BHXH tỉnh Đồng Nai: Cần giải quyết tận gốc 'nút thắt' chậm đóng bảo hiểm xã hội

Vẫn còn doanh nghiệp “chây ì”, kéo dài thời gian nộp

Theo báo cáo của BHXH tỉnh Đồng Nai, năm 2025, tỷ lệ lực lượng lao động tham gia BHXH ước đạt 52%, tỷ lệ tham gia BHTN đạt 46%. Là tỉnh công nghiệp với số lượng doanh nghiệp và lao động lớn, Đồng Nai tiếp tục giữ vững tỷ lệ bao phủ BHXH, BHTN ở mức khá cao. Để đạt được kết quả này, thời gian qua, BHXH tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như tổ chức hàng trăm hội nghị tuyên truyền, đối thoại, tập huấn chính sách. Công tác tuyên truyền được triển khai đa dạng, bao phủ từ doanh nghiệp, khu dân cư đến thôn, ấp, trường học…

Tuy nhiên, lãnh đạo BHXH tỉnh cũng thẳng thắn nhìn nhận, các kết quả này vẫn chưa đạt kỳ vọng. Đáng chú ý, lực lượng lao động phi chính thức trên địa bàn còn chiếm tỷ trọng lớn nhưng tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện mới đạt khoảng 3,2%. Cùng với đó, dù công tác thanh tra, kiểm tra được tăng cường, tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN vẫn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động.

Công tác tuyên truyền được triển khai đa dạng, bao phủ. Ảnh: BHXH Đồng Nai

Tính đến cuối tháng 10/2025, tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh lên tới hơn 1.018 tỷ đồng. Trong đó, có 599 đơn vị được xác định là không có khả năng thu hồi do phá sản, giải thể, chủ doanh nghiệp bỏ trốn hoặc mất tích, với số tiền chậm đóng khoảng 134 tỷ đồng.

Trước thực trạng này, BHXH tỉnh đã chủ động triển khai nhiều biện pháp quyết liệt như tăng cường đôn đốc, cung cấp danh sách và số liệu nợ chi tiết cho từng đơn vị; yêu cầu cán bộ chuyên quản theo sát tình hình doanh nghiệp; gửi 19.727 lượt thông báo chậm đóng; lập biên bản làm việc với 1.333 đơn vị; tiến hành thanh tra 52 đơn vị và phối hợp với Sở Nội vụ kiểm tra 15 đơn vị.

Song, theo lãnh đạo BHXH tỉnh, vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp có biểu hiện “chây ì”, cố tình kéo dài thời gian nộp, thậm chí trốn đóng BHXH, gây thất thoát quỹ và làm gián đoạn quyền lợi hợp pháp của người lao động. Bên cạnh đó, vai trò khởi kiện của tổ chức công đoàn trong xử lý doanh nghiệp chậm đóng BHXH còn hạn chế, chủ yếu do vướng mắc về cơ chế và quy định pháp luật hiện hành.

Siết chặt thanh tra, kiểm tra

Đồng Nai đang quyết liệt hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả hệ thống an sinh xã hội. Tuy nhiên, để đạt được sự bao phủ bền vững, tỉnh cần tiếp tục tập trung giải quyết tận gốc những “nút thắt” về chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, cũng như những bất cập trong chính sách hỗ trợ và năng lực thực thi.

Thực tế cho thấy, việc chậm đóng BHXH không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn đẩy người lao động vào tình thế rủi ro khi cần giải quyết các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp hoặc khi về già. Trong nhiều trường hợp, quyền lợi của người lao động bị gián đoạn hoặc không được giải quyết kịp thời do doanh nghiệp chưa hoàn thành nghĩa vụ đóng BHXH.

Trước tình trạng nhiều doanh nghiệp trên địa bàn chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, UBND tỉnh Đồng Nai đã yêu cầu các sở, ngành và địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra và kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động.

Theo đó, UBND tỉnh đề ra nhiều giải pháp mạnh, trong đó tập trung tăng cường thanh tra, kiểm tra việc đóng BHXH; siết chặt trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp và xử lý nghiêm các hành vi chậm đóng, trốn đóng; mở rộng việc chia sẻ, kết nối dữ liệu giữa các ngành lao động - BHXH - thuế - tài chính nhằm quản lý chặt chẽ các đối tượng thuộc diện tham gia bắt buộc. Đồng thời, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong quá trình tham gia BHXH, đặc biệt là BHXH tự nguyện; kiến nghị sửa đổi, hoàn thiện quy định pháp luật để công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở có quyền khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH.

Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đã giao Sở Nội vụ, Sở Tài chính, Thuế tỉnh, Công an tỉnh, Ban Quản lý các khu công nghiệp - khu kinh tế, Chi cục Hải quan khu vực XVIII và UBND các xã, phường phối hợp chặt chẽ với BHXH tỉnh rà soát, phân loại và xử lý nghiêm các đơn vị cố tình vi phạm. Đối với những trường hợp vượt thẩm quyền, các cơ quan chức năng phải kịp thời tham mưu UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo, bảo đảm tính răn đe và nghiêm minh của pháp luật.

Việc tăng cường phối hợp liên ngành, xử lý dứt điểm tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH không chỉ góp phần thu hồi nợ hiệu quả, bảo đảm an toàn quỹ BHXH, quan trọng hơn là bảo vệ quyền lợi hợp pháp, lâu dài của người lao động - đối tượng thụ hưởng trực tiếp của chính sách an sinh xã hội.

Nhật Phương