ECB tăng lãi suất lên mức cao nhất mọi thời đại

Chủ tịch ECB Christine Lagarde không hoàn toàn loại trừ khả năng tăng lãi suất thêm nếu cần thiết và cho biết, lãi suất sẽ phải duy trì ở mức cao trong một thời gian.

Lãi suất tăng lần thứ 10 bất chấp tốc độ tăng trưởng chững lại

Quyết định đột ngột của ECB về việc nâng lãi suất tiền gửi lần thứ 10 liên tiếp, thêm 25 điểm cơ bản, lên 4%, được đưa ra vào cuối ngày 14/9 khi các quan chức cắt giảm dự báo tăng trưởng của họ đối với nền kinh tế khu vực đồng Euro.

ECB ám chỉ rằng, chi phí đi vay của khu vực đồng Euro đã đạt đến đỉnh điểm và động thái tăng lãi suất này có nghĩa là “lãi suất đã đạt đến mức mà nếu được duy trì trong thời gian đủ dài sẽ góp phần đáng kể vào việc đưa lạm phát trở lại mục tiêu 2% kịp thời”.

Động thái tăng lãi suất của ECB là quyết định đầu tiên trong số nhiều nền kinh tế phát triển trong những ngày tới. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ họp vào thứ Tư tuần tới khi các nhà hoạch định chính sách ở đó trở nên lạc quan hơn rằng, họ có thể giải quyết lạm phát mà không gây ra nhiều thiệt hại kinh tế.

Ngân hàng Trung ương Anh, Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ và các ngân hàng trung ương ở Thụy Điển và Na Uy sẽ đưa ra chính sách một ngày sau đó.

Trước đó vào năm 2001, ECB cũng đã đưa lãi suất tiền gửi lên mức rất cao, khi những người ấn định lãi suất tăng chi phí đi vay để tăng giá trị của đồng Euro mới ra mắt.

Tại cuộc họp báo ở Frankfurt (Đức), bà Christine Lagarde - Chủ tịch ECB đã tuyên bố chính thức về tác động “đáng kể” của lãi suất hiện tại đối với lạm phát. “Với quyết định ngày hôm nay, chúng tôi đã có những đóng góp đầy đủ, theo đánh giá hiện tại, để đưa lạm phát về mục tiêu một cách kịp thời” - bà Lagarde nói với các phóng viên. “Trọng tâm có lẽ sẽ chuyển sang thời gian lâu hơn một chút, nhưng không có nghĩa là, bởi vì chúng tôi không thể nói điều đó bây giờ, rằng chúng tôi đang ở đỉnh cao”.

Theo Chủ tịch ECB, đa số các nhà hoạch định chính sách ủng hộ kết quả nói trên. Trước cuộc họp, các quan chức thừa nhận quyết định này là cân bằng nhất kể từ khi ECB bắt đầu chính sách thắt chặt vào tháng 7/2022.

Hội đồng quản trị ngân hàng lặp lại ngôn ngữ rằng họ sẽ giữ chi phí đi vay ở “mức đủ hạn chế trong thời gian cần thiết”. Điều đó có thể mở ra cơ hội cho những đợt tăng lãi suất tiếp theo nếu lạm phát tỏ ra khó chế ngự hơn. Trong khi đó, bà Lagarde cố gắng nhấn mạnh triển vọng cắt giảm chi phí đi vay trong tương lai “thậm chí không phải là một từ mà chúng tôi đã tuyên bố”.

Nâng dự báo lạm phát, hạ dự báo tăng trưởng

Kết quả ngày 14/9 của ECB có nghĩa là sẽ có nhiều hạn chế hơn đối với hoạt động của khu vực đồng Euro nhằm hạn chế mức tăng giá dai dẳng, giáng một đòn mạnh nữa vào việc mở rộng vốn đã suy yếu. Động thái này cũng cho thấy sự đánh đổi của các nhà hoạch định chính sách khi họ chấp nhận sự cần thiết phải gây thêm tổn thất cho nền kinh tế để kiểm soát lạm phát.

“Lạm phát đã giảm và chúng tôi muốn nó tiếp tục giảm” - bà Lagarde nói. “Chúng tôi làm điều đó không phải vì muốn gây ra suy thoái, mà vì chúng tôi muốn ổn định giá cả”.

Quyết định ngày 14/9 là hậu quả lớn nhất của ECB trong hơn một năm, với nhiều thành viên hội đồng quản trị ôn hòa hơn đang tranh cãi về việc tạm dừng vì các dấu hiệu tăng trưởng yếu hơn, cho vay ngân hàng chậm lại, thị trường lao động hạ nhiệt và lạm phát giảm. Tuy nhiên, phe diều hâu lo ngại lạm phát vẫn còn quá cao.

ECB đã nâng dự báo lạm phát trong năm nay từ 5,4% lên 5,6% và cho năm tới từ 3% lên 3,2%. Tuy nhiên, họ đã cắt giảm dự báo lạm phát năm 2025 từ 2,2% xuống 2,1%, đồng thời cho biết tốc độ tăng trưởng giá cả “dự kiến vẫn ở mức quá cao trong thời gian dài”.

Ngân hàng trung ương của 20 quốc gia dùng chung đồng Euro cũng nâng dự báo lạm phát, đồng thời cắt giảm mức tăng trưởng kinh tế.

