Việt Nam phát triển công nghệ chiến lược blockchain trong kỷ nguyên mới

Việt Nam đang bước vào giai đoạn mà dữ liệu không chỉ là tài nguyên, mà còn là tài sản chiến lược. Trong bối cảnh ấy, công nghệ blockchain nổi lên như một giải pháp công nghệ tạo dựng niềm tin số – yếu tố trung tâm để vận hành một nền kinh tế số minh bạch, hiệu quả và bền vững.

(Ảnh minh họa)

Chiến lược quốc gia và khung pháp lý rõ ràng

Blockchain không đơn thuần là nền tảng hỗ trợ tiền điện tử, mà đã trở thành hạ tầng công nghệ chiến lược được Việt Nam xác định trong Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Quyết định 1131 ngày 12/6 của Thủ tướng Chính phủ.

Chia sẻ tại hội thảo về công nghệ chiến lược blockchain tổ chức mới đây, ông Nguyễn Thanh Tuyên, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (CNTT), Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) cho biết những ứng dụng thực tiễn của blockchain trong kinh tế Việt Nam đang ngày càng rõ nét.

Cụ thể, trong lĩnh vực nông nghiệp và xuất khẩu, công nghệ blockchain giúp truy xuất nguồn gốc sản phẩm, minh bạch hóa quy trình sản xuất – từ cà phê Tây Nguyên đến tôm miền Tây – nhằm nâng cao giá trị nông sản Việt trên thị trường quốc tế.

Trong tài chính – ngân hàng, blockchain giúp giảm chi phí trung gian, tăng tốc độ và độ bảo mật cho giao dịch. Ở lĩnh vực chứng khoán, công nghệ này mở đường cho thanh toán tức thì (T+0), phát hành chứng khoán số, đồng thời nâng cao hiệu quả giám sát, phòng chống gian lận.

Trong chuỗi cung ứng và logistics, blockchain hỗ trợ theo dõi minh bạch từ sản xuất đến tiêu dùng, giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí và thất thoát. Đặc biệt, trong hành chính công, công nghệ này tạo điều kiện tăng tính liêm chính, minh bạch, hạn chế gian lận và giảm các thủ tục trung gian – nền tảng cho một chính phủ số hiện đại và liêm chính.

Theo đại diện Cục Công nghiệp CNTT, để hiện thực hóa mục tiêu đưa blockchain thành trụ cột kinh tế số, Việt Nam đã ban hành Chiến lược quốc gia phát triển Blockchain đến năm 2025, định hướng đến 2030.

Mục tiêu cụ thể là đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về ứng dụng và nghiên cứu blockchain; phát triển ít nhất 20 thương hiệu blockchain uy tín trong khu vực; và hình thành 3 trung tâm thử nghiệm blockchain tại Hà Nội, TP.HCM và một địa phương khác.

Song song với đó, Luật Công nghiệp công nghệ số lần đầu tiên quy định cụ thể về tài sản số và tài sản mã hóa, xác lập quyền sở hữu, điều kiện kinh doanh và các biện pháp đảm bảo an toàn thông tin.

“Đây là bước ngoặt lớn để tạo môi trường pháp lý minh bạch, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu, phát triển và kinh doanh sản phẩm số dựa trên nền tảng blockchain. Việt Nam có tầm nhìn, chính sách và nguồn lực công nghệ trẻ, sáng tạo. Giờ là lúc chuyển từ nhận thức sang hành động, từ chiến lược sang triển khai thực tế. Blockchain không chỉ là công nghệ. Blockchain là cơ hội. Là một phần tương lai của nền kinh tế số Việt Nam”, ông Nguyễn Thanh Tuyên nhấn mạnh.

Các quốc gia như Hàn Quốc, UAE và Trung Quốc đã thành công trong việc tích hợp blockchain vào các lĩnh vực từ giáo dục, y tế đến quản trị công và tài chính. Tại Dubai, việc chuyển đổi số tài liệu hành chính qua blockchain giúp tiết kiệm tới 1,5 tỷ USD mỗi năm. Trung Quốc phát triển hạ tầng blockchain quốc gia BSN và đồng tiền số e-CNY, trong khi Hàn Quốc ứng dụng blockchain vào hệ thống giáo dục, y tế và đô thị thông minh như Sejong.

Nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ quyền số quốc gia

Những mô hình này chính là nguồn cảm hứng để Việt Nam triển khai hiệu quả blockchain vào thực tiễn kinh tế – xã hội, phù hợp với đặc thù trong nước, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, truy xuất nguồn gốc, tài chính, thương mại điện tử và hành chính công.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng Ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và hợp tác quốc tế của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho rằng, nền kinh tế số đang ngày càng phụ thuộc vào blockchain để lưu trữ và giao dịch tài sản. Việc đảm bảo an ninh cho blockchain cũng chính là đảm bảo an toàn cho tài sản số quốc gia.

“Chúng ta cần một chiến lược tổng thể kết hợp giữa công nghệ, pháp lý và nhận thức cộng đồng để tạo ra lá chắn vững chắc trước các nguy cơ an ninh. Sự gia tăng các cuộc tấn công mạng có chiều hướng phức tạp và đa dạng hơn đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới, nâng cao hiệu quả các giải pháp bảo mật cho blockchain”, ông Sơn chia sẻ.

Thống kê từ Chainalysis, chỉ tính riêng từ năm 2020 đến tháng 2/2025, thế giới đã ghi nhận 657 vụ tấn công vào hệ thống blockchain, gây thiệt hại lên tới 12,8 tỷ USD. Riêng 6 tháng đầu năm 2025 đã chứng kiến mức thiệt hại 2,17 tỷ USD, vượt qua cả năm 2024. Vụ tấn công Bybit (1,5 tỷ USD) trở thành vụ hack lớn nhất lịch sử blockchain, trong khi các vụ tấn công ví cá nhân chiếm tới 23,35% tổng thiệt hại - con số báo động cho cả người dùng và doanh nghiệp.

Một vụ tấn công nổi bật liên quan đến các nền tảng có nguồn gốc từ Việt Nam như Sky Mavis (Ronin) năm 2022 gây thiệt hại hơn 600 triệu USD hay KyberSwap năm 2023 ước tính thiệt hại lên tới khoảng 50 triệu USD là lời cảnh báo rõ ràng về tính cấp thiết của việc đảm bảo an ninh cho các nền tảng blockchain trong nước.

Theo ông Vũ Ngọc Sơn, tuy blockchain được sinh ra để đảm bảo an toàn và minh bạch, nhưng các ứng dụng chạy trên blockchain vẫn tiềm ẩn nguy cơ bị tấn công như các hệ thống công nghệ thông tin phổ biến khác. Dù là công nghệ tiên tiến nhưng vấn đề an ninh mạng cho blockchain vẫn phụ thuộc rất lớn vào yếu tố con người: Từ sai sót trong lập trình, cấu hình bảo mật kém, vận hành không đúng quy trình, cho đến việc thiếu giám sát và đánh giá độc lập.

“Bảo mật blockchain không còn là lựa chọn mà là điều kiện tiên quyết để xây dựng niềm tin số. Chỉ khi làm tốt việc bảo đảm an toàn an ninh mạng về blockchain sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ quyền số quốc gia”, ông Vũ Ngọc Sơn nhấn mạnh.

Vân Anh/VOV.VN