Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025: 60 phút đối thoại cùng Thủ tướng Phạm Minh Chính

Động lực vươn mình và ba đột phá chiến lược của Việt Nam

Chiều 26.11, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025, phiên đối thoại chính sách cấp cao giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và lãnh đạo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) xoay quanh chủ đề “Khoa học, công nghệ định hình Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình”. Cuộc đối thoại được đánh giá là một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của diễn đàn khi đi sâu vào tầm nhìn phát triển dài hạn, làm rõ cách Việt Nam lựa chọn khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực cho giai đoạn phát triển mới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trong Phiên đối thoại chính sách chiều 26.11-Ảnh: Nguyễn Tuyết

Mở đầu, Giám đốc điều hành WEF Stephan Mergenthaler đặt câu hỏi về động lực lớn nhất đưa Việt Nam “vươn mình” trong giai đoạn hiện nay. Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại chặng đường từ một nước nghèo, thiếu ăn sau chiến tranh. Việt Nam đã từng bước phát triển nhờ nông nghiệp, sau đó đẩy mạnh công nghiệp hóa để trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình. Năm nay, Việt Nam dự kiến đạt mức tăng trưởng khoảng 8%, tiếp tục nằm trong nhóm nền kinh tế tăng trưởng cao của khu vực.

Về tương lai, Thủ tướng khẳng định khoa học công nghệ sẽ là động lực then chốt để Việt Nam phấn đấu đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Mục tiêu này được nhận định là đầy thách thức nhưng không thể trì hoãn, bởi chỉ khi theo kịp làn sóng khoa học công nghệ mới, Việt Nam mới có thể nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng sống của người dân và rút ngắn khoảng cách phát triển với thế giới.

Ông Stephan Mergenthaler, Giám đốc điều hành WEF

Trả lời câu hỏi về khả năng tăng cường sức chống chịu, Thủ tướng nhấn mạnh nền tảng quan trọng nhất là vai trò lãnh đạo của Đảng với phương châm tất cả vì nhân dân, vì độc lập tự do của Tổ quốc. Cùng với đó là sức mạnh đoàn kết của nhân dân, càng trong gian khó thì tình dân tộc, nghĩa đồng bào càng được khơi dậy mạnh mẽ. Việt Nam kiên trì đường lối độc lập tự chủ, đồng thời biết kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường và chủ động hội nhập.

Đối với câu hỏi về chiến lược “chuyển đổi số gắn với chuyển đổi xanh”, Thủ tướng cho biết Việt Nam đang triển khai ba đột phá chiến lược. Thứ nhất là hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh, tạo cạnh tranh lành mạnh và giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp. Thứ hai là phát triển hạ tầng chiến lược, bao gồm hạ tầng giao thông, hạ tầng số, hạ tầng năng lượng xanh, qua đó hỗ trợ hàng hóa Việt Nam nâng sức cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Thứ ba là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, coi con người là trung tâm và chủ thể của mọi chính sách phát triển.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Phiên đối thoại về khoa học công nghệ

Trước câu hỏi về đóng góp của Việt Nam với các nỗ lực chung toàn cầu, Thủ tướng khẳng định Việt Nam luôn là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Việt Nam chủ trương không quên quá khứ nhưng gác lại quá khứ để hướng tới tương lai. Khai thác điểm tương đồng, tôn trọng khác biệt, thúc đẩy đối thoại công bằng giữa các quốc gia. Việt Nam sẵn sàng phối hợp cùng WEF thúc đẩy đối thoại, tìm giải pháp hòa bình cho các khu vực còn xung đột, đồng thời nỗ lực để quá trình phát triển không ai bị bỏ lại phía sau.

AI, chuyển đổi xanh và cơ hội hợp tác mới cho châu Á

Ở góc nhìn của WEF, ông Stephan Mergenthaler cho rằng: Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sâu rộng hướng tới nền kinh tế thông minh. Nếu trước đây năng suất chủ yếu đến từ lao động và vốn, thì nay năng suất tăng lên nhờ dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và các hệ sinh thái hợp tác số. Ông nhấn mạnh AI không còn là câu chuyện tương lai mà đang trực tiếp định hình mô hình kinh doanh và năng suất hiện tại.

Theo nghiên cứu của WEF, có tới 86% doanh nghiệp toàn cầu kỳ vọng AI sẽ làm thay đổi căn bản hoạt động của họ trong thập kỷ này. AI được dự báo có thể tác động tới khoảng 22% việc làm, làm mất đi 92 triệu vị trí nhưng đồng thời tạo ra 170 triệu việc làm mới nếu quá trình chuyển đổi được quản lý tốt, chú trọng đào tạo lại lực lượng lao động và khuyến khích học tập suốt đời. Thực tế, phần lớn doanh nghiệp đang tích cực bồi dưỡng nhân sự có khả năng làm việc song hành với AI thay vì chỉ thay thế con người.

