Chờ kích hoạt cơ chế đặc thù cho sân bay Phú Quốc

Phối cảnh Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc mở rộng.

Đẩy mạnh phân cấp

Sự khẩn trương, trách nhiệm của Bộ Tài chính là điều có thể nhận thấy khi ngay trong ngày 18/5 (Chủ nhật tuần trước), Bộ đã có Tờ trình số 212/TTr-BTC gửi Thủ tướng Chính phủ về Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc - một trong những dự án hạ tầng quan trọng bậc nhất để phục vụ Tuần lễ Cấp cao APEC 2027. Đây cũng là tờ trình dự thảo nghị quyết thứ hai về đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc được Bộ Tài chính gửi lãnh đạo Chính phủ trong vòng 15 ngày qua.

Trước đó, liên quan đến Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc và Cảng hàng không Rạch Giá, tại Thông báo số 98/TB-VPCP ngày 10/3/2025, Thường trực Chính phủ đã giao UBND tỉnh Kiên Giang làm cơ quan nhà nước có thẩm quyền kêu gọi, lựa chọn hình thức đầu tư, trong đó có hình thức PPP để triển khai thực hiện, bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ Tuần lễ Cấp cao APEC 2027, tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.

UBND tỉnh Kiên Giang chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan đề xuất xử lý các vấn đề liên quan, trong đó có vấn đề chuyển giao tài sản; tuyệt đối không để xảy ra tiêu cực, lãng phí, lợi ích nhóm.

Tại Thông báo số 200/TB-VPCP ngày 24/4/2025, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Kiên Giang và các bộ, cơ quan liên quan xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về chuyển giao tài sản đầu tư, nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc theo trình tự, thủ tục rút gọn, theo hướng trước mắt giao tài sản thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Xây dựng cho tỉnh Kiên Giang để lựa chọn và giao nhà đầu tư đầu tư nâng cấp, mở rộng sân bay Phú Quốc triển khai kịp tiến độ.

Được biết, tại Tờ trình số 212/TTr-BTC, Bộ Tài chính đề nghị Chính phủ ban hành Nghị quyết về đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc theo hướng trước mắt giao tài sản thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Xây dựng cho tỉnh Kiên Giang, để lựa chọn và giao nhà đầu tư đầu tư mở rộng sân bay Phú Quốc triển khai kịp tiến độ.

Trong đó, điểm nhấn quan trọng đầu tiên tại Dự thảo Nghị quyết gồm 5 điều này là việc Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ thống nhất về chủ trương đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc phục vụ APEC 2027 theo hình thức đầu tư kinh doanh quy định tại Luật Đầu tư; giao UBND tỉnh Kiên Giang lựa chọn nhà đầu tư trong nước và tổ chức thực hiện Dự án Đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc bảo đảm phù hợp với tính chất là sân bay dùng chung dân dụng - quân sự.

Chính phủ sẽ thực hiện phân cấp cho UBND tỉnh Kiên Giang chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc. Trình tự, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án thực hiện như đối với dự án thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Điểm nhấn quan trọng thứ hai là Bộ Tài chính đề nghị Chính phủ thống nhất việc thu hồi và chuyển giao nguyên trạng tài sản kết cấu hạ tầng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc do Nhà nước đầu tư, quản lý từ Bộ Xây dựng về UBND tỉnh Kiên Giang quản lý, xử lý và tổ chức thực hiện Dự án Đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc.

“Việc chuyển giao tài sản kết cấu hạ tầng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc về địa phương quản lý, xử lý không áp dụng đối với tài sản do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) quản lý được xây dựng trên diện tích đất quốc phòng, an ninh, đất do quân sự quản lý (nếu có) theo quy hoạch được Bộ Xây dựng phê duyệt”, Dự thảo Nghị quyết quy định.

