơi anh khởi nghiệp và đi đến thành công.
Là Phó Giám đốc nhà hát nhưng trong các buổi diễn anh là linh hồn của ban nhạc, là nhạc trưởng trên sân khấu. Hải cũng giỏi hòa âm phối khí, sáng tác nhạc múa có tính nghệ thuật cao, góp phần cho hàng chục tiết mục múa của các đơn vị nghệ thuật trong toàn quốc đoạt huy chương vàng. Một nét nổi bật khác của Hải là sáng tác ca khúc. Hải viết không nhiều, nhưng ca khúc của Hải luôn mới lạ, tạo ấn tượng mạnh cho người thưởng thức. Những năm gần đây, Hải đam mê kỹ thuật phòng thu… Hải đóng góp nhiều cho nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp của tỉnh nhà.
