Cần có định nghĩa rõ ràng về giảng viên đồng cơ hữu trong Luật GDNN sửa đổi
Dự thảo Luật lần này được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lí vững chắc, thúc đẩy phát triển giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt...
.t1 { text-align: justify; }
Sáng ngày 9/7, Tiểu ban Giáo dục nghề nghiệp, Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực tổ chức phiên họp góp ý về dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi). Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn chủ trì phiên họp.
Quang cảnh phiên họp.
Tham dự phiên họp có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa; đại diện Văn phòng Chính phủ; các bộ, ngành; Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực; Ban soạn thảo, Tổ biên tập Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); các đơn vị thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo; cùng chuyên gia, doanh nghiệp…
Dự thảo Luật lần này được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lí vững chắc, thúc đẩy phát triển giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.
Khung pháp lí mới với 5 chính sách lớn, quán triệt “6 tăng cường”
Theo Phó Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên Nguyễn Thị Việt Hương, dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) gồm 9 chương và dự kiến 50 điều, quy phạm hóa từ 05 chính sách đã trình Chính phủ gồm: đổi mới cơ cấu hệ thống giáo dục nghề nghiệp; đổi mới chương trình, tổ chức đào tạo và bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp; đẩy mạnh vai trò của doanh nghiệp và tăng cường hợp tác quốc tế trong giáo dục nghề nghiệp; tăng cường huy động các nguồn lực và nâng cao hiệu quả quản lí, sử dụng tài chính, tài sản cho giáo dục nghề nghiệp; đổi mới cơ chế quản lí nhà nước về giáo dục nghề nghiệp theo hướng minh bạch, hiệu quả.
Phó Cục trưởng Cục GDNN và GDTX Nguyễn Thị Việt Hương báo cáo tại phiên họp.
Ban soạn thảo đã quán triệt và tiếp thu nghiêm túc "6 tăng cường" trong quan điểm chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện pháp luật của Thủ tướng Chính phủ: tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng; tăng cường lấy ý kiến và tiếp thu ý kiến các chủ thể liên quan, các đối tượng tác động; tăng cường cơ chế, chính sách kiến tạo phát triển và phục vụ nhân dân; tăng cường cắt giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian, chi phí, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp; tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và kiểm tra giám sát; tăng cường phối hợp với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan trong hệ thống chính trị và các chuyên gia, nhà khoa học; tăng cường bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo.
“Chúng tôi đã cẩn trọng rà soát lại từng điểm, từng điều trong dự thảo, bám sát các yêu cầu để có thể đưa ra trình hội đồng, với tinh thần phân công công việc "6 rõ": Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền và rõ kết quả, theo yêu cầu của Thủ tướng”, Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Việt Hương cho biết.
Những điểm mới quan trọng trong dự thảo
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) bổ sung nhiều nội dung mang tính cải cách, trong đó nổi bật là việc công nhận chương trình trung học nghề – mô hình tích hợp giữa kiến thức văn hóa phổ thông và kỹ năng nghề nghiệp dành cho học sinh sau trung học cơ sở. Bên cạnh đó, dự thảo mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, quy định cụ thể về giảng viên đồng cơ hữu, nâng chuẩn chương trình đào tạo và hệ thống bảo đảm chất lượng.
Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên Trương Anh Dũng trao đổi tại phiên họp.
Đặc biệt, nhiều quy định đã được điều chỉnh, rút gọn hoặc chuyển sang các luật liên quan nhằm giảm trùng lặp và thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Những nội dung không còn phù hợp như phân loại cơ sở, điều kiện chia tách – sáp nhập, các thủ tục liên kết đào tạo quốc tế… đã được loại bỏ hoặc phân cấp cho Chính phủ hướng dẫn chi tiết.
Đồng thời, dự thảo bổ sung các quy định công nhận kết quả học tập, kỹ năng đã tích lũy; mở rộng đối tượng được đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp, như các cơ sở giáo dục nghệ thuật, cơ sở thuộc lực lượng vũ trang; cho phép cơ sở giáo dục nghề nghiệp đầu tư ra nước ngoài, phù hợp với xu thế hội nhập toàn diện.
Trung học nghề – mô hình phân luồng và liên thông
Một trong những nội dung được quan tâm nhiều nhất tại phiên họp là việc đưa mô hình trung học nghề vào dự thảo Luật. Tiến sĩ Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT nhận định: “Dự thảo lần này có nhiều điểm đột phá, trong đó chương trình trung học nghề là bước tiến lớn, vừa góp phần phân luồng hiệu quả, vừa mở rộng cơ hội học tập cho học sinh sau trung học cơ sở”.
