Làn sóng thanh lọc lần thứ hai của ngành F&B tại Việt Nam

Tính đến 30/6, Việt Nam còn khoảng 299.900 cửa hàng F&B, giảm hơn 50.000 cửa hàng, tương đương 7,1% so với năm 2024, theo báo cáo thị trường kinh doanh ẩm thực Việt Nam 6 tháng đầu năm của IPOS.vn và Nestle Việt Nam vừa công bố.

Đáng chú ý, Hà Nội và TP HCM đều ghi nhận mức giảm trên 11%, cho thấy có cú hãm đồng thời ở cả hai đầu tàu của thị trường.

Kết quả khảo sát 830 doanh nghiệp F&B Việt Nam, chủ yếu tại hai thành phố Hà Nội và TP HCM.

Hiện tượng “mở nhanh - đóng nhanh - học nhanh” (fail fast, learn fast) lan rộng ở lớp cửa hàng nhỏ. Nhiều mô hình thử nghiệm 2 - 3 tháng rồi rút lui vì thiếu năng lực tài chính, hoặc chưa thấy tiềm năng từ thị trường. Đặc biệt là các mô hình cửa hàng nhỏ bùng nổ trong thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra 6 tháng đầu năm thường là giai đoạn “thanh lọc tự nhiên” của thị trường trước khi bước vào chu kỳ mở mới và tái cơ cấu mạnh hơn ở nửa sau của năm. Tình trạng này đã diễn ra năm ngoái, khi 6 tháng đầu năm 2024 ghi nhận khoảng 30.000 cửa hàng F&B đóng cửa (giảm 3,9%) - làn sóng sàng lọc lần thứ nhất. Sau đó, nguồn cung điểm bán được bù đắp ở nửa cuối năm, đưa tổng số lên 323.010 cửa hàng vào cuối năm ngoái.

Nghiên cứu cũng chỉ ra, trong khi các cửa hàng quy mô nhỏ bị đào thải thì lớp dẫn dắt đang tái cơ cấu danh mục mặt bằng: Rời điểm không hiệu quả, tái định vị ở các vị trí biểu tượng và nâng cấp trải nghiệm.

Trường hợp Starbucks minh họa rõ nét chu kỳ này. Hãng đóng cửa Starbucks Reserve Hàn Thuyên tháng 8/2024, sau đó tái khai trương Reserve tại vị trí tâm điểm ở TP HCM tại Trung tâm thương mại Bitexco và tiếp tục mở Reserve-only mới tại Diamond Plaza Lê Duẩn, nhấn mạnh chiến lược nâng chuẩn không gian, dịch vụ, thay vì phủ điểm bằng mọi giá.

Động thái đóng để mở cao hơn ở các vị trí có tính biểu tượng cho thấy làn sóng thanh lọc đang giải phóng mặt bằng hạng A/B và tạo cơ hội cho những mô hình có năng lực vận hành, vốn và thương hiệu mạnh bứt lên.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, có 34,77% doanh nghiệp F&B duy trì doanh thu ổn định và 19,21% đạt mức tăng trưởng trên 5%. Tổng cộng khoảng 53,98% doanh nghiệp giữ được đà ổn định so với cùng kỳ năm ngoái.

Cùng kỳ năm ngoái, tỷ lệ này chỉ ở mức 40,2%, cho thấy bức tranh 2025 đã có điểm sáng hơn, "phản ánh việc nhiều doanh nghiệp đã vượt qua những giai đoạn khó khăn nhất của ngành F&B tại Việt Nam”, báo cáo chỉ ra.

Tuy vậy, áp lực vẫn không nhỏ khi có tới 17,9% doanh nghiệp ghi nhận mức sụt giảm nghiêm trọng (doanh thu giảm trên 20% so với cùng kỳ năm trước), cao hơn tỉ lệ 14,3% của năm 2024.

"Bức tranh thị trường vì thế trở nên phân hóa mạnh mẽ hơn, trong khi nhóm ổn định và tăng trưởng chiếm đa số, thì vẫn có một bộ phận đáng kể doanh nghiệp rớt sâu, cho thấy khoảng cách giữa các đơn vị có khả năng thích ứng và những đơn vị vận hành kém hiệu quả ngày càng rõ rệt.

Nếu như năm 2024 có thể coi là giai đoạn hồi phục nửa vời, thì năm 2025 trở thành giai đoạn sàng lọc, nơi những thương hiệu biết nắm bắt xu hướng và tối ưu mô hình sẽ lấy lại những gì đã mất, còn những doanh nghiệp không kịp thay đổi sẽ khó có cơ hội trụ lại lâu dài", theo báo cáo.

Nửa đầu 2025, doanh thu thị trường F&B ước đạt 406,1 nghìn tỷ đồng, chỉ nhỉnh hơn nhẹ so với cùng kỳ 2024 (403,9 nghìn tỷ đồng). Mức tăng này được cho là thấp hơn kỳ vọng, dù trùng nhiều dịp chi tiêu lớn (Tết Nguyên đán, 30/4 - 1/5), phản ánh nhịp hồi phục còn chậm.

Theo ông Vũ Thanh Hùng, Tổng giám đốc IPOS.vn nhận định, nửa đầu năm 2025 ghi nhận một bức tranh F&B nhiều gam màu mới. Người tiêu dùng tiếp tục thông thái hơn, sẵn sàng chấp nhận mặt bằng giá mới ở các phân khúc thiết yếu, nhưng tối ưu tần suất và chi tiêu theo dịp, ưu tiên giá trị cảm nhận, trải nghiệm và sự minh bạch.

Ở chiều cung, doanh nghiệp F&B vẫn đối mặt với áp lực chi phí đầu vào nguyên liệu, nhân sự, mặt bằng và bài toán năng suất, song đã chủ động hơn trong cấu trúc giá - sản phẩm, chuyển dịch sang những gói giá trị rõ ràng.

“Những chuyển động hai chiều này cho thấy thị trường đang bước qua giai đoạn phòng thủ để đi vào trạng thái cân bằng mới, thận trọng nhưng bền bỉ".

Đỗ Kiều