Xây nền tảng kiến thức cho sản xuất lúa phát thải thấp tại An Giang
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc giảm phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp trở thành một yêu cầu cấp thiết. Tại An Giang, một trong những địa phương trọng điểm của Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao và phát thải thấp, các nỗ lực đang được triển khai mạnh mẽ nhằm xây dựng nền tảng kiến thức cho sản xuất lúa phát thải thấp...
Nông dân tại An Giang được tập huấn đo lường giảm phát thải.
Từ ngày 13 đến 15/11/2025, một lớp tập huấn quan trọng đã được tổ chức tại phường Long Xuyên, tỉnh An Giang, với sự phối hợp của Trung tâm Khuyến nông quốc gia, Viện Môi trường nông nghiệp và Trung tâm Khuyến nông An Giang.
Lớp tập huấn này không chỉ trang bị cho 30 học viên là cán bộ quản lý nông nghiệp, kỹ thuật viên, cán bộ khuyến nông và thành viên hợp tác xã những kiến thức cần thiết về đo đạc, báo cáo và thẩm định phát thải khí nhà kính (MRV), mà còn tạo cơ sở vững chắc cho việc triển khai sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải.
MRV (đo đạc, báo cáo và thẩm định) không chỉ là một công cụ đo lường mà còn là "xương sống" của các mô hình nông nghiệp carbon thấp. Một hệ thống MRV chính xác và minh bạch sẽ giúp Việt Nam lượng hóa được kết quả giảm phát thải, từ đó mở ra cơ hội thu hút nguồn lực tài chính carbon và các cơ chế hỗ trợ quốc tế.
Tại khóa tập huấn, các giảng viên đã nhấn mạnh rằng canh tác lúa nước là một trong những nguồn phát thải khí mê-tan (CH₄) lớn nhất trong nông nghiệp. Do đó, việc xây dựng hệ thống MRV là yêu cầu bắt buộc để Việt Nam thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời đáp ứng chỉ tiêu của Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao.
Lắp đặt hệ thống đo lường phát thải trên ruộng lúa.
Một điểm nhấn quan trọng của chương trình là chuyến tham quan thực địa tại hai mô hình thí điểm 50ha áp dụng MRV tại Hợp tác xã Hiệp Xuân Phú và Hợp tác xã Thanh Niên Phú Hòa của tỉnh An Giang. Tại đây, học viên đã có cơ hội quan sát thực tế cách thu thập số liệu hoạt động, cách ghi chép nhật ký sản xuất, cách theo dõi hệ thống tưới ngập – khô xen kẽ cũng như cách đánh giá lượng rơm rạ và lượng phân bón sử dụng.
Những kiến thức này không chỉ giúp học viên nắm vững cách áp dụng MRV vào từng mô hình canh tác thực tế của tỉnh, mà còn là bước chuẩn bị quan trọng để đội ngũ cán bộ và hợp tác xã nắm chắc yêu cầu kỹ thuật trước khi triển khai thực tế trên quy mô lớn.
Các biện pháp canh tác giảm phát thải đang được triển khai tại Đồng bằng sông Cửu Long như “3 giảm 3 tăng” và “1 phải 5 giảm” đã được giới thiệu chi tiết trong khóa tập huấn. Áp dụng "3 giảm 3 tăng" giúp giảm giống, phân đạm và thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời tăng năng suất và hiệu quả kinh tế.
Kết quả đo đạc của Viện Môi trường nông nghiệp cho thấy mô hình canh tác lúa áp dụng “3 giảm 3 tăng” tại Đồng bằng sông Cửu Long giúp giảm 16,7 - 22,5% lượng phát thải khí nhà kính so với tập quán truyền thống.
Kỹ thuật “1 phải 5 giảm” là bước phát triển nâng cao từ “3 giảm 3 tăng” gồm giảm giống, giảm phân đạm, giảm nước tưới, giảm thuốc bảo vệ thực vật, giảm thất thoát sau thu hoạch và sử dụng giống chất lượng cao. Với kỹ thuật này, mức giảm phát thải khoảng 25,3%, tương đương 2,4 tấn CO₂tđ/ha/năm.
Hệ thống canh tác lúa cải tiến (SRI) cũng được nhấn mạnh với khả năng giảm giống tới 80%, tiết kiệm 40 - 50% nước tưới và giảm 50 - 100% thuốc bảo vệ thực vật. Các nghiên cứu cho thấy SRI có thể giảm 32 - 69% phát thải khí nhà kính so với sản xuất thông thường.
Quản lý rơm rạ đúng cách, thu gom rơm rạ, ủ compost hoặc sản xuất than sinh học giúp tránh phát sinh khí CH₄ và cải thiện đất. Với MRV, các biện pháp này có thể được lượng hóa chính xác, đảm bảo tính tin cậy khi báo cáo trong khuôn khổ Đề án 1 triệu ha lúa.
Việc tổ chức lớp tập huấn MRV tại An Giang không chỉ là bước chuẩn bị quan trọng cho đội ngũ cán bộ và hợp tác xã, mà còn mở ra một giai đoạn mới trong sản xuất lúa của tỉnh.
Minh bạch hơn, khoa học hơn và chuẩn hóa theo hướng phát thải thấp, chính là tiền đề quan trọng để An Giang góp phần đưa Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp trở thành hiện thực, nâng cao giá trị hạt gạo Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Một hệ thống MRV khi đã tốt sẽ giúp An Giang và toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ canh tác lúa hiệu quả hơn, mà còn đủ điều kiện tham gia thị trường carbon trong tương lai.
