Chương trình toàn cầu ứng phó với COVID-19 'hụt hơi' do thiếu kinh phí
Nhân viên y tế tiêm vắc xin ngừa COVID-19 tại bệnh viện ở Abuja, Nigeria ngày 5/3/2021. Ảnh: THX/TTXVN
* WHO: Biến thể phụ BA.2 của Omicron lan ra 67 nước, có nguy cơ thống trị toàn cầu
Ngày 8/2, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các nhóm viện trợ cho biết sáng kiến toàn cầu nhằm cung cấp các xét nghiệm, phương pháp điều trị và vắc xin COVID-19 cho các quốc gia nghèo hơn đến nay mới chỉ nhận được 5% số tiền quyên góp cho việc thực hiện các mục tiêu trong năm 2022.
Nhân viên y tế tiêm vắc xin ngừa COVID-19 tại bệnh viện ở Abuja, Nigeria ngày 5/3/2021. Ảnh: THX/TTXVN
Sáng kiến “Tăng tốc tiếp cận các công cụ ứng phó với COVID-19” (ACT-A: Access to COVID-19 Tools Accelerator) cần 23,4 tỉ USD để triển khai các hành động từ tháng 10/2021 đến tháng 9/2022, trong đó hy vọng nhận được 16,8 tỉ USD từ các nước giàu.
Trọng tâm của sáng kiến bao gồm chương trình COVAX - tập trung vào việc tiếp cận công bằng với vắc xin, cung cấp các xét nghiệm và phương pháp điều trị cho các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) cho nhân viên y tế.
Tuy nhiên, phát biểu tại họp báo, các lãnh đạo của dự án ACT-A cho biết đến nay sáng kiến này mới nhận được 814 triệu USD từ WHO và một số tổ chức gồm Liên minh Đổi mới sáng tạo sẵn sàng cho dịch bệnh (CEPI), Quỹ Toàn cầu và Quỹ Bill & Melinda Gates.
Đại sứ toàn cầu của WHO về tài chính y tế, cựu Thủ tướng Anh Gordon Brown, cho biết đó chỉ là 5% rất nhỏ so với yêu cầu, đồng thời nhấn mạnh: "Đã đến lúc phải đánh thức lương tâm của thế giới".
Về phần mình, quan chức cấp cao của WHO Bruce Aylward, người đóng vai trò là điều phối viên của sáng kiến, cho biết “phản ứng toàn cầu rất mờ nhạt”, tình trạng thiếu vốn khiến cho việc triển khai sáng kiến này bị chậm lại.
Tình trạng thiếu kinh phí đã bộc lộ rõ ngay từ khi bắt đầu đại dịch khi cần thêm tơí14,5 tỉ USD để triển khai dự án.
Phần lớn kinh phí chỉ sử dụng cho chương trình cung cấp vắc xin ngừa COVID-19, còn lại các mục tiêu khác như xét nghiệm, phương pháp điều trị và PPE chỉ nhận được khoản tiền ít ỏi.
Trong khi đó, dù được ưu tiên nhiều hơn chương trình cung cấp vắc xin ngừa COVID-19 vẫn chưa đạt được mục tiêu cung cấp 2 tỉ liều trong năm 2021.
Theo số liệu của WHO, đến nay mới có 10% người dân ở các nước thu nhập thấp nhận được tiêm ít nhất một mũi vắc xin, so với gần 68% ở các nước giàu có hơn.
Một số nhà lãnh đạo thế giới đã công khai ủng hộ việc thúc đẩy thêm tài trợ, kêu gọi tăng cường đầu tư để chấm dứt giai đoạn khẩn cấp của đại dịch COVID-19 trong năm 2022.
Ông Brown kêu gọi các quốc gia tài trợ cho sáng kiến này theo một mô hình chia sẻ công bằng dựa trên quy mô nền kinh tế từng nước, giống như cách thức tài trợ cho Lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc.
* Tiến sĩ Dorit Nitzan, Giám đốc bộ phận ứng phó khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại châu Âu, nói rằng BA.2 có thể trở thành biến thể áp đảo khi vượt qua một ngưỡng lây nhiễm nhất định, trong bối cảnh biến thể này đang chiếm ưu thế tại Đan Mạch và Anh.
BA.2, một trong ba biến thể phụ của Omicron, chiếm 82% các ca mắc bệnh mới ở Đan Mạch tính đến ngày 31/1, theo dữ liệu của Outbreak.info. Đan Mạch gần đây đã thông báo dỡ bỏ tất cả các hạn chế phòng COVID-19.
“BA.2 đã chiếm ưu thế ở Đan Mạch, nhưng chúng tôi thấy không có sự gia tăng số ca mắc bệnh nặng và số người cần chăm sóc đặc biệt (ICU) đang giảm. Tôi nghĩ rằng BA.2 là một biến thể lây lan nhanh hơn nhưng không nguy hiểm hơn”, nhà dịch tễ học Lone Simonsen nói với Newsweek.
Theo Outbreak.info, 42 tiểu bang tại Mỹ đã ghi nhận ca nhiễm biến thể BA.2. Hiện tại, BA.2 được ước tính chỉ chiếm 1% các ca mắc Covid-19 mới ở Mỹ, nơi mức độ lây lan Covid-19 đang giảm và các hạn chế đang bắt đầu được dỡ bỏ.
Biến thể BA.2 hiện chiếm 9% số ca nhiễm SARS-CoV-2 mới tại Anh tính đến ngày 3/2.
“Biến thể BA.2 có thể dễ lây truyền hơn một chút so với chủng Omicron ban đầu, vì vậy nó sẽ chiếm ưu thế. Nó dường như chiếm ưu thế ở nhiều quốc gia, nhưng khả năng lây truyền của biến thể có ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch hay không vẫn là một ẩn sổ. Bên cạnh đó, khả năng miễn dịch của mỗi quốc gia là khác nhau, do đó những gì xảy ra ở một quốc gia không phải lúc nào cũng lặp lại ở những nước khác”, Tiến sĩ Aris Katzourakis, người nghiên cứu sự tiến hóa của virus tại Đại học Oxford, nói.
Đến nay, chưa có thông tin rõ ràng về mức độ nghiêm trọng của biến chủng dòng phụ BA của Omicron.
“Chúng ta sẽ sớm biết liệu BA.2 có cùng mức độ nghiêm trọng và có khả năng né tránh sự bảo vệ của vắc xin như BA.1 – biến chủng phụ phổ biến nhất của Omicron hay không. Ngay cả khi nó không gây bệnh nghiêm trọng hơn, khả năng lây truyền cao hơn của nó đồng nghĩa với việc thế giới có nguy cơ đối mặt với làn sóng lây nhiễm lớn hơn”, Mark Jit, Giáo sư dịch tễ học vắc xin tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London (Anh), nói.