Trong khi lạm phát tại khu vực đồng Euro đã giảm từ mức đỉnh 10,6% năm ngoái xuống còn 5,3% vào tháng 8, sự phục hồi gần đây của giá dầu đã làm dấy lên lo ngại quá trình giảm phát sẽ gặp nhiều khó khăn.

Triển vọng xấu đi của nền kinh tế khu vực đồng Euro được phản ánh qua việc ECB cắt giảm dự báo tăng trưởng trong năm nay từ 0,9% xuống 0,7% và cho năm tới từ 1,5% xuống 1%. Eric Dor - giáo sư kinh tế tại Trường Quản lý IESEG ở Paris cho biết, châu Âu có vẻ sắp bước vào thời kỳ lạm phát khó khăn và tăng trưởng trì trệ. “Lạm phát đình trệ hiện rất hợp lý ở khu vực đồng Euro” - ông viết trên Twitter.

Đồng Euro trượt xuống mức thấp nhất 3 tháng

Ngay sau quyết định tăng lãi suất của ECB, đồng Euro đã giảm xuống mức thấp nhất trong 3 tháng so với đồng đô la. Trong giao dịch buổi chiều, đồng Euro giảm 0,7% xuống 1,0656 USD, mức thấp nhất kể từ tháng 5 và trái phiếu tăng giá khi các nhà giao dịch nhận thấy khoảng 20% khả năng xảy ra một đợt tăng giá khác, phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng về triển vọng tăng trưởng của khu vực.

Lợi suất trái phiếu Bund Đức kỳ hạn 2 năm nhạy cảm với lãi suất, được coi là chuẩn mực cho khu vực đồng Euro, giảm 0,01 điểm phần trăm xuống 3,16%. Nợ của Ý, một trong những khoản nợ nhạy cảm nhất với những thay đổi về lãi suất, dẫn đầu mức tăng. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm giảm 12 điểm cơ bản xuống 4,32%, mức giảm lớn nhất trong 3 tuần.

Stoxx Europe 600 trên toàn khu vực Châu Âu tăng 0,5%, trong khi ở Mỹ, chỉ số S&P 500 chuẩn của Phố Wall mở cửa cao hơn 0,5% và chỉ số Nasdaq Composite tập trung vào công nghệ tăng 0,4%.

Quyết định chính sách của ECB được đưa ra trong bối cảnh nhà đầu tư ngày càng lo lắng về suy thoái kinh tế sắp xảy ra, với việc Ủy ban châu Âu gần đây đã hạ dự báo tăng trưởng của liên minh 27 quốc gia xuống 0,8% trong năm nay và 1,4% vào năm 2024.

Trong những ngày gần đây, mối lo ngại của nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách về áp lực giá cứng đầu đã tăng lên khi giá dầu tăng ở mức cao nhất trong 10 tháng sau thông báo cắt giảm nguồn cung của một số nhà sản xuất lớn nhất thế giới.

Dầu thô Brent, chuẩn mực quốc tế, đã tăng 1,3% lên 93,1 USD/thùng vào ngày 14/9 và dầu thô WTI của Mỹ cũng tăng mức chênh lệch tương tự lên 89,69 USD. Các cổ phiếu nhạy cảm hơn với giá dầu đã dẫn đầu đà tăng ở châu Âu, với chỉ số Stoxx Europe 600 Energy tăng gần 2%, trong khi Stoxx Europe 600 Basic Resources tăng 3,9%.

Đan Mạch tăng lãi suất theo ECB

Ngay sau quyết định của ECB, Ngân hàng trung ương Đan Mạch (Nationalbanken) cũng tăng lãi suất từ 3,35% lên 3,6% để bảo vệ tỷ giá đồng Krone với đồng Euro. Đồng Krone ít thay đổi ở mức 7,4578 so với đồng Euro lúc 5:06 chiều ngày 14/9 tại Copenhagen.

Đan Mạch là quốc gia đầu tiên trên thế giới áp dụng lãi suất âm vào năm 2012, hiện đã tăng chi phí vay lên 10 lần trong 14 tháng, sau khi ECB tăng lãi suất. Trong hai lần trước, Nationalbanken đã tăng lãi suất cơ bản ít hơn ECB để duy trì sức mạnh của đồng Krone.

Điều đó đã dẫn đến chênh lệch lãi suất là 40 điểm cơ bản, có nghĩa là chi phí đi vay của Đan Mạch thấp hơn so với khu vực đồng Euro. Nhưng đồng Krone hiện đang giao dịch gần với mức ngang bằng so với đồng Euro, cho phép các nhà hoạch định chính sách ở Copenhagen kiềm chế can thiệp vào thị trường tiền tệ và phù hợp với những thay đổi tỷ giá của các đồng tiền trong khu vực đồng Euro.

Nationalbanken cũng không có nhiệm vụ kiểm soát lạm phát. Tỷ lệ lạm phát của Đan Mạch đã giảm từ mức cao nhất trong 4 thập kỷ là 10,1% vào cuối năm ngoái và hiện ở mức 2,4%. Chính phủ ước tính tỷ lệ lạm phát trung bình của Đan Mạch là 3,8% trong năm nay và 3% vào năm 2024.

Hoàng Lê (theo Bloomberg/The Financial Times)