Góp phần thắt chặt, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Mozambique

Phát huy tối đa các thế mạnh của mỗi bên để bổ trợ cho nhau

Mozambique là nước bạn bè truyền thống của Việt Nam tại khu vực châu Phi. Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao từ ngày 25.6.1975, có quan hệ hữu nghị truyền thống, ủng hộ lẫn nhau trong cuộc đấu tranh giành độc lập và sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế ở mỗi nước. Là thành viên tích cực của Liên minh châu Phi (AU), Khối Thịnh vượng chung Anh và Cộng đồng phát triển miền Nam châu Phi (SADC), Mozambique hiện đang thực hiện đường lối hòa bình, đa phương hóa, đa dạng hóa, tăng cường hợp tác với các nước phương Tây và thực hiện chính sách hướng Đông, tăng cường hợp tác với các nước châu Á, trong đó có Việt Nam, tích cực tham gia giải quyết xung đột khu vực.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Mozambique hội kiến tại Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 5 (tháng 9.2021). Ảnh: Doãn Tấn

Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Esperanca Laurinda Francisco Nhiuane Bias là chuyến thăm đầu tiên của một vị Chủ tịch Quốc hội Mozambique tới Việt Nam, đáp lại lời mời của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong cuộc gặp song phương tại Hội nghị Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 5 tại Áo (tháng 9.2021), đồng thời thể hiện sự coi trọng của Mozambique trong quan hệ với Việt Nam khi cử đoàn gồm các đại biểu Quốc hội đại diện cho Đảng cầm quyền và các chính Đảng của Mozambique. Phía Bạn mong muốn qua chuyến thăm sẽ góp phần củng cố và thúc đẩy hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước, thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Mozambique. Đây cũng sẽ là điểm nhấn quan trọng cho quan hệ Mozambique - Việt Nam trong bối cảnh hai nước đang hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Về phía Việt Nam, trao đổi với Báo Đại biểu Nhân dân, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Lê Anh Tuấn khẳng định, chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta luôn coi trọng quan hệ hợp tác với các nước bạn bè truyền thống ở châu Phi, trong đó có quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt với Mozambique; đồng thời mong muốn mở rộng quan hệ hợp tác với Quốc hội Mozambique, đưa hợp tác nghị viện song phương ngày càng hiệu quả, thực chất.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại cũng cho biết, thời gian qua, Việt Nam và Mozambique thường xuyên trao đổi Đoàn ở tất cả các cấp trên các kênh Đảng, Nhà nước. Trong đó, về phía Mozambique có các chuyến thăm Việt Nam của: Tổng thống Armando Emilio Guebuza (tháng 1.2007), Thủ tướng Chính phủ Luisa Dias Diogo (tháng 6.2008), Tổng Thư ký Đảng Frelimo (tháng 10.2011) và nhiều Đoàn cấp bộ trưởng trong các lĩnh vực ngoại giao, hợp tác quốc tế, công thương, du lịch, nông nghiệp, quốc phòng, nội vụ, giáo dục, trường Đảng Frelimo, đặc biệt gần đây có đoàn Thủ tướng Carlos Agostinho do Rosario (năm 2017).

Phía Việt Nam có các chuyến thăm Mozambique của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh (tháng 4.2008), Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải (tháng 7.2015), Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang (tháng 3.2016), Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng (tháng 12.2018), Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm (tháng 12.2019)...

Đặc biệt, ngày 6.6 vừa qua, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hội đàm trực tuyến với Chủ tịch Đảng Frelimo, Tổng thống Cộng hòa Mozambique Filipe Jacinto Nyusi. Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí rất cao về việc tiếp tục phát huy tối đa các thế mạnh của mỗi bên để bổ trợ cho nhau, thắt chặt và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác, hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Mozambique.

Lãnh đạo hai Đảng, hai nước đã nhất trí tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Frelimo giữ vai trò định hướng trong việc phát triển quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước ngày càng thực chất và hiệu quả; tăng cường các hoạt động trao đổi, tiếp xúc trên các kênh Đảng, Chính phủ, Quốc hội và nhân dân hai nước; khai thác tốt tiềm năng và thế mạnh của mỗi bên nhằm thúc đẩy hợp tác chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương mại, an ninh - quốc phòng, giáo dục - đào tạo, du lịch, văn hóa và giao lưu nhân dân; tăng cường phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế... vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Đây là định hướng hết sức quan trọng để củng cố và thúc đẩy hơn nữa quan hệ Việt Nam - Mozambique và quan hệ giữa Quốc hội hai nước trong thời gian tới.