Lãnh đạo Bộ Tài chính đánh giá, ngoài việc đơn giản hóa quy trình, thủ tục, bảo đảm tiến độ triển khai nhanh các dự án, công trình phục vụ APEC 2027, nếu được cấp có thẩm quyền thông qua, sẽ còn phát huy vai trò chủ động, trách nhiệm, tự chủ của chính quyền địa phương và vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao.

Áp lực tiến độ hoàn thành

Tại Công văn số 1141/UBND-KT ngày 14/5/2025, UBND tỉnh Kiên Giang đề nghị Bộ Tài chính báo cáo cấp có thẩm quyền thống nhất về chủ trương nghiên cứu đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc phục vụ Tuần lễ Cấp cao APEC 2027 theo quy định của Luật Đầu tư (đầu tư kinh doanh trực tiếp trong nước).

Theo ông Giang Thanh Khoa, Phó chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, việc xã hội hóa đầu tư Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ và huy động được nguồn lực xã hội hóa với sự tham gia của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong nước tham gia đầu tư, khai thác, góp phần tạo không gian phát triển mới, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, tạo việc làm và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Do Cảng hàng không Quốc tế Phú Quốc có mục tiêu lưỡng dụng, nên sẽ chỉ huy động tư nhân trong nước và quy định duy trì sở hữu trong nước trong suốt quá trình đầu tư, khai thác, vận hành. “Điều này phù hợp quy định của pháp luật và chủ trương về phát triển kinh tế tư nhân được đề cập tại Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị”, lãnh đạo tỉnh Kiên Giang cho biết.

Tại Tờ trình số 212/TTr-BTC, Bộ Tài chính cho biết, Thông báo số 98/TB-VPCP đã xác định, tổ chức sự kiện APEC 2027 tại TP. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang là nhiệm vụ chính trị quốc gia quan trọng, với mục tiêu kép là tổ chức thành công APEC 2027 gắn liền với sự phát triển bền vững TP. Phú Quốc.

Thời gian qua, tỉnh Kiên Giang đã quyết liệt chỉ đạo triển khai nhiều công việc để chuẩn bị khởi công thực hiện các dự án, công trình xây dựng phục vụ tổ chức APEC 2027 với tinh thần quyết liệt, khẩn trương, nghiêm túc, chặt chẽ, đúng quy định. Tuy nhiên, qua ý kiến góp ý của các bộ, ngành đối với đề xuất của UBND tỉnh Kiên Giang, thì chưa có quy định cụ thể về việc chuyển giao tài sản kết cấu hạ tầng hàng không để UBND tỉnh Kiên Giang tổ chức thực hiện Dự án theo quy định của Luật Đầu tư.

Bên cạnh đó, theo quy định hiện hành, tổng thời gian thực hiện các dự án mất khoảng 30 - 40 tháng, trong khi từ nay đến thời điểm bắt đầu các sự kiện của APEC 2027 chỉ còn khoảng 19 tháng, đến sự kiện chính (dự kiến vào tháng 10/2027) chỉ còn khoảng 29 tháng.

Trong khi đó, UBND tỉnh Kiên Giang phải cùng lúc triển khai đầu tư, xây dựng khoảng 30 công trình, dự án cần thiết, trong đó có Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc. Đồng thời, địa điểm xây dựng là vùng biển, đảo, thời tiết chỉ thuận lợi trong 6 tháng đầu năm, thời gian còn lại chịu nhiều ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam, mưa bão, gây khó khăn trong việc vận chuyển vật tư, thiết bị, thi công và nguồn cung cấp vật liệu xây dựng.

Do đó, việc triển khai các công trình, dự án theo trình tự, thủ tục quy định không đảm bảo tiến độ, nên cần áp dụng thí điểm một số cơ chế, chính sách cần thiết để triển khai nhanh các công trình, dự án phục vụ việc tổ chức các sự kiện và Hội nghị APEC 2027.

