[Megastory] Sân bay Long Thành 'nút nguồn' khởi động hệ thống giao thông thế hệ mới cho kỷ nguyên vươn mình (Bài 1)
Cảng hàng không quốc tế (sân bay) Long Thành, dự án hạ tầng giao thông trọng điểm đặc biệt của đất nước là “hạt nhân” trong chiến lược đưa Việt Nam trở thành trung tâm hàng không khu vực. Không những vậy, “siêu” dự án này còn đóng vai trò là “nút nguồn”, khởi động cho tiến trình đầu tư xây dựng một hệ thống giao thông thế hệ mới, tốc độ cao tạo động lực mang tính đột phá thúc đẩy sự phát triển về kinh tế, xã hội của đất nước.
Sân bay Long Thành cũng chính là biểu tượng cho vai trò “giao thông đi trước mở đường” trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước.
Là một trong những dự án đầu tư xây dựng lớn nhất của đất nước được triển khai thực hiện từ trước đến nay, Sân bay Long Thành không chỉ là sân bay trung chuyển quốc tế hiện đại mà còn là công trình kiến trúc mang tính biểu tượng trong giai đoạn bước sang kỷ nguyên mới của dân tộc.
Với Sân bay Long Thành, Việt Nam có thêm một “tọa độ” mới để hiện thực hóa trong cuộc đua tranh quốc tế, thay đổi vị thế phát triển của đất nước.
Ngày 24-9-2024, trong lần thứ 4 đến kiểm tra tiến độ thực tế trên công trường Dự án Sân bay Long Thành, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh: Chúng ta phải xác định đây là công trình biểu tượng của đất nước.
Dự án Sân bay Long Thành được chính thức khởi công xây dựng vào đầu năm 2021 sau hơn 20 năm được quy hoạch đầu tư. Với quy mô thực hiện khoảng 5 ngàn hécta, Sân bay Long Thành được định vị là sân bay lớn nhất của cả nước trong tương lai và hướng đến trở thành một trung tâm trung chuyển hành không quốc tế lớn, không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn kết nối các chuyến bay quốc tế. Từ đó, đưa Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ hàng không quốc tế.
Dự án Sân bay Long Thành giai đoạn 1 đang được đẩy nhanh tiến độ thi công để cơ bản hoàn thành vào cuối năm 2025, đưa vào khai thác thương mại trong nửa đầu năm 2026.
Trước khi Sân bay Long Thành được khởi công xây dựng, Sân bay Tân Sơn Nhất chính là sân bay quốc tế lớn nhất cả nước cả về diện tích cũng như công suất nhàga. Đây cũng là đầu mối giao thông quan trọng của khu vực phía Nam. Tuy nhiên, nhiều năm qua, do lưu lượng hành khách đã vượt quá công suất thiết kế nên Sân bay Tân Sơn Nhất thường xuyên xảy ra tình trạng quá tải, ùn tắc. Trong bối cảnh đó, việc Sân bay Long Thành được triển khai xây dựng càng được kỳ vọng sẽ giúp giải quyết một trong những “điểm tắc nghẽn” mang tầm quốc gia. “Hiện Sân bay Tân Sơn Nhất đã quá tải nên Sân bay Long Thành dang được mong chờ để phục vụ việc đi lại của người dân”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chia sẻ trong chuyển kiểm tra tiến độ dự án vào đầu tháng 8-2024.
Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và thành viên Tổ tư vấn Chính phủ đánh giá, Sân bay Long Thành là dự án giải quyết rất nhiều vấn đề cơ bản ở tầm vùng, tầm quốc gia. Trước tiên, Sân bay Long Thành giúp giải quyết tắc nghẽn từ lâu đến nay trong lĩnh vực hàng không của đất nước tại Sân bay Tân Sơn Nhất. Đây là một điểm tắc nghẽn của quốc gia chứ không đơn giản là vấn đề của Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh hay Vùng Đông Nam Bộ. “Do đó, đầu tiên khi nói đến sứ mệnh của Sân bay Long Thành chính là giải quyết tắc nghẽn quốc gia, tạo nên kết nối của cả vùng, kết nối quốc gia với thế giới”, Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đình Thiên đánh giá.
Đường băng số 1 Sân bay Long Thành giai đoạn 1 đã hoàn thành xây dựng và sẵn sàng phục vụ công tác bay hiệu chuẩn.
Theo kế hoạch ban đầu Sân bay Long Thành giai đoạn 1 sẽ hoàn thành và đưa vào khai thác vào cuối năm 2026. Tuy nhiên, với mục tiêu phải cơ bản hoàn thành dự án để chào mừng Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XIV, kỷ niệm 80 năm ngày thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu rút ngắn thời gian thi công với “đích đến” là dự án phải cơ bản hoàn thành trước ngày 31-12-2025, đưa vào khai thác thương mại trong nửa đầu năm 2026.
