Ai chịu trách nhiệm về 'lãng phí cơ hội'?

Sáng 7/8, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam tổ chức hội nghị phản biện xã hội với dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí. Đây là dự án luật sửa đổi Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013, dự kiến trình xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: PV.

Chậm xây dựng, ban hành chính sách cũng là hành vi gây lãng phí

Tại hội nghị, GS. Trần Ngọc Đường - Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, cho rằng, dự thảo luật chưa bao quát hết được các lĩnh vực dễ phát sinh lãng phí.

Theo ông Đường, một số lĩnh vực mới, nhạy cảm rất dễ gây lãng phí nhưng chưa được quy định, như lĩnh vực chuyển đổi số. Đầu tư dàn trải phần mềm, xây dựng hạ tầng không hiệu quả, theo ông Đường, sẽ dẫn đến lãng phí. Ông Đường cho rằng, cần phải mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh để bao quát được tất cả các hành vi lãng phí trong đời sống xã hội.

Ông Đường cũng phân tích, dự thảo luật bổ sung quy định 10 nhóm hành vi gây lãng phí, tuy nhiên, chưa bao quát được đầy đủ các hành vi gây lãng phí. Thực tế có những vấn đề lãng phí rất lớn, như lãng phí trong quy hoạch và thu hồi đất, lãng phí nguồn nhân lực trong việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, lãng phí trong tổ chức hội họp…

Một vấn đề khác, theo GS. Trần Ngọc Đường, dự thảo luật chưa thể chế hóa các tiêu chí định lượng để xác định mức độ tiết kiệm hoặc lãng phí trong từng lĩnh vực như chi tiêu ngân sách, sử dụng tài chính công, tài nguyên… Do đó, việc kiểm tra, giám sát, đánh giá còn cảm tính, chung chung.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy phát biểu tại hội nghị. Ảnh: PV.

PGS.TS Đinh Dũng Sỹ - nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ, nhấn mạnh, việc chậm xây dựng, ban hành chính sách pháp luật để phù hợp với thực tiễn cũng là hành vi gây lãng phí.

Ông Sỹ nêu thực tế, các quy định về định mức, tiêu chuẩn hiện rất lạc hậu nhưng chậm được sửa đổi, dẫn đến tình trạng khi thực hiện phải “biến báo”, làm biến dạng các quan hệ trong quản lý sử dụng tài chính, tài sản công. “Không chỉ quy định định mức cao là không tiết kiệm, chống lãng phí đâu. Quy định định mức thấp cũng gây ra thất thoát, lãng phí”, ông Sỹ nhấn mạnh.

Một quyết định chậm thì đất nước tốn hàng nghìn tỉ, thậm chí hàng chục nghìn tỉ

TS. Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, đề cập đến vấn đề “lãng phí cơ hội”. “Lãng phí đấy mới lớn. Ai chịu trách nhiệm về cái đó?”, ông Thiên nêu.

Theo ông Thiên, chỉ cần ra một quyết định chậm thì đất nước tốn hàng nghìn tỉ, thậm chí hàng chục nghìn tỉ. Như dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, một công trình biểu tượng cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhưng mười mấy năm chưa xong, chi phí đội gấp đôi. “Những vấn đề như thế làm mất đi cơ hội chúng ta có thể đua tranh với thiên hạ. Vậy phải tính thế nào trong luật này?”, ông Thiên nói.

TS. Trần Đình Thiên. Ảnh: PV.

Về giải pháp, TS. Trần Đình Thiên cho rằng, vấn đề cốt lõi chính là một hệ thống thông tin công khai, minh bạch để người dân, toàn xã hội có thể tiếp cận, giám sát. “Chúng ta phải tính thế nào với cơ chế công khai, minh bạch? Vì có công khai và minh bạch thì dân mới có thể tham gia tiết kiệm và chống lãng phí được”, ông Thiên nói.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy nhấn mạnh, trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, cơ quan soạn thảo đã tập trung làm rõ những nội dung cần sửa đổi, hoàn thiện.

Dự thảo cũng thể chế hóa các nội dung của Quyết định số 231-QĐ/TW của Bộ Chính trị về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; phát hiện lãng phí và trách nhiệm xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí để khuyến khích mọi cá nhân, tổ chức tích cực tham gia vào công tác tiết kiệm, chống lãng phí. Dự thảo cũng cụ thể hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về bổ sung các quy định để tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, phát hiện, xử lý mạnh, có tính chất răn đe đối với các hành vi lãng phí.

Tiếp thu các ý kiến đại biểu, ông Thủy đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, làm rõ hơn một số nội dung để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật trình Quốc hội. Trong đó cần tập trung đánh giá mức độ thể chế hóa các quan điểm của Đảng, chỉ đạo của Tổng Bí thư về xây dựng văn hóa tiết kiệm; đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hằng ngày”; tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lấy đây là một trong những giải pháp căn cơ, góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm...

Trường Phong