Đưa pháp luật vào từng nếp nhà

Tuyên truyền, tư vấn kiến thức trợ giúp pháp lý cho người dân vùng đồng bào DTTS

Mới đây, Tòa án nhân dân khu vực 3 (Quảng Ngãi) đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự đối với các bị cáo P.D.H, D.V.T và D.B.D, đều là người DTTS, bị truy tố về tội Cố ý gây thương tích theo Điểm đ, Khoản 2, Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Tại phiên tòa, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân khu vực 3 công bố quan điểm truy tố, đề nghị mức hình phạt, biện pháp xử lý vật chứng và trách nhiệm dân sự.

Đáng chú ý, do các bị cáo đều thuộc hộ nghèo, cận nghèo và là đồng bào DTTS, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước số 1 tỉnh Quảng Ngãi đã cử trợ giúp viên pháp lý bào chữa miễn phí. Trong phần tranh tụng, các trợ giúp viên đã phân tích, làm rõ nguyên nhân vụ việc, nhân thân và trình độ nhận thức pháp luật hạn chế của các bị cáo. Nhờ đó, tòa án xem xét giảm nhẹ hình phạt, thể hiện sự nhân văn của pháp luật và sự quan tâm đến hoàn cảnh từng gia đình.

Một trường hợp khác là bà Đinh Thị Mừng, người dân tộc Ca Dong ở xã Sơn Tây (Quảng Ngãi). Tuổi cao, sức yếu, vợ chồng bà muốn chia đất cho con, nhưng giữa các thành viên nảy sinh mâu thuẫn. Nhờ cán bộ địa chính xã phối hợp với Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước số 1 tỉnh Quảng Ngãi đến tận nhà tư vấn, giải thích quy định, gia đình bà đã hiểu rõ quyền, nghĩa vụ của mình, tìm lại tiếng nói chung và đi đến sự đồng thuận. Câu chuyện là minh chứng cho giá trị của việc đưa pháp luật đến từng hộ, giúp các gia đình giữ hòa khí, làng xóm thêm yên ấm.

Theo ông Nguyễn Chí Khoa, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước số 1 tỉnh Quảng Ngãi, địa phương có nhiều đồng bào DTTS sinh sống, địa bàn rộng, giao thông khó khăn nên việc triển khai trợ giúp pháp lý còn nhiều trở ngại. Để khắc phục, Trung tâm phối hợp với chính quyền cơ sở khảo sát nhu cầu, mở các lớp tập huấn, truyền thông pháp luật, nắm bắt tình hình thực tế để đáp ứng sát hơn nhu cầu của người dân - trong đó, trọng tâm là bảo vệ quyền lợi và sự ổn định trong từng hộ gia đình.

Từ năm 2023 đến tháng 9.2025, Trung tâm đã xử lý khoảng 1.000 vụ việc trợ giúp pháp lý, tư vấn gần 2.000 trường hợp và tổ chức khoảng 60 đợt truyền thông, tập huấn tại các vùng đồng bào DTTS, thu hút hơn 6.500 lượt người tham gia. Qua đó, nhiều người đã hiểu rõ hơn quyền lợi, nghĩa vụ của mình, biết tìm đến kênh pháp lý đúng đắn khi có tranh chấp hay mâu thuẫn.

Người dân tìm hiểu kiến thức trợ giúp pháp lý qua tờ rơi

Lần đầu tham gia lớp tập huấn kiến thức trợ giúp pháp lý điểm, anh Hồ Văn Me, thôn Cưa, xã Thanh Bồng, bày tỏ phấn khởi khi được tìm hiểu các chương trình, dự án hỗ trợ của cơ quan chức năng đối với đồng bào DTTS. “Tôi sẽ truyền đạt lại những gì mình được biết cho con cháu, giúp mọi người cùng tuân thủ pháp luật, tránh vi phạm, giữ bình yên cho thôn bản. Đồng thời giới thiệu địa chỉ, số điện thoại của Trung tâm trợ giúp pháp lý cho những ai cần được giúp đỡ”, anh Me chia sẻ.

Quảng Ngãi hiện có 43 dân tộc sinh sống, phần lớn đồng bào DTTS cư trú ở vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, trình độ dân trí và nhận thức pháp luật chưa cao. Do đó, ở nhiều nơi vẫn xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn, thậm chí vi phạm pháp luật chỉ vì thiếu hiểu biết. Mặt khác, do hạn chế về kinh tế, nhiều hộ gia đình không thể tiếp cận dịch vụ luật sư hay các thủ tục tố tụng cần thiết.

“Thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật để bà con nắm rõ, hiểu đúng và áp dụng trong đời sống gia đình. Trung tâm sẽ mở lớp bồi dưỡng kỹ năng cho luật gia cấp xã, tổ chức phiên tòa giả định, tái hiện tình huống thực tế để bà con dễ hiểu, dễ tiếp cận”, ông Nguyễn Chí Khoa, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước số 1 tỉnh Quảng Ngãi nhấn mạnh.

Những câu chuyện từ Sơn Tây, Thanh Bồng hay khu vực miền núi Quảng Ngãi cho thấy, khi pháp luật được đưa đến gần người dân, mỗi gia đình sẽ trở thành một “tế bào pháp lý” nhỏ nhưng vững chắc, góp phần giữ gìn an ninh và trật tự cộng đồng. Việc lan tỏa tri thức pháp lý đến vùng sâu, vùng xa vì thế không chỉ là nhiệm vụ của ngành tư pháp, mà còn là hành trình nhân văn, nơi pháp luật trở thành sợi dây gắn kết con người, vun đắp những mái ấm bình yên giữa đại ngàn Quảng Ngãi.

NHƯ ĐỒNG