Xử lý thế nào với người mang thai đang được hoãn thi hành án tiếp tục phạm tội?

Bị cáo Triệu Thị Huyền Trang tại tòa. Ảnh: N.H

Phạm tội trong thời gian đang được hoãn chấp hành hình phạt tù

Mới đây, Tòa án Nhân dân tỉnh Kiên Giang đã đưa ra xét xử bị cáo Triệu Thị Huyền Trang (SN 1996, trú tại TP Phú Quốc) về các tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", "Sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức". Đáng nói, Triệu Thị Trang phạm tội trong thời gian đang được hoãn chấp hành hình phạt tù vì đang nuôi con nhỏ.

Theo cáo trạng, Triệu Thị Huyền Trang từng có 2 tiền án vào các năm 2013 và 2022 cũng với các tội danh trên, bị tuyên 30 năm tù nhưng được hoãn thi hành án nhiều lần do mang thai và nuôi con nhỏ. Lợi dụng chính sách nhân đạo, bị cáo sinh liên tiếp 5 người con (lớn nhất SN 2010 và nhỏ nhất SN 2021, mỗi lần sinh cách nhau dưới 3 năm) nhằm tránh thi hành án.

Trong thời gian được hoãn chấp hành án, đầu năm 2019, Trang gọi điện cho chị L.T.H (chị dâu người họ hàng của Trang) mượn tiền nhiều lần. Trang nói dối có nhiều bất động sản ở TP Phú Quốc, đang làm thủ tục sang tên. Biết chị H là chủ DN, có giấy phép kinh doanh, Trang nói sẽ để chị đứng tên một số giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để dễ vay ngân hàng. Chị H tưởng thật nên đồng ý.

Trang tiếp tục bảo chị H muốn nhanh chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì phải đưa cho Trang 200 triệu đồng/giấy chứng nhận. Tin lời Trang, từ tháng 3 - 4/2019, chị H chuyển cho Trang hơn 3,2 tỷ đồng. Để che giấu việc không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Trang lên mạng tìm mẫu giấy tờ, tự chỉnh sửa, làm giả 32 giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn kết quả của chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai Phú Quốc.

Khi chị H đưa các giấy tờ trên tới cơ quan chức năng kiểm tra mới phát hiện toàn bộ đều bị giả mạo, nên tố giác công an. Trang bị khởi tố đầu năm 2022.

Chấp hành hình phạt trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới

Về vụ việc của Triệu Thị Huyền Trang, luật sư Nguyễn Tiến Hùng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, điểm b, khoản 1, Điều 67 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định người bị phạt tù mà là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, thì được hoãn chấp hành hình phạt cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi.

Ngoài ra, khoản 4, Điều 36, quy định cải tạo không giam giữ của Bộ Luật này cũng quy định không áp dụng biện pháp lao động phục vụ cộng đồng đối với phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 06 tháng tuổi, người già yếu, người bị bệnh hiểm nghèo, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng.

Khoản 2, Điều 40 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định tử hình cũng không áp dụng hình phạt tử hình đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử. Phụ nữ đang mang thai còn được xét là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo điểm n, khoản 1, Điều 51 Bộ luật này.

Như vậy, pháp luật hiện hành có nhiều điều khoản khoan hồng dành cho tội phạm là phụ nữ đang mang thai. Vì vậy, nhiều phạm nhân nữ lợi dụng những quy định này, mang thai liên tục nhằm tránh né việc chấp hành án.

Về tình huống này, tại Điều 7 về hoãn chấp hành hình phạt tù quy định tại Điều 67 của Bộ luật Hình sự trong Nghị quyết 03/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về thời hiện thi hành bản án, miễn chấp hành hình phạt, giảm mức hình phạt đã tuyên, giảm thời hạn chấp hành hình phạt trong trường hợp đặc biệt, hoãn chấp hành hình phạt tù, tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù có quy định người bị xử phạt tù có thể được hoãn chấp hành hình phạt khi có đủ các điều kiện, thì: “trường hợp người bị xử phạt tù là phụ nữ có thai không phân biệt họ cố tình có thai và sinh con liên tục để trốn tránh nghĩa vụ thi hành án phạt tù hay không hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi không phân biệt là con đẻ hay con nuôi thì có thể được hoãn chấp hành hình phạt tù cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi". Do đó, phụ nữ đang mang thai sẽ được hoãn thi hành án, bất kể người đó cố tình mang thai để trốn tránh nghĩa vụ.

Trong trường hợp người mang thai đang được hoãn thi hành án tiếp tục phạm tội thì xử lý thì tại khoản 2, Điều 67 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về việc tiếp tục phạm tội khi đang được hoãn thi hành án như sau: “trong thời gian được hoãn chấp hành hình phạt tù, nếu người được hoãn chấp hành hình phạt lại thực hiện hành vi phạm tội mới, thì Tòa án buộc người đó phải chấp hành hình phạt trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới theo quy định tại Điều 56 của Bộ Luật này”.

Như vậy, nếu người phạm tội tiếp tục phạm tội khi đang được hoãn chấp hành án thì pháp luật vẫn có các Điều khoản để điều chỉnh như buộc phải chấp hành hình phạt, hay sử dụng biện pháp tạm giam nhằm không bỏ lọt tội phạm gây hại cho xã hội.

Minh Dương