Xuất khẩu gạo Việt vươn lên vị trí thứ 2 thế giới

Việt Nam xuất khẩu 5,5 tấn gạo trong 7 tháng

Theo số liệu cập nhật mới nhất của Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đang đứng ở mức 395 USD/tấn (tăng 4 USD/tấn) so với tuần trước đó. Đáng chú ý, gạo xuất khẩu cùng chủng loại của Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan đều thấp hơn Việt Nam, quay đầu giảm từ 1- 6 USD/tấn.

Việt Nam xuất khẩu 5,5 tấn gạo trong 7 tháng năm 2025. Ảnh minh họa

Cụ thể, gạo 5% tấm của Thái Lan đứng ở mức 362 USD/tấn (giảm 6 USD/tấn so với tuần trước); gạo Ấn Độ đứng ở mức 379 USD/tấn (giảm 1 USD/tấn so với tuần trước đó) và gạo 5% tấm của Pakistan đứng ở mức 365 USD/tấn (giảm 4 USD/tấn so với tuần trước đó). Giá gạo xuất khẩu tăng được nhận định là do người mua tại Philippines tích trữ, trước thời hạn tạm dừng nhập khẩu vào tháng 9 tới.

Từ đầu năm đến nay, do nguồn cung dồi dào nên thị trường lúa gạo thế giới chịu nhiều tác động. Đáng chú ý, sau khi dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu gạo, Ấn Độ đang đẩy mạnh xuất khẩu gạo, nhất là khi niên vụ 2024-2025 của Ấn Độ đạt sản lượng gạo kỷ lục 149 triệu tấn, vượt xa nhu cầu của thị trường nội địa. Dự kiến xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong năm nay sẽ tăng gần 25% lên mức kỷ lục 22,5 triệu tấn.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 7 tháng năm 2025, xuất khẩu gạo Việt Nam đạt 5,5 triệu tấn, kim ngạch đạt 2,8 tỷ USD. Trong bối cảnh nhiều quốc gia xuất khẩu gạo sụt giảm, Việt Nam vẫn tăng sản lượng 3,1% dù giá giảm 19%. Dự kiến cả năm 2025, Việt Nam sẽ đạt khoảng 8,8 triệu tấn, giữ vững vị trí quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới.

Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) Đỗ Hà Nam nhận định, tuy lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam chỉ tăng nhẹ trong 7 tháng qua, nhưng đây là tín hiệu rất tích cực khi Thái Lan bị giảm mạnh về lượng gạo xuất khẩu. Nhiều thương nhân Thái Lan đã bày tỏ sự thán phục với ngành lương thực Việt Nam vì gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn tăng trong khi nhiều nước bị giảm.

Xuất khẩu gạo Việt Nam duy trì đà tăng trưởng nhờ xây dựng được thị trường riêng biệt với những dòng gạo đặc trưng như: OM, DT8, ST… Đây là những sản phẩm độc quyền của Việt Nam, được nhiều quốc gia trên thế giới ưa chuộng. Không chỉ vậy, nhu cầu gạo Việt Nam tại các thị trường khác, đặc biệt là châu Phi, cũng đang tăng mạnh.

Phát triển vùng nguyên liệu bền vững

Giới chuyên gia nhận định, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới trong 6 tháng đầu năm 2025. Thành tích này đang phản ánh ngày càng rõ sự chuyển dịch từ "xuất khẩu nhiều" sang "xuất khẩu có giá trị", tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Thu hoạch lúa phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh minh họa

Trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu yếu đi hoặc đối thủ hạ giá mạnh, lợi thế cạnh tranh về giá của Việt Nam sẽ thu hẹp. Điều này đòi hỏi chiến lược dài hạn, chuyển trọng tâm từ tăng sản lượng sang nâng cao giá trị sản phẩm. Về dài hạn, hướng đi bền vững phải là chuyển sang xuất khẩu gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu quốc gia.

Đề cập về giải pháp căn cơ, Chủ tịch Hiệp hội ngành hàng Lúa gạo Việt Nam Bùi Bá Bổng cho rằng, nói đến xuất khẩu thì cốt lõi vẫn là sản xuất, mà nền tảng chính là vùng nguyên liệu. Việt Nam có lợi thế lớn với nền tảng sản xuất lúa gạo hàng đầu Đông Nam Á, tiệm cận trình độ thế giới và đã đạt nhiều bước tiến vượt bậc.

Để tiếp cận thị trường xuất khẩu, vùng nguyên liệu phải bảo đảm chất lượng cao và giá thành sản xuất thấp nhằm mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và người dân. Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở Đồng bằng sông Cửu Long đang được triển khai hiệu quả và có thể mở rộng ra các vùng khác, vừa giữ vững an ninh lương thực quốc gia, vừa nâng cao năng lực xuất khẩu.

Tuy nhiên, doanh nghiệp khó có thể tự xây dựng vùng nguyên liệu; nhiệm vụ này cần sự tham gia của nông dân liên kết thông qua hợp tác xã, chính quyền địa phương và hệ thống khuyến nông địa phương. Đây chính là mấu chốt để hình thành vùng nguyên liệu bền vững.

Gạo Việt Nam hiện đã xây dựng được thương hiệu riêng, được nhiều thị trường ưa chuộng, cung không đủ cầu. Giá xuất khẩu bình quân đạt 514 USD/tấn, cho thấy bước tiến tích cực. Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan liên quan quan tâm, hỗ trợ để tận dụng tốt cơ hội này, đồng thời mở rộng thị trường sang Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Phi. Về lâu dài, cần phát triển giống gạo chất lượng cao và xây dựng vùng chuyên canh.

Ánh Ngọc