Giải pháp kép bảo vệ môi trường

TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho hay, trong các vấn đề ô nhiễm không khí, trọng tâm nhất là bụi PM 2.5. Theo TS Hoàng Dương Tùng, bụi PM2.5 có kích thước nhỏ hơn 1/30 sợi tóc, len lỏi khắp đời sống và gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe. Thủ đô Hà Nội chịu tác động của bụi mịn PM 2.5 ở mức độ cao, thường xuyên ở trong danh sách 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Không chỉ Hà Nội, TPHCM, một số trung tâm, thành phố lớn khác trong cả nước cũng không tránh được tình trạng ô nhiễm bụi mịn. Các tỉnh như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hải Phòng, Hải Dương vượt quy chuẩn từ năm 2019 đến nay.

Theo giới chuyên gia môi trường, nhằm giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ môi trường, nhiều biện pháp triển khai như thí điểm vùng phát thải thấp (LEZ) và phát triển hệ thống giao thông công cộng như metro, xe buýt điện, cùng hệ thống xe đạp công cộng, đều dựa trên nền tảng công nghệ và có thể được xem là những bước đi song hành với chuyển đổi số để đạt mục tiêu phát triển bền vững.

PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng cho biết, chuyển đổi xanh không chỉ còn xu hướng tất yếu của thế giới, mà còn là mục tiêu quan trọng đối với Việt Nam trong tiến trình phát triển bền vững. Để quá trình này đạt hiệu quả, chuyển đổi số phải được xem là nền tảng không thể thiếu. Công nghệ số sẽ giúp quản trị đô thị, quản lý địa phương minh bạch và hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và nguồn lực.

Nếu chuyển đổi số là công cụ thì chuyển đổi xanh chính là mục tiêu lâu dài, phát triển đất nước bền vững về môi trường, đảm bảo an sinh xã hội và chất lượng sống.

Còn theo TS Hoàng Dương Tùng, các giải pháp cần thực hiện để giảm thiểu ô nhiễm không khí như đẩy mạnh chuyển đổi số để chuyển đổi xanh; nâng cao chất lượng không khí ở các đô thị phải là ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội; bảo vệ không khí cần phải xác định là trách nhiệm không chỉ của cấp tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường mà còn là trách nhiệm của các ban ngành khác (xây dựng, công thương, tài chính) và các phường, xã thuộc các vùng lân cận...

Theo các chuyên gia, giao thông là một trong những nguồn phát thải lớn nhất, góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí. Thay thế, chuyển đổi phương tiện xanh được xem là tất yếu để giảm ô nhiễm do nguồn giao thông. Phương tiện xanh bao gồm xe buýt điện, xe sử dụng năng lượng sạch thay thế dần cho phương tiện dùng nhiên liệu hóa thạch. Cùng với đó, hạ tầng xanh phải được đầu tư đồng bộ, từ hệ thống trạm sạc điện an toàn, thuận tiện đến bãi đỗ xe phù hợp cho người dân.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa lộ trình này cần chính sách hỗ trợ cụ thể, đồng bộ và phù hợp từng địa phương. Người dân phải có điều kiện tiếp cận dễ dàng với phương tiện xanh, từ giá cả, dịch vụ cho tới hạ tầng. Hà Nội hiện cũng đã đặt mục tiêu rõ ràng, từng bước loại bỏ xe máy và ô tô chạy xăng, dầu tại các khu vực trung tâm, mở rộng dần ra các tuyến vành đai. Đây là bước đi mạnh mẽ hướng tới hình thành vùng phát thải thấp, cải thiện chất lượng không khí cho hàng triệu người dân.

Theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ - Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) để xử lý tình trạng ô nhiễm không khí, cần rà soát tham mưu xây dựng các chính sách lớn liên quan đến quản lý chất lượng không khí, như Luật Không khí, chính sách cho vay, hỗ trợ, ưu đãi cụ thể; thực hiện kiểm kê, giám sát chặt chẽ nguồn phát khí thải; tập trung bố trí nguồn lực cho hệ thống quan trắc và vệ sinh môi trường. Bên cạnh đó, siết chặt quy định về khí thải, đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi phương tiện xanh trong giao thông; tổ chức thanh kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm vi phạm và tăng cường công tác truyền thông, xây dựng và nâng cấp hệ thống giao thông công cộng chất lượng cao.

Nam Anh