Vì sao Thượng Hải ghi nhận nhiều ca mắc Covid-19 không triệu chứng?

Trong số 103.965 ca nhiễm cộng đồng được báo cáo trong tháng 3 tại Trung Quốc đại lục, chỉ có 3.046 trường hợp có triệu chứng, theo dữ liệu của Ủy ban Y tế Quốc gia (NHC). Và hầu hết ca nhiễm không triệu chứng đều được báo cáo ở Thượng Hải.

Không giống các nước khác, Trung Quốc chỉ đưa những trường hợp có triệu chứng vào thống kê chính thức. Tuy vậy, số ca nhiễm không triệu chứng vẫn được báo cáo, và những người có kết quả xét nghiệm dương tính nhưng không có triệu chứng vẫn bị đưa vào diện cách ly.

Người dân Thượng Hải được xét nghiệm Covid-19 hôm 4/4. Ảnh: Daniel Ren/South China Morning Post.

Thế nào là ca nhiễm không triệu chứng?

Trung Quốc định nghĩa ca nhiễm không triệu chứng tương tự Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các quốc gia khác. Đó là những người có kết quả dương tính (từ xét nghiệm PCR - như trường hợp của Trung Quốc) nhưng không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê trong hướng dẫn chẩn đoán và điều trị Covid-19.

Covid-19 gây ra các triệu chứng phổ biến như sốt, ho, đau họng, nghẹt mũi, mệt mỏi, và những triệu chứng ít gặp hơn như tiêu chảy, phát ban hoặc kích ứng mắt.

Theo WHO, các triệu chứng thường xuất hiện từ khoảng 5-6 ngày sau khi nhiễm virus, nhưng cũng có khi lên đến 14 ngày.

Một số người không có bất kỳ triệu chứng nào khi nhận kết quả xét nghiệm dương tính, nhưng sau đó lại biểu hiện triệu chứng. Những trường hợp như vậy vẫn được coi là ca dương tính ở Trung Quốc.

Dữ liệu của NHC từ cuối tháng một đến đầu tháng 4 năm 2020, thời điểm đại dịch mới bùng phát, cho thấy chỉ 11% số ca ban đầu được báo cáo không triệu chứng sau đó chuyển sang có triệu chứng.

Tỷ lệ của Trung Quốc là bao nhiêu? Có bất thường không?

Không có câu trả lời rõ ràng, vì kết quả thay đổi theo từng nghiên cứu và nơi được thực hiện.

Trong đợt bùng phát đầu tiên ở Vũ Hán năm 2020, các nhà khoa học đã tiến hành phỏng vấn, khảo sát, và xét nghiệm 9.542 người. Họ phát hiện rằng 82,1% những người có kết quả dương tính với kháng thể SARS-CoV-2 là ca không có triệu chứng. (Kháng thể SARS-CoV-2 có ở những người từng mắc Covid-19, hoặc từng tiêm vaccine ngừa bệnh này).

Nhưng sau khi đỉnh dịch đã qua và việc phong tỏa toàn thành phố được dỡ bỏ, chiến dịch xét nghiệm diện rộng trên 889.000 người phát hiện số ca không có triệu chứng chỉ là 457.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Bắc Kinh đã phân tích 95 nghiên cứu liên quan đến hơn 29,7 triệu người được xét nghiệm trên khắp thế giới từ tháng 1/2020-2/2021. Kết quả được công bố trên tập san khoa học JAMA Network Open vào tháng 12/2021.

Họ phát hiện đối với nhân viên và người sống trong viện dưỡng lão, trường hợp không triệu chứng chiếm 4,52% tổng số ca nhiễm. Trong số những du khách có kết quả xét nghiệm dương tính sau khi đi máy bay hoặc tàu biển, 2,02% không có triệu chứng. Tỷ lệ này đối với các bệnh nhân và nhân viên y tế trong bệnh viện là 0,75%.

