Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Chính phủ đề xuất chính sách đặc thù về giải phóng mặt bằng

Cần cơ chế đặc thù để tư nhân tham gia dự án

Chiều 8/12, Chính phủ trình Quốc hội một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam.

Đại diện Chính phủ, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh nêu rõ, Luật Đường sắt được Quốc hội thông qua, có các cơ chế, chính sách đặc thù để huy động nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi đầu tư các dự án đường sắt, trong đó hình thức đầu tư tư nhân.

Đáng lưu ý, sau khi Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, có một số doanh nghiệp tư nhân đề xuất đầu tư dự án nên cần triển khai rà soát, đánh giá lựa chọn hình thức đầu tư để bảo đảm thực hiện được các mục tiêu dự án đã đề ra.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh. Ảnh: Như Ý

Chính phủ cho hay, tại thời điểm trình Bộ Chính trị chấp thuận chủ trương đầu tư theo hình thức đầu tư công, chưa có nhà đầu tư quan tâm, đề xuất đầu tư tuyến đường sắt này. Tuy nhiên, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân, đã có một số nhà đầu tư quan tâm đề xuất đầu tư.

Chính phủ nêu rõ, để huy động được nhà đầu tư tư nhân tham gia dự án, cần một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt liên quan đến hỗ trợ tài chính, tín dụng, miễn thuế...

Bên cạnh đó, do dự án có quy mô đặc biệt lớn, công nghệ, kỹ thuật phức tạp, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh, phát triển công nghiệp, đô thị của đất nước nên các cơ chế, chính sách phải khả thi và phân tích, đánh giá kỹ lưỡng tác động liên quan.

Đề xuất các chính sách đặc thù giải phóng mặt bằng

Chính phủ nhấn mạnh, hiện nay, Bộ Xây dựng đang phối hợp với các địa phương, Tập đoàn điện lực Việt Nam tập trung triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Vì vậy, trước mắt, Chính phủ đề xuất các chính sách đặc thù cho dự án liên đến công tác giải phóng mặt bằng (GPMB); các chính sách khác sẽ được tiếp tục rà soát, nghiên cứu báo cáo cấp có thẩm quyền ban hành sau khi đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, bảo đảm tính khả thi, hài hòa lợi ích Nhà nước và doanh nghiệp, người dân.

Trên cơ sở đó, Chính phủ đề xuất 2 nhóm chính sách lớn. Trong đó, chính sách 1 bao gồm việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và công tác di dời công trình điện có điện áp từ 110 kV trở lên thành các dự án độc lập, nguồn vốn được bố trí từ ngân sách Trung ương và địa phương.

Theo phương án này, các địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam là cấp có thẩm quyền, tổ chức lập, quyết định đầu tư, thực hiện các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn và việc đầu tư các hạng mục liên quan đến nội dung này không phải lập chủ trương đầu tư.

"Nguồn vốn ngân sách Trung ương cấp trực tiếp cho địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam để thực hiện", Bộ trưởng Trần Hồng Minh nêu rõ.

Còn nhóm chính sách 2, trong thời gian Quốc hội không họp, Chính phủ đề xuất Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các phương thức đầu tư (nếu có) để kịp thời triển khai dự án và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, việc bổ sung cơ chế, chính sách cho dự án là cần thiết, phù hợp chủ trương của Đảng về huy động nguồn lực xã hội cho các dự án chiến lược, khơi thông nguồn lực tư nhân vào hạ tầng trọng điểm.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, các chính sách đề xuất chưa rõ ràng, không giải quyết được các bức thiết, cấp bách của dự án; đề nghị cân nhắc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, cho chủ trương đối với các cơ chế, chính sách đề xuất bổ sung cụ thể áp dụng cho dự án.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng cho rằng, trong trường hợp chính sách đề xuất được Quốc hội chấp thuận thì việc quy định bổ sung chính sách áp dụng cho dự án tại Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV là phù hợp.

Luân Dũng