Tiến sĩ Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT trao đổi tại phiên họp.
Tuy nhiên, Tiến sĩ Lê Trường Tùng cũng bày tỏ băn khoăn khi chương trình trung học nghề được quy định tương đương trung học phổ thông về văn bằng, nhưng không tổ chức kỳ thi tốt nghiệp. Điều này, theo ông, cần được cân nhắc để bảo đảm sự công bằng và tính thống nhất giữa các hệ đào tạo.
Cùng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thu Dung – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Thái Bình đề nghị, cần quy định rõ tỷ lệ nội dung chương trình trung học nghề, trong đó tối thiểu 2/3 thời lượng nên dành cho văn hóa phổ thông, 1/3 cho đào tạo nghề. Điều này không chỉ giúp học sinh đủ kiến thức thi lên đại học nếu có nhu cầu, mà còn bảo đảm kỹ năng nghề ở trình độ phù hợp.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa đánh giá: “Mô hình trung học nghề có thể giúp gỡ điểm nghẽn về phân luồng và liên thông, nhưng cần xác định rõ việc sẽ xây mới hay chuyển đổi các trường trung cấp hiện có. Việc triển khai phải được chuẩn bị đồng bộ về chương trình, cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên”.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa phát biểu tại phiên họp.
Về phía các trường nghệ thuật, Giáo sư, Tiến sĩ Đào Đăng Phượng – Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương bày tỏ sự đồng tình cao với định hướng của dự thảo: “Nghệ thuật cần được đào tạo từ sớm và theo hệ thống. Mô hình trung học nghề nếu triển khai phù hợp sẽ tạo điều kiện để các em vừa có nền tảng văn hóa, vừa phát triển năng khiếu chuyên môn một cách bài bản”.
Tham gia góp ý về vai trò doanh nghiệp, Tiến sĩ Lê Đông Phương – nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục đại học (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) cho rằng, việc mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng đủ điều kiện để tổ chức đào tạo. Vì vậy, cần có quy định chặt chẽ về điều kiện, năng lực và trách nhiệm của doanh nghiệp khi tham gia vào giáo dục nghề nghiệp – như cách nhiều nước công nghiệp hóa đã làm.
Khẳng định tầm nhìn dài hạn, đặt nền móng cho phát triển bền vững
Phát biểu kết luận phiên họp, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh: Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) lần này không chỉ thay thế cho Luật hiện hành mà còn phải thể hiện được tầm nhìn dài hạn, đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số mạnh mẽ.
Theo Thứ trưởng, việc xác định phạm vi điều chỉnh của Luật là rất quan trọng. Cần làm rõ giáo dục nghề nghiệp chỉ bao gồm các trình độ thuộc hệ thống giáo dục quốc dân như sơ cấp, trung cấp, trung học nghề và cao đẳng. Những hình thức đào tạo nghề do doanh nghiệp, tổ chức quốc tế cung cấp không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật, bởi nhà nước không thể quản lí toàn bộ các mô hình dạy nghề ngoài hệ thống.
Đồng thời, Luật cần tạo cơ sở để công nhận kỹ năng, chứng chỉ đào tạo, từ đó thúc đẩy học tập suốt đời, gia tăng năng lực cạnh tranh của người lao động.
Về mô hình trung học nghề, Thứ trưởng cho rằng có thể đặt tên theo đặc thù lĩnh vực như “trung học kỹ thuật”, “trung học nghệ thuật”,… tùy thuộc vào định hướng đào tạo. Quan trọng nhất là đảm bảo chương trình phù hợp, đội ngũ vững chuyên môn và có lộ trình triển khai rõ ràng.
Thứ trưởng cũng ủng hộ việc quy định giảng viên đồng cơ hữu trong Luật, nhưng lưu ý cần có định nghĩa rõ ràng. Người giảng dạy phải có bổ nhiệm, phân công rõ ràng, đảm bảo trách nhiệm và chất lượng như giảng viên cơ hữu. Tránh tình trạng lạm dụng khái niệm này cho những trường hợp mời giảng không có cam kết lâu dài.
Cuối cùng, Thứ trưởng đề nghị cần đẩy mạnh công tác truyền thông, đặc biệt là về mô hình trung học nghề – nội dung còn khá mới, để dư luận và những đối tượng liên quan hiểu đúng, tạo sự đồng thuận trong xã hội.