Điều này đã thay đổi trong thời kỳ thống trị của chủng Omicron. Tỷ lệ người có kết quả xét nghiệm dương tính nhưng không có triệu chứng cao hơn nhiều. Một nghiên cứu ở Nam Phi hồi tháng 1 cho thấy tỷ lệ ca nhiễm không triệu chứng đã tăng lên mức 16% khi Omicron hoành hành, so với 2,6% trong đợt bùng phát của chủng Beta và Delta.

Trong làn sóng Omicron hiện nay ở Trung Quốc, khoảng 70% ca nhiễm được báo cáo vào tháng 3 không có triệu chứng. Bên cạnh đó, giới chức y tế nói rằng 95% trường hợp hoặc không có triệu chứng, hoặc triệu chứng nhẹ.

Vì sao Thượng Hải có nhiều ca nhiễm không triệu chứng?

Thượng Hải không phải là nơi duy nhất ở Trung Quốc đang đối đầu với Omicron vào lúc này. Tuy nhiên, thành phố ghi nhận hơn 90% ca nhiễm là trường hợp không triệu chứng.

Fu Chen, Giám đốc Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát Dịch bệnh Thượng Hải, cho biết có một số yếu tố giúp giải thích hiện tượng này, bao gồm đặc điểm của virus, khả năng miễn dịch của con người, tỷ lệ tiêm chủng, và việc các ca nhiễm được phát hiện sớm do xét nghiệm diện rộng nên vẫn đang trong thời gian ủ bệnh.

Đợt bùng phát lần này ở Thượng Hải do biến thể phụ BA.2 của Omicron gây ra. Những người từ 60 tuổi trở xuống và có sức khỏe tốt chiếm đến 84,5% số ca nhiễm. “Vì vậy, tỷ lệ ca nhiễm không triệu chứng cũng cao hơn”, theo ông Fu.

Ông Fu cho biết thêm hơn 22 triệu trong số 25 triệu cư dân của thành phố được tiêm chủng đầy đủ, và một nửa đã được tiêm liều tăng cường. Đa phần người có kết quả xét nghiệm dương tính đều đã được tiêm phòng đầy đủ.

Trung Quốc xử lý các ca không triệu chứng thế nào?

Trung Quốc vẫn đang quyết liệt theo đuổi chiến lược "Zero Covid-19". Do vậy, người có kết quả xét nghiệm dương tính nhưng không biểu hiện triệu chứng, cùng với những ai đã tiếp xúc gần với họ, đều sẽ bị cách ly.

Lu Hongzhou, Giám đốc bệnh viện Nhân dân số 3 ở Thâm Quyến - nơi điều trị bệnh nhân Covid-19, cho biết những ca nhiễm không có triệu chứng vẫn có thể lây lan virus cho người khác.

Trung Quốc sẽ thay đổi cách tiếp cận?

Trong khi các nước khác đã mở cửa, và biến chủng Omicron gây bệnh ít nghiêm trọng hơn, Trung Quốc dường như còn quyết liệt hơn với chiến lược "Zero Covid-19" của mình.

Wu Zunyou, nhà dịch tễ học tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, hôm 1/4 cho biết sự lây lan nhanh chóng của chủng Omicron vẫn có thể khiến số ca nhiễm và tử vong ở mức cao.

Ông dẫn số liệu từ các quốc gia khác cho thấy số người chết vì chủng Omicron cao hơn vì chủng Delta.

“(Điều đó) chỉ ra rằng chủng Omicron vẫn là một mối nguy rất nghiêm trọng đối với bất kỳ quốc gia nào, và nỗ lực kiểm soát dịch bệnh trong một thời gian ngắn là cần thiết”, ông Wu nói. Vị chuyên gia nhận định chiến lược của Trung Quốc vẫn là cách hiệu quả nhất để ngăn chặn và kiểm soát Covid-19.

Nguyễn Thanh Hải