Ngăn chặn tình trạng 'hai giá' trong chuyển nhượng bất động sản

Tăng thu ngân sách hơn 90 tỷ đồng

Những năm gần đây, thông qua hoạt động chuyển nhượng BĐS, mỗi năm, ngành Thuế thu ngân sách hàng trăm tỷ đồng. Theo quy định của pháp luật, khi chuyển nhượng BĐS, người bán là cá nhân phải nộp thuế thu nhập 2%, người mua nộp lệ phí trước bạ 0,5% giá chuyển nhượng ghi trên hợp đồng công chứng. Doanh nghiệp chuyển nhượng BĐS phải nộp thuế thu nhập bằng 20% thu nhập tính thuế từ hoạt động chuyển nhượng.

Cán bộ thuế kiểm tra hồ sơ chuyển nhượng BĐS của các cá nhân tại huyện Lục Nam.

Quy định là vậy nhưng trong tỉnh vẫn còn tình trạng nhiều người mua, bán BĐS “hai giá”. Đó là các cá nhân kê khai giá chuyển nhượng trong hợp đồng công chứng thấp hơn nhiều so với giá chuyển nhượng thực tế để trốn thuế còn hợp đồng do hai bên tự ký ghi đúng giá thực tế chuyển nhượng nhằm phòng trường hợp tranh chấp.

Khảo sát thực tế cho thấy, tình trạng này xảy ra ở nhiều địa phương trong tỉnh. Cụ thể, tháng 6/2024, ông Nguyễn Q.V, thị trấn Phồn Xương (Yên Thế) chuyển nhượng cho bà Trần Thị T.T, thị trấn Phồn Xương lô đất rộng hơn 337 m2 với số tiền kê khai trong hợp đồng công chứng 2 tỷ đồng. Sau khi nhận hồ sơ khai thuế, Chi cục Thuế khu vực Tân Yên - Yên Thế kiểm tra thấy giá giao dịch thấp hơn nhiều so với giá trên thị trường nên đã yêu cầu các cá nhân trên khai lại giá. Kết quả, ông V và bà T đã lập lại hợp đồng công chứng với giá chuyển nhượng lô đất trên là 3,12 tỷ đồng, tổng số thuế phải nộp là 78 triệu đồng, tăng 28 triệu đồng so với ban đầu.

Năm 2024, cơ quan thuế các cấp trong tỉnh đã xác minh hơn 5,2 nghìn hồ sơ giao dịch BĐS giữa các cá nhân, từ đó yêu cầu khai lại giá, tăng thu cho ngân sách hơn 90 tỷ đồng.

Ngoài trường hợp trên, năm 2024, ông Nguyễn Văn B (Lạng Sơn) chuyển nhượng cho ông Nguyễn D.H, xã Đồng Hưu (Yên Thế) lô đất ở thị trấn Phồn Xương với giá hợp đồng công chứng 500 triệu đồng, thấp hơn giá thực tế trên thị trường. Ông Nguyễn Quang Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực Tân Yên - Yên Thế cho biết, trước thực tế trên, đơn vị đã đấu tranh, yêu cầu các cá nhân thiết lập lại hợp đồng với giá mới là 1 tỷ đồng. Theo đó, tổng số thuế thu vào ngân sách 25 triệu đồng, tăng gấp đôi so với số thuế tính theo giá chuyển nhượng ban đầu. Được biết, năm 2024, Chi cục Thuế khu vực Tân Yên - Yên Thế đã yêu cầu 401 trường hợp khai lại thuế, tăng thu cho ngân sách hơn 43,5 tỷ đồng

