Cảnh báo 'bẫy' thao túng tâm lý khi đầu tư tiền ảo

Rủi ro đến mất trắng

Cơn sóng đầu tư tài chính trực tuyến đang có xu hướng phát triển và trở thành một trong những kênh đầu tư được nhiều người tìm kiếm, trong đó có đầu tư tiền ảo… Song, đi cùng những cơ hội sinh lời là những nguy cơ luôn hiện hữu.

Bỏ tiền thật để mua tiền ảo, giàu sang đâu chưa thấy nhưng hàng trăm nạn nhân đã trở nên trắng tay. Cuối năm 2024, chuyên án triệt phá đường dây lừa đảo tiền ảo do TikToker nổi tiếng Mr Pips Phó Đức Nam cầm đầu. Cơ quan công an xác định có gần 3.000 người là bị hại. Quá trình phá án, công an đã thu giữ, phong tỏa nhiều tài sản của các đối tượng, ước tính hơn 5.200 tỷ đồng.

Siêu lừa tiền ảo do TikToker nổi tiếng Mr Pips với vẻ hào nhoáng giàu sang trên mạng xã hội

Trước đó, vào tháng 7/2024, hàng nghìn nạn nhân sập bẫy đầu tư đồng tiền ảo trên ứng dụng speeding.vip, với tổng số tiền hàng nghìn tỷ đồng.

Bằng chiêu trò xây dựng mô hình đa cấp tháp ngược, lấy tiền đầu tư của người sau để trả "hoa hồng" cho người đầu tư trước, Thân Văn Thoại - trú tại quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần BBA Toàn Cầu, đã tiến hành huy động vốn để đầu tư tiền ảo, khiến hàng nghìn nhà đầu tư có nguy cơ bị thiệt hại về kinh tế.

Vào tháng 8/2024, hàng nghìn người dân tại tỉnh Bắc Giang đã tham gia ứng dụng tiền ảo DigiByte (DGB). Tuy nhiên đến nay, ứng dụng không thể đăng nhập và người dân không rút được tiền đầu tư. Nhiều người ở các vùng nông thôn, nhất là người cao tuổi đã rơi vào bẫy đầu tư tiền ảo này, có người mất hàng tỷ đồng.

Thủ đoạn của các nhóm tội phạm lừa đảo đầu tư tiền ảo ngày càng tinh vi, chủ yếu lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân về công nghệ tiền ảo để lừa đảo. Thực tế, cơ quan chức năng cũng đã có nhiều cảnh báo, nhưng vì lợi nhuận, giấc mơ làm giàu bằng tiền ảo mà nhiều người đã mất hàng chục tỷ đồng tiền thật.

Hội chứng FOMO

FOMO (Fear Of Missing Out – hội chứng sợ bỏ lỡ) là tâm lý phổ biến trong đầu tư tiền ảo, khi thấy người khác đổ xô mua vào, nhiều người cũng vội vàng chạy theo dù không có bất kỳ kiến thức nào về thị trường. Tuy nhiên, điều này tiềm ẩn rủi ro lớn khi nhà đầu tư dễ bị dẫn dụ tham gia vào các dự án tiền ảo giả mạo, không có giá trị thực. Kẻ lừa đảo sẽ tạo ra hiệu ứng tăng giá giả tạo, khiến nhiều người tin rằng đồng tiền này đang phát triển mạnh, từ đó thu hút thêm nhiều nhà đầu tư. Nhưng thực chất, giá cả được đẩy lên trong một nhóm nội bộ và khi đạt đến mức nhất định, những người đứng sau sẽ bán tháo, khiến nhà đầu tư mất trắng.

Hiện nay, thị trường tiền ảo trở thành mảnh đất màu mỡ cho các đối tượng lừa đảo, từ giả mạo đồng tiền cho đến các mô hình đa cấp trá hình. Nhiều nhà đầu tư mới không hiểu về công nghệ blockchain, thiếu kiến thức đánh giá dự án nên dễ dàng rơi vào bẫy tâm lý FOMO. Khi bị cuốn theo hiệu ứng đám đông, họ thường đưa ra quyết định đầu tư vội vàng mà không đánh giá rủi ro. Nhiều nhà đầu tư có tâm lý "đám đông", thấy người khác kiếm lời thì cũng lao vào dù không hiểu gì về tài chính hay bản chất tiền ảo. Việc đầu tư không có kiến thức, không quản lý rủi ro dễ dẫn đến hậu quả "tiền mất tật mang".

Nhà đầu tư cần có kiến thức để tránh "tiền mất tật mang"

Nhằm kiểm soát thị trường, Chính phủ đang xây dựng khung pháp lý cho tiền ảo và dự định thử nghiệm sàn giao dịch tiền ảo trong thời gian tới. Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn cần thận trọng, trang bị đầy đủ kiến thức trước khi tham gia để tránh rơi vào bẫy của các đối tượng lừa đảo.

Các chuyên gia khuyến cáo nhà đầu tư cần tìm hiểu thông tin từ báo chí chính thống, chuyên gia tài chính trước khi quyết định. Đặc biệt, nếu một dự án hứa hẹn lợi nhuận quá cao trên 10 – 12% thì cần cảnh giác, vì rất có thể đó là chiêu trò lừa đảo. Những người lớn tuổi có khoản tiền nhàn rỗi thường là đối tượng mà kẻ lừa đảo nhắm đến.

Ngoài việc ban hành khung pháp lý, điều quan trọng là cần nâng cao hiểu biết của người dân về bản chất của tiền kỹ thuật số. Khác với tiền pháp định – vốn được Nhà nước và các tổ chức kinh tế bảo trợ – tiền kỹ thuật số không có sự bảo đảm nào, khiến nhà đầu tư dễ gặp rủi ro về giá cả, pháp lý và nguy cơ bị lừa đảo.

Đến nay, trên thế giới đã có 119 quốc gia hợp pháp hóa tiền điện tử. Trong đó, 62 quốc gia đã thiết lập các quy định toàn diện. Có 22 quốc gia cấm hoàn toàn việc sử dụng và giao dịch tiền điện tử. Tại Việt Nam, hiện chưa có bất cứ đơn vị nào là đại lý chứng khoán quốc tế. Việt Nam cũng chưa công nhận tiền số là phương tiện thanh toán.

Thị trường tiền ảo đầy biến động và tiềm ẩn nhiều cạm bẫy. Dù xu hướng này có tăng trưởng nóng, nhà đầu tư vẫn cần tỉnh táo, giữ cái đầu lạnh để bảo vệ tài sản của mình, tránh rơi vào những chiêu trò lừa đảo.

Minh Khánh