Hội nghị quốc tế: Nông nghiệp sinh thái ĐBSCL - giải pháp trọng tâm ứng phó biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng đe dọa "vựa lúa" Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), sự kiện được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức, dưới sự hỗ trợ của Tổ chức quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp quốc (FAO). Hội nghị quy tụ hàng trăm đại biểu từ chính phủ, tổ chức quốc tế, nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp tham dự.

Toàn cảnh Hội nghị "Thúc đẩy nông nghiệp sinh thái và chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm nhằm ứng phó biến đổi khí hậu, tăng cường đa dạng sinh học và cải thiện sinh kế".

Sự kiện không chỉ là diễn đàn thảo luận mà còn là lời cam kết hành động cụ thể, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và bảo tồn đa dạng sinh học cho hơn 17 triệu người dân khu vực.

Không thể có mặt tại Hội nghị nhưng mở đầu chương trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đã gửi đến một thông điệp đầy cảm hứng: "Nông nghiệp sinh thái không chỉ là một phương thức canh tác. Đó là cách chúng ta biết lắng nghe và tôn trọng thiên nhiên... Đó là tầm nhìn dài hạn để Việt Nam thực hiện các cam kết toàn cầu về biến đổi khí hậu, hướng tới phát thải ròng bằng '0' vào năm 2050, và 'gieo trồng' tương lai cho con cháu mai sau". Lời khẳng định này nhấn mạnh sự chuyển dịch từ sản xuất truyền thống sang mô hình bền vững, tích hợp tri thức bản địa với khoa học hiện đại và nguyên lý sinh thái, nhằm xây dựng hệ thống nông nghiệp sinh thái chống chịu, công bằng hơn...

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan.

Theo dự báo của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) năm 2023, khoảng 40% diện tích ĐBSCL - vựa lúa quốc gia có nguy cơ ngập lụt nếu mực nước biển dâng 1m, đe dọa sinh kế của hàng triệu hộ dân. Những thách thức đan xen như mất đa dạng sinh học và an ninh lương thực chỉ có thể giải quyết qua hành động hợp tác đa bên. Hội nghị lần này cụ thể hóa cam kết quốc tế của Việt Nam, từ mục tiêu phát thải ròng bằng 0 tại COP26 đến tuyên bố về nông nghiệp bền vững tại COP28, khẳng định quyết tâm xây dựng hệ thống lương thực minh bạch, trách nhiệm và bền vững.

Ở cấp địa phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Thành Diệu nhấn mạnh: "Đồng Tháp sẽ tiếp tục đồng hành cùng nông dân và doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng các mô hình canh tác bền vững, thân thiện với môi trường. Tỉnh hướng đến mục tiêu vừa bảo đảm an ninh lương thực, vừa nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần xây dựng hình ảnh Đồng Tháp là địa phương đi đầu trong chuyển đổi nông nghiệp sinh thái, gắn kết giữa khoa học công nghệ và đời sống sản xuất nông thôn".

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Thành Diệu.

Đồng Tháp hiện đang chuyển mạnh từ "sản xuất nông nghiệp" sang "kinh tế nông nghiệp", lấy nông dân làm trung tâm, hợp tác xã và doanh nghiệp làm trụ cột, khoa học - công nghệ làm động lực then chốt. Tỉnh tập trung thúc đẩy mô hình sản xuất tuần hoàn, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai, nước và giảm phát thải khí nhà kính.

Các sáng kiến nổi bật đang được nhân rộng bao gồm nông nghiệp thông minh, tưới tiết kiệm nước, chuyển đổi số trong quản lý vùng trồng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và kết nối thị trường. Tỉnh Đồng Tháp cam kết đồng hành cùng nông dân và doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng các mô hình canh tác bền vững, thân thiện với môi trường. Mục tiêu là vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa nâng cao thu nhập, góp phần xây dựng hình ảnh Đồng Tháp là địa phương tiên phong trong chuyển đổi nông nghiệp sinh thái, gắn kết khoa học công nghệ với đời sống sản xuất nông thôn.

