Dòng FDI toàn cầu trở lại mạnh mẽ với 1,65 nghìn tỷ USD

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Việc phục hồi dòng đầu tư vào các nước đang phát triển là điều đáng khích lệ, nhưng sự trì trệ đầu tư mới ở các nước kém phát triển nhất trong các ngành quan trọng đối với năng lực sản xuất và các lĩnh vực chính của Mục tiêu Phát triển bền vững (SDG) - như điện, thực phẩm hoặc y tế - là nguyên nhân chính dẫn đến một số mối quan tâm.

Sự gia tăng lớn nhất ở các nền kinh tế phát triển

Báo cáo của UNCTAD cho thấy, các nền kinh tế phát triển có mức tăng mạnh nhất cho đến nay, với vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ước tính đạt 777 tỷ USD vào năm 2021 - gấp ba lần mức đặc biệt thấp vào năm 2020. Ở châu Âu, hơn 80% sự gia tăng dòng chảy đầu tư là do sự thay đổi lớn trong các nền kinh tế đi đầu. Dòng tiền vào Mỹ tăng hơn gấp đôi, với sự gia tăng hoàn toàn do sự gia tăng các hoạt động mua bán và sáp nhập xuyên biên giới (M & A).

Dòng vốn FDI vào các nền kinh tế đang phát triển tăng 30% lên gần 870 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng ở Đông và Đông Nam Á (+20%), phục hồi gần mức trước đại dịch ở Mỹ Latinh và Caribe, và tăng ở Tây Á. Dòng tiền vào châu Phi cũng tăng. Hầu hết các nước nhận đầu tư trên khắp châu lục đều thấy FDI tăng vừa phải; tổng số cho khu vực tăng hơn gấp đôi, tăng lên bởi một giao dịch tài chính nội bộ đơn lẻ ở Nam Phi vào nửa cuối năm 2021.

Trong tổng mức tăng của dòng vốn FDI toàn cầu vào năm 2021 (718 tỷ USD), hơn 500 tỷ USD, tức gần ba phần tư, được ghi nhận ở các nền kinh tế phát triển. Các nền kinh tế đang phát triển, đặc biệt là các nước kém phát triển nhất (LDCs), có mức tăng trưởng phục hồi khiêm tốn hơn.

Niềm tin mạnh mẽ của nhà đầu tư vào lĩnh vực cơ sở hạ tầng

Báo cáo cho biết niềm tin của nhà đầu tư mạnh mẽ vào các lĩnh vực cơ sở hạ tầng được hỗ trợ bởi các điều kiện tài chính dài hạn thuận lợi, các gói kích thích phục hồi và các chương trình đầu tư ra nước ngoài. Các giao dịch tài chính dự án quốc tế đã tăng 53% về số lượng và 91% về giá trị, với mức tăng đáng kể ở hầu hết các khu vực thu nhập cao và ở châu Á, Mỹ Latinh và Caribê. Ngược lại, niềm tin của nhà đầu tư vào ngành và chuỗi giá trị toàn cầu vẫn còn yếu. Các thông báo về dự án đầu tư xanh thực tế không đổi (-1% về số lượng, + 7% về giá trị). Số lượng các dự án mới trong các ngành công nghiệp liên kết chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) như điện tử giảm hơn nữa.

Trong các xu hướng lĩnh vực khác, hoạt động đầu tư vào lĩnh vực xanh vẫn thấp hơn trung bình 30% so với mức trước đại dịch trong các lĩnh vực công nghiệp. Chỉ có lĩnh vực thông tin và truyền thông (kỹ thuật số) là đã phục hồi hoàn toàn. Tài chính dự án trong cơ sở hạ tầng hiện đã vượt quá mức trước đại dịch ở hầu hết các lĩnh vực. Số lượng dự án tăng nhiều nhất trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và bất động sản công nghiệp. Sự bùng nổ của hoạt động mua bán và sáp nhập xuyên biên giới (M & A) thể hiện rõ nét nhất trong lĩnh vực dịch vụ. Số lượng giao dịch trong lĩnh vực thông tin và truyền thông tăng hơn 50% lên một phần tư tổng số.

Xu hướng ở các nền kinh tế được chọn

FDI vào Mỹ - nền kinh tế chủ nhà lớn nhất - tăng 114% lên 323 tỷ USD, trong khi M&A xuyên biên giới tăng gần gấp ba lần về giá trị lên 285 tỷ USD. FDI vào Liên minh châu Âu tăng 8% nhưng dòng chảy vào các nền kinh tế lớn nhất vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch. Trung Quốc đã chứng kiến mức kỷ lục 179 tỷ USD dòng vốn vào, tăng 20% - được thúc đẩy bởi FDI dịch vụ mạnh mẽ, trong khi Brazil chứng kiến FDI tăng gấp đôi lên 58 tỷ USD từ mức thấp vào năm 2020, nhưng dòng vốn vẫn chỉ dưới mức trước đại dịch. Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tiếp tục trở lại vai trò là động lực tăng trưởng cho FDI ở châu Á và toàn cầu, với dòng vốn vào tăng 35% và tăng ở hầu hết các thành viên.