Được biết, Sun Group đã 2 lần gửi đề xuất tham gia đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc. Trong đề xuất mới nhất, Sun Group xin tham gia theo hình thức đầu tư kinh doanh mà nhà đầu tư là nhà đầu tư trong nước (thực hiện dự án đầu tư trực tiếp) theo Luật Đầu tư 2020. Dự án có diện tích 1.050 ha; cấp 4E công suất 18 - 20 triệu khách/năm; kéo dài đường cất hạ cánh hiện hữu lên 3.500 m; đường cất hạ cánh số 2 làm mới dài 3.300 m; xây dựng Nhà ga T2 và Nhà ga VIP; sân đỗ máy bay từ 70 - 80 chỗ, với tổng mức đầu tư ước khoảng 22.000 tỷ đồng.

“Nếu được lựa chọn là nhà đầu tư, chúng tôi cam kết đầu tư Cảng hàng không Phú Quốc với công nghệ hiện đại nhất thế giới, hoàn thành Dự án trong thời gian từ 16 - 18 tháng kể từ khi hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng”, đại diện Sun Group cam kết.

Sự phù hợp của việc mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc

Theo Quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quyết định số 427/QĐ-BXD ngày 15/4/2025), mục tiêu quy hoạch thời kỳ 2021-2030, Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc đạt cấp sân bay 4E (theo mã tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế - ICAO), có công suất khoảng 10 triệu lượt hành khách/năm và 25.000 tấn hàng hóa/năm; loại tàu bay khai thác là tàu bay B747, B787, A350 và tương đương.

Tầm nhìn đến năm 2050, Cảng đạt cấp sân bay 4E (theo mã tiêu chuẩn của ICAO), có công suất khoảng 18 triệu lượt hành khách/năm và 50.000 tấn hàng hóa/năm; loại tàu bay được khai thác là tàu bay B747, B787, A350 và tương đương.

Đối với nhà ga hành khách, trong thời kỳ 2021-2030, tiếp tục duy trì Nhà ga hành khách T1 hiện hữu công suất khoảng 4 triệu lượt hành khách/năm; quy hoạch Nhà ga hành khách T2 về phía Đông nhà ga hành khách T1 hiện hữu, công suất đạt khoảng 6 triệu lượt hành khách/năm. Quy hoạch nhà khách VIP kết hợp với khai thác hàng không chung tại khu vực phía Tây Nam của Cảng. Tầm nhìn đến năm 2050, mở rộng Nhà ga hành khách T2 đạt công suất khoảng 14 triệu lượt hành khách/năm.

Đối với nhà ga hàng hóa, thời kỳ 2021-2030, mở rộng nhà ga hàng hóa hiện hữu đạt công suất khoảng 25.000 tấn/năm; tầm nhìn đến năm 2050 mở rộng đạt công suất khoảng 50.000 tấn/năm.

Đối với phần hệ thống đường cất hạ cánh, thời kỳ 2021-2030, quy hoạch kéo dài đường cất hạ cánh hiện hữu về hai phía đạt kích thước 3.500 m x 45 m; quy hoạch được cất hạ cánh số 2 có kích thước 3.300 m x 45 m, cách tim đường cất hạ cánh hiện hữu về phía Bắc khoảng 360 m, kích thước lề vật liệu theo quy định; tầm nhìn đến năm 2050, hệ thống đường cất hạ cánh được giữ nguyên cấu hình đường cất hạ cánh đã được quy hoạch trong giai đoạn trước.

Đối với sân đỗ máy bay, thời kỳ 2021-2030, quy hoạch sân đỗ trước Nhà ga hành khách T2 và mở rộng sân đỗ hiện hữu đáp ứng khoảng 30 vị trí đỗ máy bay, có khả năng mở rộng tại khu đất dự trữ phát triển sân đỗ; quy hoạch sân đỗ tàu bay khu vực nhà khách VIP/hàng không chung để bảo đảm khai thác đồng bộ. Tầm nhìn đến năm 2050, mở rộng sân đỗ đáp ứng khoảng 45 vị trí đỗ máy bay; dự trữ để mở rộng khi có nhu cầu.

Anh Minh