Hội nghị quy tụ đầy đủ các bên liên quan, từ đại diện chính phủ đến nông dân và doanh nghiệp, nhằm thảo luận và cam kết hành động vì một nền nông nghiệp bền vững, đa giá trị và chống chịu trước biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học. Các phiên tọa đàm tập trung vào việc hình thành chuỗi giá trị liên kết minh bạch, đảm bảo nông dân là chủ thể trung tâm của quá trình chuyển đổi. Dựa trên phản hồi đa chiều từ các bên, sự kiện tạo nền tảng để thống nhất tầm nhìn và đưa cam kết lý thuyết vào thực tiễn hiệu quả.

Hội nghị hôm nay còn diễn ra nhân dịp đặc biệt: FAO kỷ niệm 80 năm hành động toàn cầu vì an ninh lương thực, và WWF đánh dấu 30 năm bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam. Chủ đề Ngày Lương thực Thế giới 2025 - "Chung tay vì nguồn thực phẩm và tương lai an lành" - cộng hưởng sâu sắc với các mục tiêu hội nghị. Cả hai tổ chức đều tái khẳng định cam kết đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam vì tương lai bền vững cho thiên nhiên và con người.

Ông Vinod Ahuja, Trưởng đại diện FAO tại Việt Nam.

Ông Vinod Ahuja, Trưởng đại diện FAO tại Việt Nam, nhấn mạnh: "Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình chung của chúng ta nhằm xây dựng các hệ thống thực phẩm bền vững và có khả năng chống chịu ở Việt Nam. Đặc biệt, phiên tọa đàm đa bên là minh chứng rõ ràng cho cam kết của chúng ta trong việc biến chính sách thành hành động cụ thể. Nhờ thúc đẩy đối tác công - tư mạnh mẽ hơn và huy động nguồn lực, chúng ta có thể tiếp nối những thành tựu của đất nước và đảm bảo rằng ngành nông nghiệp Việt Nam được trang bị đầy đủ để ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu, hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn cho người dân".

Tọa đàm Con đường nông nghiệp sinh thái - từ tri thức bản địa đến thị trường xanh trong khuôn khổ Hội nghị.

Trong khi đó, ông Thibault Ledecq, Giám đốc Bảo tồn của WWF-Việt Nam, chia sẻ: "WWF-Việt Nam tin rằng sản xuất lương thực không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng nhu cầu của con người, mà còn có thể thúc đẩy mạnh mẽ công tác bảo tồn. Bằng cách ưu tiên quy hoạch và quản lý sử dụng đất bền vững, đẩy mạnh các mô hình nông nghiệp sinh thái thuận thiên, và xây dựng mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa các bên trong chuỗi cung ứng, chúng ta có thể phát triển thị trường bền vững và mở rộng nguồn tài chính xanh. Điều này sẽ tạo ra một vòng tuần hoàn tích cực, nơi thịnh vượng gắn liền với phục hồi hệ sinh thái, hướng đến một tương lai nơi con người và thiên nhiên phát triển hài hòa".

Thông điệp tại Hội nghị như một lời kêu gọi hành động khẩn cấp, nhấn mạnh rằng nông nghiệp sinh thái không chỉ là giải pháp ứng phó mà còn là cơ hội để ĐBSCL và cả Việt Nam vươn mình trong kinh tế xanh.

Với sự đồng hành của các tổ chức quốc tế và cam kết địa phương, Đồng Tháp đang dẫn dắt một cuộc cách mạng thực sự: từ cánh đồng lúa truyền thống đến hệ sinh thái nông nghiệp thông minh, nơi lợi ích kinh tế, môi trường và sinh kế hòa quyện. Đây chính là bước đi then chốt để bảo vệ "lá phổi" ĐBSCL trước những thách thức toàn cầu, mang lại hy vọng cho thế hệ mai sau.