Chiến sĩ Biên phòng và tâm huyết 'đưa' con chữ đến với đồng bào dân tộc Mông ở vùng cao biên giới

Đại úy Hơ Văn Di tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tại lớp học xóa mù chữ cho hội viên phụ nữ và người dân bản Khằm 2, xã Trung Lý, huyện Mường Lát. Ảnh: Quốc Toản

Hơn một tháng qua, khi cánh rừng đã chìm trong bóng tối cũng là lúc lớp học xóa mù chữ do Đại úy Hơ Văn Di đứng lớp tại điểm trường Tiểu học bản Pa Búa bắt đầu sáng đèn. 45 học viên của lớp xóa mù chữ đa phần là phụ nữ bản Pa Búa, xã Trung Lý, họ ở nhiều lứa tuổi khác nhau, có người lên chức bà, địu cháu đi học, có những đứa bé ngồi bên bà ngủ gật và cũng có bé lắc lư cùng cái địu trên vai theo nhịp đánh vần của mẹ... "Thầy giáo quân hàm xanh" Di, với phong thái điềm đạm, đến bên cạnh từng học viên để giảng bài một cách tận tình, chi tiết. Có những người anh giảng bằng tiếng phổ thông, nhưng có nhiều trường hợp anh phải giải thích bằng cả tiếng đồng bào. Như đã thành nếp, các học viên đều nêu cao tính tự giác, nghiêm túc trong quá trình học.

Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ bản Pa Búa Thào Thị Xênh, học viên lớp xóa mù chữ chia sẻ: “Được cán bộ Biên phòng cho đi thăm các bản bên, thấy chị em phụ nữ được học chữ với thầy Di nên đã biết cái chữ, biết làm kinh tế, được các công ty nhận vào làm việc, có thu nhập ổn định nên Ban quản lí bản đã mời thầy Di về dạy cho chị em trong bản biết cái chữ”.

Sinh ra và lớn lên trên quê hương biên giới Mường Lát, học hết trung học phổ thông, Di nhập ngũ vào BĐBP. Năm 2006, anh được điều động về công tác tại Đồn Biên phòng Trung Lý. Với nhiệm vụ là cán bộ vận động quần chúng, anh cùng cán bộ, chiến sĩ đơn vị khắc phục khó khăn, thực hiện “ba bám, bốn cùng”, gắn bó mật thiết với bà con các dân tộc; tích cực sát cánh, tham mưu cho chính quyền địa phương củng cố, xây dựng cơ sở chính trị; hướng dẫn, giúp đỡ nhân dân phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Quá trình cắm bản, gắn bó với bà con, anh Di nhận thấy một trong những căn nguyên khiến bà con dân tộc mình lạc hậu, nghèo đói là do thiếu cái chữ. Anh tâm sự, mù chữ khiến cho người dân bị động và khó hòa nhập cộng đồng, không có kiến thức áp dụng vào trong đời sống, dẫn đến lạc hậu, đói nghèo. Bên cạnh đó, dễ bị các đối tượng xấu lừa gạt, lợi dụng, mua chuộc, lôi kéo làm những việc vi phạm pháp luật. Từ thực tế trên, anh đã tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy Đồn Biên phòng Trung Lý phối hợp với UBND xã Trung Lý tổ chức mở lớp xóa mù chữ tại các bản người Mông trên địa bàn.

Chia sẻ về những khó khăn thời gian đầu cùng đồng đội đi vận động bà con đến lớp học, Đại úy Di cho biết: "Đa phần người dân không biết chữ ở các bản đều là lao động chính trong gia đình. Có không ít những câu trả lời rất vô tư, thật thà của bà con khiến tôi day dứt, đại loại như: Cái chữ có đổi được xe máy không? Có đổi được gạo không?”. Cùng là người dân tộc Mông, Di luôn hiểu điều đó.

