Văn bằng, chứng chỉ có thể được cấp dưới dạng giấy, điện tử hoặc số

Về các nội dung cơ bản của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, dự thảo Luật tập trung thể chế hóa một số nội dung quan trọng của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết 71 như quy định giáo dục trung học cơ sở là giáo dục bắt buộc, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 tuổi đến 5 tuổi; bổ sung quy định có tính nguyên tắc về chính sách của Nhà nước trong khoa học công nghệ và chuyển đổi số, đặc biệt là ứng dụng trí tuệ nhân tạo có kiểm soát, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục và đào tạo.

Luật Giáo dục cũng tập trung tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn, bảo đảm quản lý nhà nước và sự thống nhất của hệ thống pháp luật: bổ sung cấp trung học nghề cùng cấp học với trung học phổ thông vào hệ thống giáo dục quốc dân. Quy định văn bằng, chứng chỉ có thể được cấp dưới dạng giấy, điện tử hoặc số; tách tài liệu giáo dục địa phương khỏi sách giáo khoa và giao thẩm quyền biên soạn, thẩm định, phê duyệt cho địa phương.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho rằng, Luật Giáo dục cũng thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý giáo dục, tăng quyền chủ động và tự chủ cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, chính quyền địa phương và cơ sở giáo dục.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn báo cáo trước Quốc hội (Ảnh: Quang Vinh)

Dự thảo đồng thời cắt giảm, số hóa và phân cấp mạnh cho địa phương cũng như cơ sở giáo dục, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và tạo thuận lợi cho người học, nhà trường. Cụ thể như bỏ thủ tục cấp bằng tốt nghiệp THCS, giao hiệu trưởng nhà trường/người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục trung học cơ sở xác nhận học bạ việc hoàn thành chương trình trung học cơ sở; việc quy định văn bằng, chứng chỉ có thể cấp dưới dạng giấy/điện tử/số tạo cơ sở pháp lý cho việc số hóa, tích hợp và chia sẻ dữ liệu văn bằng, chứng chỉ...

Liên quan đến các nội dung cơ bản của dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) (sửa đổi), Bộ trưởng Kim Sơn cho biết, dự thảo Luật gồm 9 chương, 42 điều, giảm 37 điều so với Luật GDNN hiện hành.

Dự thảo bảo đảm quyền tự chủ toàn diện cho các cơ sở GDNN, không phụ thuộc vào mức độ tài chính, đồng thời xác định GDNN là then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao, được ưu tiên trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và trong phân bổ ngân sách nhà nước.

Về hệ thống, Luật bổ sung loại hình trung học nghề cùng bậc học với THPT để thúc đẩy hiệu quả phân luồng, hướng nghiệp, vừa góp phần phổ cập giáo dục THPT, vừa cung ứng nguồn nhân lực trẻ có kỹ năng nghề cho phát triển KH-XH đất nước; đồng thời không quy định hội đồng trường trong cơ sở GDNN công lập.

Về liên kết, dự thảo hoàn thiện cơ chế hợp tác giữa nhà trường – doanh nghiệp thông qua việc hình thành mạng lưới đa dạng các cơ sở tham gia GDNN, khuyến khích doanh nghiệp tham gia trực tiếp vào xây dựng chương trình, giảng dạy, thực tập và đánh giá, cùng với quy định về cơ chế thành lập quỹ đào tạo nhân lực doanh nghiệp.

Ngoài ra, Luật cũng nhấn mạnh đổi mới chương trình đào tạo, tuyển sinh, công nhận kết quả học tập, mở rộng chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học như Nghị quyết đã chỉ ra.

Bộ trưởng Kim Sơn cũng cho rằng để tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn, dự thảo Luật đã sửa đổi và hoàn thiện 30/42 điều (chiếm khoảng 71,5%), tinh giản và loại bỏ nhiều quy định vốn đã được điều chỉnh trong các văn bản pháp luật khác, nhằm tránh chồng chéo và bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Dự thảo Luật quy định rõ ràng hơn các bậc trình độ, đồng thời thiết lập cơ chế tổ chức hoạt động GDNN theo chuẩn mới; thiết lập mô hình cơ sở GDNN tiếp cận với các nước có hệ thống THN và GDNN phát triển trên thế giới, nâng cao năng lực quản trị; điều chỉnh chuẩn năng lực, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo, người dạy nghề; nhấn mạnh tính công khai, minh bạch và sử dụng hiệu quả tài chính, tài sản; hệ thống bảo đảm chất lượng được thiết kế theo hướng thực chất và khách quan.

Đặc biệt để nhằm nâng cao chất lượng GDNN, dự thảo Luật đã bổ sung nhiều nội dung quan trọng với 6 nội dung mới so với Luật 2014. Trong đó, bổ sung mô hình trung học nghề - một cấp học mới tương đương trung học phổ thông, nhằm đa dạng hóa lựa chọn cho người học trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Cùng với đó, Luật mở rộng loại hình cơ sở tham gia GDNN, cho phép trường học, trung tâm, doanh nghiệp, hợp tác xã và các tổ chức khác cùng tham gia đào tạo, tạo mạng lưới GDNN rộng và linh hoạt hơn, đặc biệt trao quyền tự chủ cho các cơ sở.

Báo cáo về các nội dung cơ bản của dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), Bộ trưởng Giáo dục – Đào tạo cho biết, dự thảo Luật tập trung tháo gỡ các bất cập tồn tại về liên thông giữa các trình độ; đào tạo chuyên sâu đặc thù; điều chỉnh cơ cấu tổ chức phù hợp với yêu cầu mới về hội đồng trường, phân hiệu và địa điểm đào tạo phù hợp với chính quyền 2 cấp; bãi bỏ những nội dung quy định tại Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Nghề nghiệp, Luật Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Nội dung sửa đổi, bổ sung gồm 22/46 điều (chiếm khoảng 48%), tập trung hoàn thiện cơ chế tự chủ đại học gắn với tự chịu trách nhiệm và trách nhiệm giải trình, củng cố mô hình tổ chức và quản trị, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Dự thảo Luật cũng tập trung vào hiện đại hóa và chuẩn hóa giáo dục đại học như phát triển mô hình giáo dục đại học số, khơi thông nguồn lực xã hội hóa trong giáo dục đại học, đảm bảo nguồn chi ngân sách (3%) cho giáo dục đại học; thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cơ chế chính sách đầu tư và tổ chức đào tạo tinh hoa, đào tạo chất lượng cao, đào tạo đại trà – nâng cao dân trí; liên thông đào tạo và thúc đẩy học tập suốt đời; phát triển mô hình giáo dục đại học số; gắn đào tạo sau đại học với khoa học công nghệ; các chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước

Cùng với đó dự thảo Luật tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính và đổi mới phương thức quản lý nhà nước trong giáo dục đại học theo hướng chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, đơn giản hóa quy trình, giảm can thiệp hành chính, đồng thời nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm và hiệu quả quản trị. So với Luật hiện hành, số thủ tục hành chính giảm từ 9 xuống còn 4 (tương ứng 55%), thông qua hợp nhất, tinh giản và chuẩn hóa các quy định liên quan đến đăng ký hoạt động của trường và phân hiệu, cơ sở có vốn đầu tư nước ngoài, chương trình liên kết đào tạo.

Trung Hiếu