Giá dầu cao mang lại lợi ích cho nước nào?
Giá dầu tăng tác động tích cực đến GDP của Mỹ, do Mỹ là nước xuất khẩu ròng dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ.
Ảnh minh họa
Giá dầu cao thúc đẩy hoạt động kinh tế địa phương, đầu tư, và tăng thu ngân sách từ thuế - những yếu tố then chốt cho tăng trưởng GDP. Dù chi phí tiêu dùng cao hơn, các cải thiện về hiệu suất và chi tiêu giảm đối với xăng dầu giúp giảm tác động tiêu cực, tạo điều kiện cho giá dầu tiếp tục tăng. Giá dầu tăng khuyến khích đầu tư trong nước và tạo việc làm, mang lại lợi ích lớn cho nền kinh tế Mỹ trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu về sản phẩm dầu mỏ tăng.
Vào năm 2020, Mỹ đã trở thành nước xuất khẩu ròng dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ. Mặc dù có nhiều hiểu lầm từ truyền thông đại chúng, các nguyên tắc kinh tế cho thấy rằng khi là nước xuất khẩu ròng, giá hàng hóa xuất khẩu tăng sẽ tác động tích cực đến GDP. Nói cách khác, giá dầu cao mang lại lợi ích cho nền kinh tế Mỹ.
Năm 2016, Ben Bernanke, cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang, đã công bố một phân tích kinh tế về giá dầu và nền kinh tế Mỹ. Ông Bernanke nhận thấy rằng giá cổ phiếu và giá dầu thường tăng cùng nhau, ngay cả trong các cú sốc cung không liên quan đến tăng trưởng cầu, cho thấy một mối quan hệ tích cực giữa giá dầu và sản lượng kinh tế. Kể từ khi ông Bernanke đưa ra nhận định, Mỹ đã cải thiện đáng kể cán cân thương mại dầu mỏ, càng củng cố mối quan hệ này.
Khi một quốc gia là nước xuất khẩu ròng một sản phẩm, giá cao hơn của sản phẩm đó sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn cho nền kinh tế, từ đó thúc đẩy hoạt động kinh tế, khuyến khích đầu tư và tăng thu ngân sách từ thuế - những yếu tố then chốt cho tăng trưởng GDP và một nền kinh tế lành mạnh.
Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), năm 2024, Mỹ xuất khẩu ròng trung bình 2,3 triệu thùng dầu thô và sản phẩm dầu mỏ mỗi ngày, tiếp nối xu hướng bắt đầu từ cuộc cách mạng dầu đá phiến năm 2008.
Tác động kinh tế của giá dầu cao là một vấn đề phức tạp. Khi giá dầu tăng, người tiêu dùng phải trả nhiều hơn cho xăng, làm giảm thu nhập khả dụng để chi tiêu cho các hàng hóa và dịch vụ khác. Ngoài ra, giá dầu cao khiến chi phí hoạt động kinh doanh tăng, thường được chuyển sang người tiêu dùng, cũng như làm tăng giá của các sản phẩm khác có sử dụng dầu mỏ.
Tuy nhiên, những cải thiện về hiệu suất nhiên liệu, sự gia tăng xe điện (EV), mua sắm trực tuyến và làm việc từ xa đã làm giảm tác động tiêu cực của giá dầu cao. Người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ hiện tiêu thụ ít xăng hơn trên bình quân đầu người, nên ít bị ảnh hưởng hơn khi giá dầu tăng.
Kể từ khi cuộc cách mạng dầu đá phiến diễn ra năm 2008, giá dầu đã giảm khoảng 25%, trong khi chi phí nhà ở và thực phẩm tăng lần lượt 38% và 51%. Kết quả là, chi tiêu của người tiêu dùng Mỹ cho xăng tính theo tỷ trọng tổng chi tiêu đã giảm 36%, xuống còn 2,5% vào năm 2023, so với 17,8% cho nhà ở và 7,7% cho thực phẩm. Điều này cho thấy giá dầu có thể tăng đáng kể mà không ảnh hưởng nặng đến người tiêu dùng, vì xăng hiện chỉ chiếm một phần nhỏ trong ngân sách hộ gia đình.
Xét đến những tác động tích cực của giá dầu cao, với tư cách là nhà khai thác dầu và sản phẩm dầu mỏ lớn nhất thế giới, Mỹ ghi nhận sự gia tăng đầu tư trong nước và tạo việc làm khi giá dầu tăng. Mối liên kết này đã được chứng minh trong lịch sử, mặc dù yếu đi trong những năm gần đây. Phân tích cho thấy lĩnh vực này hiện đang thiếu đầu tư, và giá cao hơn sẽ thúc đẩy tăng đầu tư và tạo việc làm, bù đắp nhiều hơn cho những tổn thất tiêu dùng có thể xảy ra do giá cao.
Nhìn lại phân tích của ông Bernanke, nếu giá dầu cao có mối tương quan tích cực với GDP của Mỹ trong giai đoạn 2011-2016, thì hiệu ứng này chắc chắn sẽ được khuếch đại trong bối cảnh kinh tế hiện nay, khi Mỹ là nước xuất khẩu ròng sản phẩm dầu mỏ lớn. Khi nhu cầu toàn cầu đối với dầu và sản phẩm dầu mỏ tiếp tục tăng, thế giới có thể ngày càng phụ thuộc vào dầu của Mỹ. Điều này có thể dẫn đến sản lượng và giá cao hơn, mang lại lợi ích đáng kể cho nền kinh tế Mỹ.