Anh nghiên cứu cho mình cách tuyên truyền gần gũi, dễ hiểu và sát thực tế: “Bây giờ, mọi nơi đều đổi mới rồi, đồng bào mình cũng cần phải biết cái chữ để không phải lo ăn từng ngày, để có điều kiện đủ ăn, đủ mặc, để trồng cây ngô, cây lúa không sâu bệnh, đạt năng suất cao, nuôi con trâu, con bò, con lợn nhanh lớn, để nuôi dạy con cái tốt. Biết chữ để không bị kẻ xấu lừa gạt”.

Đại úy Hơ Văn Di ân cần dạy từng con chữ cho hội viên phụ nữ và người dân bản Pa Búa, xã Trung Lý, huyện Mường Lát. Ảnh: Quốc Toản

Cứ thế, từ sự tận tụy, tình cảm gắn bó, với sự chung tay của đồng chí, đồng đội và các ngành, các cấp, chính quyền địa phương, nói đúng cái lý, hợp cái tình, “mưa dầm thấm lâu”..., lớp học của Đồn Biên phòng Trung Lý hình thành, bà con rủ nhau đến để học cái chữ với thầy Di. Chỉ tính riêng trong hai năm 2022 và 2023, Đại úy Hơ Văn Di cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Trung Lý tham mưu mở thành công 2 lớp xóa mù chữ với tổng cộng 58 học viên tại bản Khằm 1 và Khằm 2. Và lớp học ở bản Pa Búa là lớp dạy xóa mù chữ thứ 3 anh trực tiếp đứng lớp.

Pa Búa là bản người dân tộc Mông, nằm cách trung tâm xã Trung Lý hơn 40km. Toàn bản có 120 hộ/774 nhân khẩu; đa số các hộ dân đều theo đạo Công giáo. Giao thông hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt, dân trí thấp, đời sống của bà con còn rất khó khăn, số hộ nghèo còn chiếm hơn 80%.

Trung tá Hoàng Ngọc Bình, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Trung Lý cho biết: “Thông qua các lớp học xóa mù chữ, chúng tôi đã tổ chức tuyên truyền cho bà con nhân dân nắm được chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kiến thức khoa học kỹ thuật áp dụng trong sản xuất, phát triển kinh tế; xóa bỏ các tập tục lạc hậu như tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và thực hiện việc cưới, việc tang theo nếp sống mới; tuyên truyền các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo để người dân nắm chắc, hiểu sâu, không cổ xúy, tham gia hoạt động, tuyên truyền đạo trái pháp luật. Có nhiều cán bộ tại đơn vị có thể đứng lớp, nhưng Đại úy Hơ Văn Di đã xung phong tham gia dạy xóa mù chữ, bởi Di là người dân tộc Mông, ngoài sự gần gũi tình cảm, kinh nghiệm công tác, uy tín với đồng bào, Di còn có mong muốn góp sức của mình cho sự đổi thay của quê hương”.

Chị Ngân Thị Vân, Phó Bí thư Thường trực xã Trung Lý chia sẻ: "Trung Lý là xã khó khăn của huyện Mường Lát. Cả xã có 15 bản, trong đó có 11 bản người dân tộc Mông sinh sống; tỷ lệ người mù chữ cao; trình độ dân trí của người dân còn thấp; số hộ nghèo chiếm trên 57% dân số toàn xã. Trong những năm qua, Đồn Biên phòng Trung Lý đã tích cực phối hợp với các cấp chính quyền địa phương triển khai nhiều chương trình, nhiều hoạt động, trong đó, tham mưu các giải pháp nhằm nâng cao dân trí, cải thiện dân sinh cho bà con rất hiệu quả. Nhiều năm trở lại đây, việc phổ cập giáo dục đúng độ tuổi ở địa bàn biên giới đã được ngành giáo dục quan tâm chăm lo. Song, vì nhiều lý do khác nhau, có nhiều người chưa có điều kiện đến lớp, không biết chữ thì cán bộ, chiến sĩ Biên phòng bằng trách nhiệm, tình cảm của mình đã vào cuộc, mở các lớp dạy xóa mù chữ. Việc làm của các anh góp phần nâng cao dân trí, cải thiện đời sống nhân dân ở địa bàn khu vực biên giới".

Quốc Toản