Chế độ dinh dưỡng giúp trẻ bị lồng ruột nhanh hồi phục sau điều trị

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho trẻ bị lồng ruột

Theo ThS.BS. Đỗ Thị Hồng Khanh, Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện 19-8, lồng ruột xảy ra khi một đoạn ruột lộn vào trong lòng của đoạn ruột kế cận gây tắc nghẽn lưu thông ruột. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến thiếu máu cục bộ, hoại tử ruột và viêm phúc mạc, đe dọa tính mạng.

Lồng ruột thường gặp nhất ở trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi. Trẻ trai có nguy cơ mắc bệnh cao hơn trẻ gái. Ở người lớn, lồng ruột ít gặp hơn và thường liên quan đến các nguyên nhân thực thể như khối u hoặc polyp đường ruột.

Đây là một cấp cứu ngoại khoa cần được can thiệp sớm để tránh biến chứng nguy hiểm. Sau khi điều trị trẻ vẫn có nguy cơ tái phát lồng ruột, do đó cha mẹ cần theo dõi sát và chăm sóc đúng cách: Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, hạn chế trẻ vận động mạnh, theo dõi dấu hiệu tái phát, lưu ý chế độ ăn uống, nên chia nhỏ bữa ăn, cho trẻ ăn từng ít một, tránh ăn quá no để theo dõi tiêu hóa...

Chia nhỏ bữa ăn và ưu tiên thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa cho trẻ bị lồng ruột.

Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng đối với trẻ bị lồng ruột, đặc biệt là trong giai đoạn hồi phục sau điều trị, giúp hỗ trợ phục hồi tổn thương ruột, phục hồi chức năng tiêu hóa, cung cấp dinh dưỡng cần thiết và tăng cường miễn dịch cho trẻ.

Sau khi được điều trị tháo lồng, ruột của trẻ còn yếu và cần thời gian để phục hồi. Thức ăn lỏng, mềm, dễ tiêu hóa sẽ giúp giảm áp lực lên ruột, tránh gây căng thẳng và tổn thương thêm.

Theo bác sĩ Bệnh viện Trường Đại học Y khoa Vinh, trẻ em sau tháo lồng thường có các dấu hiệu về tiêu hóa, thậm chí sau thời gian dài, các chức năng tiêu hóa mới hoạt động bình thường, vì thế cách chăm sóc trẻ sau điều trị bệnh rất quan trọng. Cha mẹ cần cho bé ăn uống bình thường đến khi bé trung tiện và đi ngoài được. Với trẻ đang bú, mẹ cần cho bé bú và ăn dặm bình thường, số lượng tăng dần. Đồ ăn dặm phải dễ tiêu: cháo nấu nhừ, xay nhuyễn rau và thịt cho vào cháo, tăng cường rau xanh, hạn chế chất mỡ. Với trẻ lớn hơn cần cho bé ăn uống đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng: đạm, đường, chất béo, vitamin…

Cần cho bé uống nhiều nước, tránh các đồ uống có gas. Cha mẹ cần cho bé nghỉ ngơi tới khi khỏi hoàn toàn bệnh. Nên vận động nhẹ nhàng hàng ngày, tránh chạy, nhảy, nô đùa quá mức mà ảnh hưởng tới sức khỏe. Chăm sóc trẻ sau điều trị lồng ruột cần lưu ý, nếu trẻ đi ngoài ra máu, chướng bụng, sốt, cần đưa trẻ đến cơ sở chuyên khoa để được điều trị kịp thời.

2. Những chất dinh dưỡng cần thiết giúp trẻ bị lồng ruột nhanh phục hồi sức khỏe

Trong quá trình bị lồng ruột, trẻ thường bỏ ăn, nôn trớ dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng. Chế độ ăn phù hợp cung cấp đủ năng lượng và các dưỡng chất quan trọng giúp duy trì sức khỏe, giảm nguy cơ tái phát và các biến chứng khác.

Việc bổ sung các vitamin và khoáng chất (như vitamin A, B, C, kẽm...) củng cố hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các nguy cơ nhiễm trùng và đẩy nhanh quá trình lành bệnh.