Việc chuyển nhượng BĐS “hai giá” để trốn thuế còn xảy ra trên địa bàn TP Bắc Giang. Năm vừa qua, cơ quan thuế phát hiện và yêu cầu hơn 3 nghìn trường hợp khai lại giá BĐS, thu vào ngân sách thêm 36,7 tỷ đồng. Tháng 11/2024, ông Phan T.L, phường Xương Giang (TP Bắc Giang) chuyển nhượng cho bà Nguyễn T.H, xã Đồng Tiến (Yên Thế) lô đất diện tích 84,9 m2 ở Khu đô thị Bách Việt (TP Bắc Giang) với giá hợp đồng 700 triệu đồng. Sau khi kiểm tra hồ sơ, cơ quan Thuế TP Bắc Giang nhận thấy giá bán lô đất trên thấp hơn so với giá thị trường nên yêu cầu cá nhân chuyển nhượng BĐS khai lại giá ở mức 1,6 tỷ đồng, tổng số thuế phải nộp 40 triệu đồng, chênh so với số thuế tính theo giá ban đầu 17,5 triệu đồng.

Theo Cục Thuế tỉnh, tình trạng giao dịch BĐS ghi “hai giá” còn xảy ra tại các huyện: Hiệp Hòa, Tân Yên… Năm vừa qua, cơ quan thuế các cấp trong tỉnh đã xác minh hơn 5,2 nghìn hồ sơ giao dịch BĐS giữa các cá nhân, từ đó yêu cầu khai lại giá, tăng thu cho ngân sách hơn 90 tỷ đồng.

Không để thất thu thuế

Việc chuyển nhượng BĐS “hai giá” không được phát hiện kịp thời sẽ gây thất thu ngân sách nhà nước. Xác định rõ hạn chế trên, thời gian qua, ngoài tập trung cao tuyên truyền về các chính sách thuế, Cục Thuế tỉnh còn tăng cường phối hợp với cơ quan công an, chính quyền các địa phương đấu tranh và yêu cầu nhiều cá nhân giao dịch BĐS khai lại giá giao dịch, bổ sung số thuế phải nộp. Cục Thuế tỉnh chỉ đạo các Chi cục Thuế khu vực phối hợp với UBND huyện, thị xã, TP siết chặt công tác quản lý thuế.

Bà Đặng Thị Hưng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực Lạng Giang - Lục Nam cho biết, khi nhận hợp đồng và hồ sơ khai thuế của các cá nhân giao dịch BĐS, đơn vị yêu cầu cán bộ kiểm tra và đối chiếu với giá trên thị trường của các thửa đất liền kề để xác định giá sát với thực tế. Đối với những trường hợp khai thấp hơn so với giá thị trường, Chi cục kiên quyết không xác nhận hoàn thành nghĩa vụ tài chính của các cá nhân.

Được biết, ngày 27/11/2024, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 40/2024/QĐ-UBND sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Quyết định số 72/2021/QĐ-UBND ngày 21/12/2021 của UBND tỉnh ban hành quy định Bảng giá đất giai đoạn 2022-2024 tỉnh Bắc Giang. Quyết định này có hiệu lực từ ngày 10/12/2024 đến hết ngày 31/12 năm nay. Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, Bảng giá đất mới được tỉnh ban hành có giá cơ bản sát với giá thị trường vì được xây dựng theo từng khu vực, vị trí.

Để tránh thất thu thuế, ông Nguyễn Văn Sỹ, Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết, trên cơ sở Bảng giá đất mới, ngành Thuế sẽ căn cứ để tính thuế đối với trường hợp trên hợp đồng chuyển nhượng không ghi giá hoặc có ghi giá nhưng thấp hơn giá đất do tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng. Cục Thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch đối với các doanh nghiệp có hoạt động chuyển nhượng BĐS, trường hợp phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm theo quy định.

Cùng với giải pháp trên, Sở Tư pháp yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng hướng dẫn người dân, chủ đầu tư dự án BĐS, doanh nghiệp kê khai trên hợp đồng công chứng theo đúng giá giao dịch để làm căn cứ tính thuế. Việc chuyển nhượng BĐS “hai giá” bị pháp luật nghiêm cấm. Đây được coi là hành vi trốn thuế theo quy định tại khoản 5, Điều 143 Luật Quản lý thuế. Nếu vi phạm, tùy theo tính chất, mức độ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự.

Bài, ảnh: Minh Linh