Thủ tướng Chính phủ trao đổi với đại diện các đơn vị về tiến độ thi công trên công trường Dự án Sân bay Long Thành vào tháng 9-2024
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm, động viên lực lượng thi công Dự án Sân bay Long Thành vào tháng 9-2024.
Để hoàn thành mục tiêu này, hiện nay, trên công trường Dự án Sân bay Long Thành, hàng trăm mũi thi công đã được triển khai, gần 13 ngàn chuyên gia, kỹ sư, công nhân, người lao động và gần 3 ngàn thiết bị, máy móc đang thi công không ngừng nghỉ.
Trong chuyển kiểm tra tiến độ dự án vào tháng 5-2025, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cũng đã yêu cầu các đơn vị chủ đầu tư, các nhà thầu phải tăng tốc thi công để hoàn thành dự án theo đúng mục tiêu đề ra.
Giáo sư Ha Hun Koo, nguyên Trưởng khoa logistics, Trường Logistics châu Á Thái Bình Dương, Đại học Inha, thành viên Ủy ban cố vấn về đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, Bộ Đất đai và giao thông Hàn Quốc cho rằng, về vị trí, từ Sân bay Long Thành đến Thành phố Hồ Chí Minh, đô thị lớn của Việt Nam chỉ mất khoảng 40 phút. Đây là một điểm vô cùng thuận lợi của Sân bay Long Thành. Do đó, nếu có quy hoạch xây dựng tốt cho khu vực phụ cận Sân bay Long Thành sẽ mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn. “Một lợi thế khác của Sân bay Long Thành chính là việc nằm gần với hệ thống cảng biển nước sâu lớn của cả nước là Cái Mép - Thị Vải. Bên cạnh đó, hệ thống cảng biển của Đồng Nai cũng khá tốt nên sẽ cộng hưởng được sự phát triển về kinh tế”, giáo sư Ha Hun Koo chia sẻ thêm.
Hiện nay, Việt Nam đang chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của ngành hàng không với tốc độ tăng trưởng khách quốc tế vượt qua cả kỳ vọng. Theo báo cáo của Tổng cục thống kê, tính chung 10 tháng năm 2024, khách quốc tế đến Việt Nam đạt hơn 14 triệu lượt, tăng hơn 41% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khách đến bằng đường hàng không đạt gần 12 triệu lượt, chiếm gần 85% lượng khách quốc tế đến Việt Nam và tăng gần 37% so với cùng kỳ năm trước.
Tuy nhiên, sự quá tải của các sân bay hiện hữu như Tân Sơn Nhất và Nội Bài đang trở thành rào cản lớn trong việc khai thác hết tiềm năng trên. Chính vì vậy, việc thúc đẩy hoàn thành sớm Sân bay Long Thành không chỉ được kỳ vọng tại ra một “cú hích” lớn cho riêng ngành hàng không mà còn bao trùm mọi khía cạnh phát triển của đất nước.
Phát biểu tại lễ khởi công xây dựng các công trình nhà ga hành khách và đường cất, hạ cánh, sân đỗ máy bay Sân bay Long Thành giai đoạn 1 vào cuối tháng 8- 2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho hay, dự án Sân bay Long Thành giai đoạn 1 và Nhà ga hành khách T3, sân bay Tân Sơn Nhất là 2 dự án đặc biệt lớn, có vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống mạng cảng hàng không quốc gia, thuộc công trình quan trọng liên quan đến quốc phòng - an ninh, phát triển kinh tế - xã hội của khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam nói riêng và cả nước nói chung. “Hai dự án này sau khi hoàn thành sẽ góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm vận chuyển lớn trong khu vực và trên thế giới. Mở ra không gian phát triển mới với hệ sinh thái kinh tế hàng không, tạo động lực tăng trưởng mới, thúc đẩy phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.
Công nhân thi công công trình nhà ga hành khách Sân bay Long Thành.
Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đình Thiên, hiện nay, thế giới đã bước vào thời đại toàn cầu hóa, thời đại tốc độ cao. Do đó, “sứ mệnh” của Sân bay Long Thành là rất lớn, đó là “sứ mệnh” kết nối Việt Nam với thế giới để thay đổi vị thế phát triển của Việt Nam. Cụ thể, Sân bay Long Thành sẽ tạo ra những triển vọng, thời cơ rất lớn cho sự bứt phá phát triển của đất nước. Nó tạo đà, tạo động lực cho quốc gia, Vùng Thành phố Hồ Chí Minh phát triển. “Chúng ta cứ hình dung, Sân bay Long Thành là sân bay trung chuyển quốc tế, khi cộng hưởng với những bến cảng quốc tế của vùng thì nó công hưởng sức mạnh lại, tạo thành động lực ghê gớm cho phát triển” Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đình Thiên đánh giá.
