Mối nguy từ sản phẩm giảm cân chứa chất cấm

Đặc biệt, kết quả giám định một số mẫu sản phẩm giảm cân do đối tượng này đưa ra thị trường còn phát hiện chứa hai chất cấm độc hại là sibutramin và phenolphthalein. Sự việc một lần nữa phơi bày thực trạng đáng lo ngại về nạn sản xuất, buôn bán sản phẩm giảm cân trôi nổi, quảng cáo tràn lan trên mạng, đe dọa nghiêm trọng sức khỏe người dùng.

Một số mẫu sản phẩm giảm cân được Võ Thị Ngọc Ngân (Ngân 98) phân phối ra thị trường có chứa hai chất cấm nguy hiểm. Ảnh: Bộ Công an

Chất cấm giúp giảm cân nhưng gây hại não, tim…

Chỉ cần vài cú nhấp chuột, người tiêu dùng có thể dễ dàng mua được hàng trăm loại thực phẩm chức năng được quảng cáo có tác dụng giảm cân siêu tốc tràn lan trên mạng xã hội với những lời hứa đầy mê hoặc như “giảm 7kg trong 7 ngày”, “thảo dược thiên nhiên 100%”, “hiệu quả ngay từ liệu trình đầu tiên”… Thế nhưng, đằng sau những lời mời chào ngọt ngào đó là vô số hiểm họa khôn lường.

Trong vụ “Ngân 98”, theo kết quả giám định của cơ quan chức năng, một số mẫu sản phẩm giảm cân chứa hai chất cấm sibutramin và phenolphthalein. Đây là những hoạt chất từng được sử dụng trong y học nhưng đã bị cấm do gây hậu quả nghiêm trọng cho tim mạch, thần kinh, tiêu hóa và tiềm ẩn nguy cơ ung thư.

Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) từng tiếp nhận không ít bệnh nhân nhập viện trong tình trạng hôn mê, co giật, tổn thương não do sử dụng thực phẩm chức năng, các loại cà phê giảm cân… có chứa chất cấm sibutramin. Điển hình là trường hợp nữ bệnh nhân 21 tuổi ở Hà Nội mua thực phẩm chức năng giảm cân không rõ nguồn gốc trên TikTok và đã uống liên tục hơn 1 tháng với liều lượng 1 viên/ngày. Hậu quả là bệnh nhân phải nhập viện trong tình trạng tổn thương não nặng do nhiễm sibutramin.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, trước đây, sibutramin là thuốc để điều trị béo phì. Tuy nhiên, quá trình sử dụng tại nhiều nước ghi nhận nhiều ca ngộ độc, trong đó có trường hợp nặng và tử vong. Chính vì nguy cơ độc tính rất cao, cấu trúc phân tử giống ma túy amphetamine và là chất nguy hiểm nên Mỹ và châu Âu đã ngừng sử dụng sibutramin trong thuốc giảm cân.

Còn tại Việt Nam, từ năm 2010, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) đã ban hành công văn ngừng cấp phép nhập khẩu nguyên liệu sibutramin. Đến ngày 14-4-2011, Cục Quản lý dược tiếp tục có công văn đình chỉ lưu hành toàn quốc, thu hồi toàn bộ các thuốc có chứa hoạt chất này.

Còn phenolphthalein - chất cấm thứ hai được tìm thấy trong sản phẩm của “Ngân 98” từng được sử dụng trong thuốc nhuận tràng nhưng bị cấm từ năm 1999 vì tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư và rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng. Thạc sĩ, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam cho hay, khi bị trộn vào thuốc giảm cân, phenolphthalein kích thích nhu động ruột mạnh, gây tiêu chảy, mất nước và rối loạn điện giải. Nghiêm trọng hơn, nó làm giảm kali máu, nguyên nhân có thể khiến tim đập loạn nhịp, thậm chí ngừng tim đột ngột. Điều đáng sợ là người dùng vẫn tin rằng mình đang thải độc, đào thải mỡ… trong khi cơ thể thực chất đang bị kiệt quệ, mất dần cân bằng sinh học.

Để giảm cân an toàn, bền vững

Theo phân tích của các chuyên gia y tế, trên thị trường hiện nay, các thực phẩm chức năng quảng cáo “giảm cân cấp tốc” thường chứa rất nhiều chất và chia thành 3 nhóm chính. Điểm chung của hầu hết các sản phẩm này là thành phần thường không được công khai đầy đủ, quảng cáo quá mức về hiệu quả và thiếu kiểm soát chặt chẽ về độ an toàn.

Nhóm đầu tiên chứa các chất kích thích như sibutramine, caffeine, thậm chí là bột từ tuyến giáp động vật. Chúng tác động trực tiếp lên các cơ quan nội tạng, đặc biệt là tim mạch, để “đốt” năng lượng, giảm mỡ mà không cần vận động. Điều này phản khoa học và rất nguy hiểm, dễ gây ra các biến cố đối với tim mạch và các vấn đề về não. Nhóm thứ hai là các chất gây chán ăn, chẳng hạn như phenylpropanolamine, giúp người dùng giảm cảm giác đói và ăn ít hơn. Tuy nhiên, nhiều chất trong nhóm này có độc tính cao và rủi ro sức khỏe lớn nếu dùng lâu dài hoặc vượt liều, đặc biệt ảnh hưởng đến tim mạch và hệ thần kinh. Nhóm cuối cùng là các chất tạo cảm giác no trong đường tiêu hóa. Khi uống vào, chúng nở ra trong dạ dày, khiến người dùng cảm thấy no nhanh hơn nhưng có thể gây rối loạn tiêu hóa, đầy hơi hoặc thậm chí tắc ruột.

Chính vì vậy, để giảm cân an toàn, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên nhấn mạnh, người dân nên đi khám hoặc tham vấn trực tiếp bác sĩ, đánh giá tình trạng sức khỏe và được hướng dẫn biện pháp phù hợp với từng cá nhân. Cách thức bền vững và an toàn nhất vẫn là điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý kết hợp tăng cường vận động.

Cùng quan điểm, bác sĩ Dương Minh Tuấn (Bệnh viện Bạch Mai) khẳng định, giảm cân bền vững chỉ có thể đạt được bằng thay đổi lối sống. Việc giảm năng lượng nạp vào cơ thể một cách hợp lý, ăn uống khoa học và kết hợp vận động thể lực ít nhất 150 phút/tuần mới là nền tảng lâu dài. Trong trường hợp béo phì cần can thiệp bằng thuốc, chỉ nên sử dụng các loại thuốc được Bộ Y tế cấp phép, có chỉ định và được bác sĩ theo dõi chặt chẽ.

Thu Trang