Logistics trước lằn ranh giảm thải

Logistics hiện chiếm khoảng 16–18% tổng ngân sách quốc nội (GDP) Việt Nam. Ảnh: Hoàng Hải/TTXVN

Các thị trường xuất khẩu lớn như Liên minh châu Âu (EU), Hoa Kỳ, Nhật Bản siết chặt tiêu chuẩn carbon, buộc doanh nghiệp phải chứng minh chuỗi cung ứng xanh từ khâu vận chuyển đến lưu kho.

Trong khi đó, hệ thống hạ tầng trong nước còn thiếu đồng bộ, chi phí vận tải cao, tỷ trọng đường bộ lớn khiến lượng phát thải tăng mạnh. Bài toán giảm thải vì vậy trở thành lằn ranh buộc doanh nghiệp logistics phải chuyển đổi, nếu không muốn đánh mất thị phần và cơ hội vươn lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo ông Trương Tấn Lộc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics TP. Hồ Chí Minh (HLA) cho biết: Việt Nam dù đã xếp hạng 43/139 về chỉ số hiệu quả logistics (LPI) nhưng vẫn còn đối mặt với những điểm yếu cố hữu về chất lượng cơ sở hạ tầng và dịch vụ, dẫn đến lãng phí và phát thải carbon không cần thiết.

Đáng chú ý, châu Âu đang thiết lập hàng rào kỹ thuật mới thông qua cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), sẽ có hiệu lực đầy đủ từ năm 2026. Cơ chế này hoạt động như một loại “thuế carbon” áp lên hàng hóa nhập khẩu, yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu mua và nộp chứng chỉ CBAM tương ứng với lượng phát thải trong sản phẩm.

Cùng đó, Interlog tập trung đào tạo nội bộ từ cấp lãnh đạo đến nhân viên để tăng nhận thức về chuyển đổi xanh; đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số để giảm giấy tờ trong quản lý, vận hành. Công ty cũng đề xuất, giải pháp giúp giảm lượng phát thải carbon cho khách hàng thông qua tư vấn về tuyến đường giao hàng, giúp giảm nhiên liệu và chi phí vận chuyển.

Theo ông Đào Trọng Khoa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), hànhtrình tiến tới logistics xanh và thích ứng nhanh sẽ đóng góp vào quá trình giảm thải cacbon của ngành logistics Việt Nam nói riêng và toàn cầu nói chung. Doanh nghiệp logistics Việt Nam cần tận dụng lợi thế, đưa yêu cầu bức thiết về xanh hóa trở thành động lực, nâng cao năng lực cạnh tranh, hình ảnh thương hiệu, hướng tới phát triển bền vững và toàn diện.

Thế nhưng, để làm được điều này, doanh nghiệp phải cập nhật xu hướng, tiêu chuẩn mới của thế giới, hướng tới chuyển đổi năng lượng với phương tiện sử dụng năng lượng tiết kiệm, năng lượng tái tạo, năng lượng xanh. Đồng thời, tối ưu chi phí vận hành, số hóa hoạt động, nâng cao hiệu suất, hiệu quả trong cung cấp dịch vụ logistics.

Hiện tại, Bộ Công Thương đang gấp rút hoàn thiện dự thảo và trình Thủ tướng Chính phủ "Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050"; trong đó, có nhiều định hướng khuyến khích phát triển ngành dịch vụ logistics, đặc biệt là logistics xanh.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhận định: Khi được ban hành, Chiến lược sẽ đưa ra mục tiêu phát triển ngành dịch vụ logistics Việt Nam bền vững, hiệu quả, chất lượng và giá trị gia tăng cao, khả năng cạnh tranh trong khu vực và thế giới, phát huy lợi thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Bộ Công Thương sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng, các bộ ngành, địa phương, hiệp hội triển khai kế hoạch tổng thể để đưa logistics vào cuộc sống, giúp doanh nghiệp tiếp cận dễ dàng hơn.

Đề cập tới yêu cầu và xu hướng chuyển đổi xanh trong logistics, ông Trần Thanh Hải cho biết: Dự thảo Chiến lược đã đặt ra mục tiêu đến năm 2030 dịch vụ logistics phát triển hiệu quả theo hướng giảm phát thải, chuyển đổi sang các nguồn năng lượng xanh. Mục tiêu đến năm 2035 dịch vụ logistics tiếp tục phát triển hiệu quả theo hướng giảm phát thải, góp phần đưa phát thải ròng của quốc gia về 0.

Bên cạnh việc hoàn thiện chính sách, sự kết nối quốc tế cũng được đẩy mạnh. Hải Phòng đang hợp tác với cảng Gothenburg (Thụy Điển) để mở rộng mạng lưới vận tải biển đi châu Âu và xây dựng trung tâm logistics đa phương thức, hướng tới mô hình logistics xanh. Các hiệp định thương mại thế hệ mới đều yêu cầu giảm dấu chân carbon khiến chuyển đổi xanh trở thành chìa khóa hội nhập.

Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số - eComDX (Bộ Công Thương), phát triển logistics hiện đại, thông minh và xanh sẽ giúp doanh nghiệp Việt giảm chi phí, nâng cao năng suất, tăng sức cạnh tranh và mở rộng thị trường.

“Với tầm nhìn chiến lược, chính sách đồng bộ và sự chủ động của cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên vị trí trung tâm logistics của khu vực, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Nguyễn Hữu Tuấn khẳng định.

Uyên Hương/bnews/vnanet.vn