Diễn đàn khẳng định vai trò và ý nghĩa then chốt trong việc biến ý tưởng thành giải pháp thực tiễn

Trong phần trao đổi về thế hệ trẻ, ông Stephan Mergenthaler nhấn mạnh yêu cầu sử dụng AI có trách nhiệm. Theo ông, người dùng AI nên bắt đầu từ từng quyết định nhỏ trong tổ chức, không phó mặc mọi lựa chọn cho công cụ. Con người cần tự suy nghĩ, lên kế hoạch, giữ gìn tính nguyên bản, sự sáng tạo và đam mê nghề nghiệp, bởi đây là những yếu tố AI không thể thay thế. Ông đánh giá Việt Nam có lợi thế lớn với dân số trẻ, tư duy linh hoạt và khả năng thích ứng nhanh, là nền tảng quan trọng để xây dựng hệ sinh thái AI vững mạnh, thu hút nhân tài và nguồn lực chất lượng cao.

Tại phiên đối thoại, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp quốc tế chia sẻ cam kết đồng hành cùng quá trình chuyển đổi số gắn với phát triển bền vững của Việt Nam. Đại diện Amazon Global Selling Đông Nam Á, ông Larry Hu, khẳng định sẽ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam tiếp cận thị trường toàn cầu thông qua các giải pháp chuyển giao tri thức, chuẩn hóa vận hành và logistics xuyên biên giới. Việc khánh thành Trung tâm logistics Amazon tại TP.HCM được xem là bước đi cụ thể, góp phần đưa thành phố trở thành trung tâm logistics và đổi mới sáng tạo của khu vực.

Ông Hiro Miura, Giám đốc Nokia Việt Nam, đánh giá TP.HCM đã hội tụ nhiều điều kiện để hướng tới mô hình siêu đô thị thông minh toàn cầu. Nokia sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực hạ tầng mạng thông minh, điện toán biên ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các nền tảng số bền vững. Đại diện PepsiCo cho biết doanh nghiệp sẵn sàng tham gia sâu hơn vào kinh tế tuần hoàn nếu có khung chính sách khuyến khích rõ ràng, hệ thống thu gom và tái chế phát triển, cùng thị trường nguyên liệu tái chế đủ mạnh.

Góc nhìn khu vực được làm rõ qua tham luận của các bộ trưởng châu Á. Bộ trưởng Khoa học, Công nghệ và Đổi mới Malaysia Chang Lih Kang nhấn mạnh chuyển đổi số kết hợp chuyển đổi xanh đang mở ra cơ hội hợp tác chưa từng có cho khu vực. Malaysia xây dựng chiến lược phát triển dựa trên khoa học công nghệ, chú trọng các lĩnh vực như năng lượng sạch, vật liệu tiên tiến, di chuyển thông minh, y tế chính xác, đồng thời coi việc phổ cập kỹ năng số là nền tảng để người dân thụ hưởng thành quả chuyển đổi.

Ông cho biết Malaysia đã ban hành bộ hướng dẫn về đạo đức và quản trị AI nhằm bảo đảm tính minh bạch, công bằng và trách nhiệm, triển khai chiến lược kinh tế số và kế hoạch công nghiệp mới đến năm 2030. Với dân số hơn 680 triệu người, ASEAN theo ông hoàn toàn có thể góp phần định hình các chuẩn mực số toàn cầu nếu các nước đầu tư đúng mức vào nguồn nhân lực, hài hòa chính sách và tăng cường hợp tác.

Ông Long Quốc Cường, Phó Chủ nhiệm Trung tâm Nghiên cứu phát triển Quốc vụ viện Trung Quốc

Ông Long Quốc Cường, Phó chủ nhiệm Trung tâm Nghiên cứu phát triển Quốc vụ viện Trung Quốc, khẳng định: Chuyển đổi xanh và chuyển đổi số hiện là hai động lực chủ đạo tái cấu trúc sản xuất, năng lượng và công nghệ của các nền kinh tế lớn. Trung Quốc ưu tiên phát triển xanh nhiều năm qua, góp phần giảm mạnh chi phí điện gió, điện mặt trời và hình thành thị trường xe điện lớn nhất thế giới. Ông nhấn mạnh biến đổi khí hậu không có biên giới nên cần dòng chảy tự do của công nghệ xanh và sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia.

Phiên đối thoại kết thúc trong những tràng vỗ tay kéo dài của đại biểu quốc tế và trong nước. Những chia sẻ thẳng thắn, có tính định hướng cao của Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các ý kiến từ WEF, doanh nghiệp và bộ trưởng các nước. Qua đó, phác họa rõ hơn chân dung một Việt Nam đang chủ động vươn mình bằng khoa học công nghệ, kiên định mục tiêu phát triển xanh, bao trùm và sẵn sàng đồng hành cùng cộng đồng quốc tế trong giải quyết các thách thức chung.

Nguyễn Tuyết