Đội ngũ nhân tài trong lĩnh vực AI tại Việt Nam đang tăng mạnh

AI được kỳ vọng là động lực tăng trưởng bền vững

Tại buổi công bố báo cáo “Nền kinh tế AI của Việt Nam” do Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) và Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức ngày 12.6, AI được đánh giá là động lực chuyển đổi sâu rộng toàn cầu.

“AI được xếp hạng là ưu tiên số 1 trong chương trình chuyển đổi số của chính phủ và doanh nghiệp hàng đầu thế giới”, báo cáo nêu.

Chính phủ Việt Nam đã có những bước đi rõ ràng để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia với các sáng kiến như Nghị quyết 57/NQ-TW và chiến lược quốc gia về AI được nêu trong Quyết định 127/QĐ-TTg.

Theo đó, AI được kỳ vọng sẽ trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững tại Việt Nam, với quy mô nền kinh tế AI dự kiến đạt 120 - 130 tỉ USD vào năm 2040, theo ước tính của BCG.

AI được đánh giá là động lực chuyển đổi sâu rộng toàn cầu

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia nêu rõ: Đảng, Nhà nước Việt Nam đã có nhiều chủ trương, quyết sách quan trọng, như Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị, Nghị quyết 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia…

Theo ông Huy, báo cáo “Nền kinh tế AI của Việt Nam” là kết quả hợp tác hiệu quả của NIC - JICA và BCG cung cấp một số kinh nghiệm, bài học quốc tế để phát triển AI và phân tích cơ hội trong những ngành kinh tế trọng điểm, đề xuất các trụ cột phát triển cho nền kinh tế AI.

“Đây sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích, giúp các cơ quan quản lý nhà nước trung ương và địa phương, các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân xây dựng lộ trình, kế hoạch và các giải pháp để phát triển, cũng như ứng dụng công nghệ AI”, ông Huy nói.

Đội ngũ nhân tài lĩnh vực AI đang tăng mạnh

Theo báo cáo, đội ngũ nhân tài trong lĩnh vực AI tại Việt Nam đang tăng mạnh nhờ sự chú trọng vào giáo dục CNTT. Tính đến 2023, 165 trường đại học đã triển khai chương trình đào tạo các ngành CNTT (IT/ICT), với số lượng sinh viên tốt nghiệp tăng 4% mỗi năm. Trong tương lai, nguồn nhân lực ngành CNTT của Việt Nam dự kiến tăng 9% từ năm 2022 - 2026, lên đến 530.000 chuyên gia.

Về việc phát triển nhân tài trong lĩnh vực AI, khoảng 10 trường đại học đã bắt đầu triển khai các chương trình đào tạo cử nhân ngành AI, với quy mô đào tạo là 1.700 sinh viên/năm.

Với nền tảng kiến thức AI tổng hợp và toán học vững chắc, sinh viên Việt Nam có lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, đội ngũ nhân lực vẫn còn thiếu kỹ năng thực tế, đặc biệt là về các công cụ và framework AI, do sự hợp tác với các doanh nghiệp trong ngành và số lượng chương trình đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực AI còn hạn chế.

Dù mới chỉ đang trong giai đoạn sơ khai, hệ sinh thái R&D AI của Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc nhờ sự dẫn dắt của các trường đại học hàng đầu như HUST hoặc Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU). Các trường đã thành lập phòng nghiên cứu AI ngay trong khuôn viên, điển hình là AI4LIFE tại HUST. Nhờ đó số lượng ấn phẩm nghiên cứu về AI đã tăng gấp 3 lần trong 5 năm qua.

Nhân sự lĩnh vực công nghệ thông tin ngày càng tăng

Ngoài lĩnh vực học thuật, khu vực tư nhân của Việt Nam đang tích cực tham gia xây dựng hệ sinh thái R&D AI. Các doanh nghiệp như VinBigData đang phát triển mô hình nền tảng AI (ví dụ PhoGPT) hay Viettel đang đẩy mạnh việc nghiên cứu các giải pháp AI trong thực tế.

Về phía chính phủ, Việt Nam đã ban hành các chính sách nhằm khuyến khích R&D AI và hỗ trợ các trung tâm nghiên cứu.

Các trung tâm nghiên cứu AI được hưởng lợi từ nguồn tài trợ và các chính sách ưu đãi nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo theo Quyết định 127/QĐ-TTg. Bộ Khoa học - Công nghệ cũng đã ra mắt một nền tảng cộng đồng để tạo điều kiện trao đổi mô hình và dữ liệu AI, khuyến khích môi trường nghiên cứu hợp tác hơn.

Báo cáo cho rằng mở rộng việc ứng dụng AI ở cả khu vực công và tư chính là chìa khóa để thúc đẩy nền kinh tế AI tăng trưởng theo cấp số nhân. Cần xác định rõ các lĩnh vực có tác động lớn như dịch vụ chính phủ, quản lý môi trường và thiên tai, chăm sóc sức khỏe, dịch vụ tài chính và giao thông vận tải là ưu tiên trong ngắn hạn.

Ngoài ra, hệ sinh thái AI đang phát triển của Việt Nam cần sự hỗ trợ có cấu trúc để mở rộng quy mô và khả năng cạnh tranh tại thị trường trong nước lẫn quốc tế. Điều này bao gồm chương trình tăng tốc khởi nghiệp AI Việt Nam bền vững, cung cấp dịch vụ cố vấn kinh doanh và kỹ thuật, cơ hội đầu tư và hợp tác, giúp các doanh nghiệp mới tham gia thị trường trong nước phát triển và triển khai giải pháp AI hiệu quả hơn.

Hơn nữa, việc xây dựng nguồn nhân lực chuyên sâu đòi hỏi phát triển chương trình đào tạo AI đạt chuẩn quốc tế cho các bậc cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ, đồng thời triển khai các chương trình đào tạo nhân tài AI quy mô lớn với chất lượng hàng đầu; cả công chúng và giới chuyên gia cần nâng cao kiến thức phổ thông và nhận thức về AI.

Hoài Lam