Đưa hợp tác Quốc hội thành kênh quan trọng, hiệu quả

Do cách xa nhau về địa lý nên các hoạt động hợp tác song phương giữa cơ quan lập pháp hai nước thời gian qua còn hạn chế. Tuy nhiên, Quốc hội hai nước vẫn tích cực hợp tác, trao đổi, tham vấn, chia sẻ quan điểm về các vấn đề hợp tác song phương cũng như các vấn đề quốc tế cùng quan tâm tại các diễn đàn nghị viện đa phương.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Lê Anh Tuấn cho biết, tại Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 5 (WCSP5) được tổ chức tại Cộng hòa Áo vào tháng 9.2021, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Mozambique Esperanca Laurinda Francisco Nhiuane Bias đã có cuộc hội kiến, trao đổi cởi mở về nhiều vấn đề hợp tác giữa hai Quốc hội và vai trò của hợp tác Quốc hội trong việc thúc đẩy hợp tác hai nước. Hai nhà lãnh đạo Quốc hội vui mừng chứng kiến quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác truyền thống giữa Việt Nam và Mozambique đã được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước kế thừa, vun đắp và phát triển tốt đẹp trên các kênh Đảng, Nhà nước, Quốc hội.

Tại cuộc hội kiến trên, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã khẳng định, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam luôn coi trọng việc thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống với Mozambique, một trong những đối tác quan trọng của Việt Nam tại châu Phi. Hai Chủ tịch Quốc hội nhất trí tăng cường quan hệ giữa Quốc hội hai nước thông qua việc: trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt là đoàn cấp cao, các Ủy ban và các nghị sĩ; tăng cường trao đổi kinh nghiệm hoạt động nghị viện của mỗi nước; tăng cường phối hợp giám sát và đôn đốc thực hiện các Thỏa thuận hợp tác mà Chính phủ hai nước đã ký kết; ủng hộ Chính phủ, địa phương, doanh nghiệp và nhân dân hai nước mở rộng giao lưu, thúc đẩy quan hệ, hiểu biết lẫn nhau và hợp tác đôi bên cùng có lợi. Hai bên tiếp tục tiếp xúc, tham vấn, phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện đa phương như IPU, trao đổi về các vấn đề khu vực và thế giới cùng quan tâm.

Tiếp nối những kết quả tại cuộc hội kiến, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam lần này của Chủ tịch Quốc hội Mozambique, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Lê Anh Tuấn cho biết, hai Chủ tịch Quốc hội sẽ tiếp tục trao đổi sâu rộng hơn các biện pháp nhằm tăng cường quan hệ giữa hai Quốc hội đi vào thực chất, hiệu quả, trở thành kênh hợp tác quan trọng, hiệu quả thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước. Dự kiến hai Chủ tịch Quốc hội cũng sẽ ký Biên bản ghi nhớ giữa Quốc hội hai nước.

Các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, trao đổi thương mại giữa Việt Nam - Mozambique cũng sẽ được trao đổi trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Esperanca Laurinda Francisco Nhiuane Bias, nhất là những biện pháp cần có sự hỗ trợ của Quốc hội hai nước. Bởi thời gian qua, tuy hợp tác kinh tế, trao đổi thương mại song phương vẫn được duy trì nhưng kết quả đạt được còn ở mức khiêm tốn. Năm 2020, kim ngạch thương mại song phương đạt 157,18 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 53,462 triệu USD các mặt hàng gạo, dây cáp điện, phân bón, sản phẩm dệt may và nhập khẩu 103,722 triệu USD các mặt hàng chủ yếu là hạt điều, than, thức ăn gia súc, gỗ… Năm 2021, kim ngạch song phương giữa hai nước đạt 149,5 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Mozambique 99 triệu USD các mặt hàng như: gạo, phân bón các loại, hàng dệt may, sản phẩm từ sắt thép; nhập khẩu 50,5 triệu USD các mặt hàng cám, hạt điều, thức ăn gia súc, gỗ, quặng…

Đầu tư của Việt Nam sang Mozambique trong các lĩnh vực viễn thông, nông nghiệp được phía Bạn đánh giá cao, hiệu quả và có uy tín. Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) có dự án liên doanh với Công ty SPI của Đảng Frelimo về đầu tư viễn thông tại Mozambique với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 345 triệu USD, hoạt động ổn định và được đánh giá là dự án đầu tư thành công nhất của Viettel tại châu Phi. Về nông nghiệp, hai nước hợp tác nghiên cứu phát triển cây lương thực và cây thực phẩm tại Mozambique giai đoạn 2013 - 2017. Trong đó Chính phủ Việt Nam góp 1,96 triệu USD, Mozambique góp vốn đối ứng 210.000 USD. Hiện dự án đang được xem xét tiếp tục triển khai giai đoạn 2. Về giáo dục - đào tạo, hai bên có các chương trình hợp tác gồm: đào tạo chính trị ngắn hạn cho cán bộ Mozambique; trao đổi học bổng sinh viên học tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt.

Cùng với quan hệ chính trị tốt đẹp, hai nước còn nhiều lĩnh vực có tiềm năng và dư địa để thúc đẩy hợp tác. Vì thế, chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Mozambique sẽ góp phần quan trọng nhằm tiếp tục củng cố, phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác nhiều mặt giữa hai nước lên tầm cao mới, hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2025.

Quỳnh Chi