Để trẻ bị lồng ruột nhanh chóng phục hồi, chế độ ăn cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng bao gồm:

Nhóm chất bột đường (carbohydrate)

Đây là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, giúp phục hồi các mạch máu bị tổn thương. Đối với trẻ bị lồng ruột giai đoạn đầu sau điều trị nên chọn các loại tinh bột dễ tiêu hóa, tránh các loại ngũ cốc nguyên hạt quá nhiều chất xơ gây khó tiêu. Loại thực phẩm giàu tinh bột phù hợp bao gồm gạo trắng, cháo loãng, bột dinh dưỡng pha loãng...

Nhóm chất đạm (protein)

Protein giúp tái tạo và phục hồi tế bào ruột bị tổn thương đồng thời cần thiết để xây dựng và duy trì khối cơ, giúp trẻ nhanh chóng lấy lại sức khỏe và hoạt động bình thường.

Khi hệ tiêu hóa của trẻ còn yếu cần ưu tiên các nguồn protein dễ tiêu hóa bao gồm: sữa mẹ, sữa công thức, thịt nạc xay nhuyễn nấu mềm, cá mềm, trứng, đậu phụ, sữa chua...

Chất béo lành mạnh

Chất béo giúp duy trì tính toàn vẹn và sức mạnh của màng tế bào, hỗ trợ hấp thụ một số vitamin. Nên dùng chất béo lành mạnh với lượng vừa phải, tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ. Nguồn thực phẩm chứa chất béo tốt bao gồm dầu thực vật (dầu ô liu, dầu đậu nành, dầu hướng dương...), quả bơ...

Vitamin và khoáng chất

Các vitamin và khoáng chất như vitamin A, B, C, kẽm, sắt... đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phục hồi sức khỏe cho trẻ bị lồng ruột vì chúng tham gia vào nhiều chức năng thiết yếu của cơ thể, giúp tạo kháng thể, phục hồi niêm mạc ruột và tăng cường hệ miễn dịch.

Trong giai đoạn phục hồi, nên ưu tiên các nguồn vitamin và khoáng chất dễ tiêu hóa và hấp thụ bao gồm:

Rau củ quả nấu mềm, xay nhuyễn: Cà rốt, bí đỏ (giàu vitamin A); bông cải xanh, đu đủ (giàu vitamin C); chuối (giàu kali)...
Nước hầm rau củ, nước hầm xương: Cung cấp các khoáng chất như sắt, kẽm và các vitamin tan trong nước.
Thịt, cá xay nhuyễn: Cung cấp kẽm, sắt và vitamin nhóm B.
Trái cây chín mềm, nghiền: Chuối, táo (đã nấu chín), đu đủ...
Sữa chua: Cung cấp canxi và vitamin D đồng thời chứa lợi khuẩn tốt cho đường ruột.

Sữa chua cung cấp dinh dưỡng và lợi khuẩn cho đường ruột.

3. Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho trẻ bị lồng ruột

Chế độ ăn cho trẻ bị lồng ruột cần được xây dựng và điều chỉnh theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng dựa trên tình trạng sức khỏe, độ tuổi và giai đoạn phục hồi của trẻ.
Giai đoạn đầu sau tháo lồng cần ưu tiên thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa để giảm tối đa áp lực lên ruột.
Giai đoạn hồi phục dần dần chuyển sang thức ăn đặc hơn, thức ăn mềm, nhừ như cháo, súp, bột dinh dưỡng...
Thức ăn cần được nấu chín mềm, xay nhuyễn hoặc băm nhỏ để dễ tiêu hóa và hấp thụ. Chế biến và bảo quản thức ăn đúng cách để tránh nhiễm khuẩn đường ruột.
Ăn ít, chia làm nhiều bữa nhỏ giúp hệ tiêu hóa làm việc từ từ, tránh bị quá tải và dễ hấp thụ hơn.
Khuyến khích trẻ uống đủ nước như nước lọc, nước canh, nước trái cây (không đường hoặc ít đường) để tránh táo bón và duy trì cân bằng điện giải.
Tránh các loại thực phẩm khó tiêu hóa, nhiều dầu mỡ, thức ăn chua cay, gia vị mạnh, thực phẩm dễ gây đầy hơi, thức ăn lạ, thực phẩm chứa nhiều đường, nước ngọt có gas...

Thu Phương