Trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh, Mỹ - Trung đạt được thỏa thuận khung về thương mại

Trưởng phái đoàn Trung Quốc, Phó Thủ tướng Quốc vụ viện Hà Lập Phong (phải) và Trưởng phái đoàn Mỹ, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent chụp ảnh chung trước cuộc tham vấn kinh tế và thương mại song phương ở Kuala Lumpur, Malaysia ngày 25/10. Nguồn: THX/TTXVN

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Đại diện Thương mại Jamieson Greer đã có cuộc gặp với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong và nhà đàm phán thương mại hàng đầu Lý Thành Cương bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 tại Thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia trong vòng thảo luận trực tiếp thứ năm giữa hai bên kể từ tháng 5 vừa qua.

Tiến triển quan trọng

Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Bessent xác nhận hai bên đã đạt được đồng thuận về một thỏa thuận sơ bộ "rất thành công" để các nhà lãnh đạo hai nước thảo luận vào ngày 30/10 tới. Theo người đứng đầu ngành tài chính Mỹ, với thỏa thuận này, Trung Quốc có thể sẽ trì hoãn một năm việc thực thi cơ chế cấp phép xuất khẩu đất hiếm và nam châm, trong khi Mỹ sẽ loại bỏ mức thuế quan mới 100% mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo áp đặt với hàng hóa Trung Quốc kể từ ngày 1/11.

Hai nhà lãnh đạo Donald Trump và Tập Cận Bình dự kiến có cuộc gặp thượng đỉnh vào ngày 30/10 tại Gyeongju, Hàn Quốc, bên lề Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC), để thông qua các điều khoản của thỏa thuận. Cũng theo Bộ trưởng Bessent, hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ thảo luận về việc Trung Quốc mua đậu nành và nông sản của Mỹ, bên cạnh các biện pháp nhằm đạt cân bằng thương mại tốt hơn và giải quyết cuộc khủng hoảng fentanyl của Mỹ.

“Tôi nghĩ chúng ta đã có một khuôn khổ rất thành công để các nhà lãnh đạo thảo luận vào ngày 30/10”, ông Bessent nói với báo giới sau khi cùng Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer gặp Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong và Trưởng đoàn đàm phán thương mại Lý Thành Cương.

Ông Bessent cho biết, “lệnh đình chiến thuế quan” hiện tại với Trung Quốc sẽ được gia hạn sau ngày 10/11, đồng thời Trung Quốc sẽ mua lại lượng lớn đậu tương Mỹ sau khi tháng 9 vừa qua không có giao dịch nào, do nước này chuyển sang nhập từ Brazil và Argentina.

“Nông dân Mỹ sẽ rất hài lòng với những gì đang diễn ra, không chỉ cho vụ này mà còn cho nhiều mùa tới”, ông Bessent nói trong chương trình “This Week” của kênh ABC.

Mỹ lạc quan, Trung Quốc thận trọng

Về phần mình, Trung Quốc tỏ ra thận trọng hơn, không tiết lộ chi tiết cụ thể về kết quả đàm phán. Ông Lý Thành Cương cũng cho biết, hai bên đã đạt được "đồng thuận sơ bộ" và sẽ tiếp tục các quy trình phê duyệt nội bộ ở mỗi nước. “Lập trường của Mỹ rất cứng rắn, còn Trung Quốc thì kiên quyết bảo vệ lợi ích và quyền lợi của mình”, ông Lý nói qua phiên dịch. “Chúng tôi đã có những cuộc tham vấn căng thẳng nhưng mang tính xây dựng, tìm kiếm các giải pháp khả thi”.

Ông Trump đến Malaysia hôm 26/10, chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến công du 5 ngày tại châu Á, dự kiến kết thúc bằng cuộc gặp trực tiếp với ông Tập Cận Bình tại Hàn Quốc.

Sau các cuộc hội đàm cuối tuần, ông Trump tỏ ra lạc quan: “Tôi nghĩ chúng ta sẽ có một thỏa thuận với Trung Quốc”.

Trước đó, Trump từng đe dọa áp thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11, để trả đũa việc Bắc Kinh mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và nam châm – những vật liệu chiến lược mà Trung Quốc nắm hơn 90% nguồn cung toàn cầu, thiết yếu cho các ngành công nghệ cao từ xe điện, chip bán dẫn đến tên lửa.

Các biện pháp này từng đe dọa phá vỡ thỏa thuận đình chiến thương mại kéo dài sáu tháng, đạt được hồi tháng 5 tại Geneva và gia hạn hồi tháng 8, trong bối cảnh hai bên liên tục áp thuế và biện pháp trừng phạt lẫn nhau.

Ngoài vấn đề đất hiếm, các quan chức Mỹ và Trung Quốc cũng thảo luận về mở rộng thương mại song phương, khủng hoảng fentanyl tại Mỹ, phí ra vào cảng của Mỹ, và việc chuyển giao quyền sở hữu TikTok cho phía Mỹ.

Ông Bessent nói trên chương trình “Meet the Press” của NBC rằng, hai bên vẫn cần hoàn thiện chi tiết thỏa thuận TikTok, để ông Trump và ông Tập có thể “chính thức hoàn tất giao dịch” khi gặp nhau tại Hàn Quốc.

Sẽ có thêm các cuộc gặp thượng đỉnh?

Bên lề hội nghị ASEAN, ông Trump cũng ám chỉ khả năng sẽ có các cuộc gặp tiếp theo với ông Tập Cận Bình tại Trung Quốc và Mỹ. “Chúng tôi đã đồng ý gặp lại, một lần ở Trung Quốc, và một lần nữa tại Mỹ, có thể ở Washington hoặc Mar-a-Lago”, ông Trump nói.

Trong các chủ đề thảo luận sắp tới, ông Trump dự kiến sẽ đề nghị Trung Quốc mua lại đậu tương của Mỹ. Ông Trump cho biết ông cũng sẽ tìm kiếm sự hợp tác của Trung Quốc trong vấn đề Nga, trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine vẫn chưa có lối thoát.

Căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã leo thang trở lại trong vài tuần gần đây, khi các biện pháp hạn chế và đe dọa trả đũa tiếp tục được tung ra. Việc Trung Quốc mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm đã gây ra tình trạng thiếu hụt toàn cầu, khiến Mỹ xem xét chặn xuất khẩu phần mềm và thiết bị công nghệ cao sang Trung Quốc, từ máy tính xách tay đến động cơ phản lực, theo một báo cáo riêng của Reuters.

Quỳnh Vũ