Dòng vốn FDI vào Ấn Độ thấp hơn 26%, chủ yếu do các thương vụ M&A lớn được ghi nhận vào năm 2020 không được lặp lại, trong khi dòng vốn vào Ả Rập Xê Út tăng gấp 4 lần lên 23 tỷ USD, một phần do sự gia tăng của M&A xuyên biên giới. Dòng chảy vào Nam Phi đã tăng lên 41 tỷ USD (từ 3 tỷ USD vào năm 2020) do sự hoán đổi cổ phần trị giá 46 tỷ USD giữa Naspers đa quốc gia Nam Phi và đơn vị đầu tư được niêm yết tại Hà Lan là Prosus.

Sự phục hồi trong các lĩnh vực phát triển vẫn còn mong manh

Sự phục hồi của dòng vốn đầu tư vào các lĩnh vực liên quan đến các mục tiêu phát triển bền vững ở các nền kinh tế đang phát triển, vốn đã bị thiệt hại đáng kể trong thời kỳ đại dịch với mức giảm hai con số trên hầu hết các lĩnh vực, vẫn còn mong manh. Tổng giá trị của các khoản đầu tư vào lĩnh vực xanh được công bố và các thương vụ tài chính dự án đã tăng 55%, nhưng chủ yếu là do một số ít các thương vụ rất lớn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Số lượng các dự án đầu tư liên quan đến SDG ở các nền kinh tế đang phát triển chỉ tăng 11%. Năng lượng tái tạo và tiện ích tiếp tục là những lĩnh vực tăng trưởng mạnh nhất, đặc biệt là thông qua tài trợ dự án quốc tế.

Ở các nước kém phát triển, xu hướng đầu tư liên quan đến SDG kém thuận lợi hơn. Số dự án đầu tư của SDG tại các nước kém phát triển giảm thêm 17%, sau khi giảm 30% vào năm 2020. Tổng giá trị dự án tăng khoảng 20% do một dự án năng lượng tái tạo lớn duy nhất. Nhìn vào xu hướng đầu tư vào các nước kém phát triển thông qua lăng kính phát triển năng lực sản xuất làm nổi bật những điểm yếu về cơ cấu và cho thấy một số lĩnh vực đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch. Các dự án đầu tư quan trọng đối với sự phát triển của khu vực tư nhân và chuyển đổi cơ cấu phần nào đã cạn kiệt - làm trầm trọng thêm sự suy thoái của các dự án vốn tự nhiên (khai thác), theo truyền thống là một phần quan trọng trong đầu tư ở nhiều nước LDCs.

Triển vọng tích cực cho năm 2022

Triển vọng FDI toàn cầu vào năm 2022 là tích cực. Tốc độ tăng trưởng phục hồi năm 2021 khó có thể lặp lại. Xu hướng cơ bản - ròng của các dòng tiền, các giao dịch một lần và các dòng tài chính nội bộ - sẽ vẫn tương đối tĩnh tại, kể từ năm 2021. Nguồn vốn dự án quốc tế trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng sẽ tiếp tục tạo động lực tăng trưởng, báo cáo cho biết. UNCTAD cho biết đầu tư mới vào lĩnh vực sản xuất và GVC vẫn ở mức thấp, một phần do thế giới đang trong làn sóng của đại dịch COVIDd-19 và do căng thẳng địa chính trị leo thang.

Bên cạnh đó, việc đầu tư mới cần có thời gian. Thường có một khoảng thời gian trễ giữa sự phục hồi kinh tế và sự phục hồi của đầu tư mới vào sản xuất và chuỗi cung ứng. Thời gian kéo dài của cuộc khủng hoảng sức khỏe với những đợt đại dịch mới liên tiếp tiếp tục là một rủi ro giảm sút lớn. Tốc độ tiêm chủng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, cũng như tốc độ thực hiện các biện pháp kích thích đầu tư cơ sở hạ tầng, vẫn là những yếu tố không chắc chắn quan trọng. Các rủi ro quan trọng khác, bao gồm lao động và tắc nghẽn chuỗi cung ứng, giá năng lượng và áp lực lạm phát cũng sẽ ảnh hưởng đến kết quả.

Theo Việt Dũng/congthuong.vn