Trong lúc khó khăn, phải áp dụng biện pháp cấp bách để hỗ trợ người dân

Trong trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, dư địa điều chỉnh của Quỹ Bình ổn giá xăng dầu không còn nhiều. Hai Bộ đã chủ động tham mưu cho Chính phủ và Chính phủ có Nghị quyết đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội giảm 50% thuế bảo vệ môi trường.

Cụ thể, giảm 50% so với mức thuế bảo vệ môi trường hiện tại đang áp dụng đối với các mặt hàng xăng dầu, theo đó, mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng (trừ etanol) là 2.000 đồng/lít; đối với dầu diesel là 1.000 đồng/lít; đối với dầu hỏa là 500 đồng/lít; đối với dầu mazut là 1.000 đồng/kg; đối với dầu nhờn là 1.000 đồng/lít và đối với mỡ nhờn là 1.000 đồng/kg.

Về giải pháp giảm thuế bảo vệ môi trường mà Bộ trưởng Bộ Công Thương nhắc đến, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) cho rằng, việc xem xét điều chỉnh giảm thuế trong thời điểm hiện nay là cần thiết để bảo vệ lợi ích người tiêu dùng trước áp lực giá cả, tuy nhiên giảm sắc thuế nào cần tính toán lại. Đại biểu cho rằng giảm thuế môi trường có ba điểm bất hợp lý như sau:

Thứ nhất, sẽ không phù hợp với bản chất thuế bảo vệ môi trường. Vì thuế bảo vệ môi trường đánh vào mặt hàng gây ô nhiễm, mức thuế được xây dựng trên mức độ gây ô nhiễm. Nếu giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu sẽ dẫn đến một nghịch lý đó là có những đối tượng có thể gây ô nhiễm cao thì thuế suất thấp nhưng những đối tượng gây ô nhiễm thấp có thể phải chịu thuế cao.

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Đoàn Hà Nội) chất vấn

Thứ hai, đối với xăng dầu đã mua dự trữ bắt buộc theo quy định đã chịu mức thuế bảo vệ môi trường hiện hành là 4.000 đồng nhưng khi bán ra sau thời điểm giảm thuế chắc chắn sẽ phải chịu lỗ và điều này chưa phù hợp với nguyên tắc điều hành giá cả, là phải đảm bảo lợi ích của các bên. Nếu lựa chọn một sắc thuế khác thì sẽ không phát sinh nghịch lý này.

Thứ ba, xét về kinh nghiệm quốc tế hiện nay đối với các quốc gia sử dụng công cụ thuế để điều tiết bình ổn giá cả thì đều lựa chọn các sắc thuế khác như thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu… Như đối với Canada, Anh và Bồ Đào Nha hiện nay đang lựa chọn giảm thuế VAT, đối với Ấn Độ, Thái Lan, giảm thuế tiêu thụ đặc biệt… Đại biểu cho rằng việc dùng công cụ thuế để điều tiết giá cả trong một số trường hợp là cần thiết, tuy nhiên, lựa chọn sắc thuế nào, đề nghị Bộ Công thương phối hợp với Bộ Tài chính đưa ra giải pháp hợp lý.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn

Đồng tình với nhận định công cụ điều hành giá, nhất là giá xăng dầu thì phải dùng đến quỹ bình ổn, sau đó đến thuế, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, chọn sắc thuế nào, ngành công thương cũng rất cân nhắc. Qua bàn bạc trong liên ngành và báo cáo với Chính phủ, Bộ Công Thương thấy rằng, tình hình rất căng thẳng khi biến động giá thế giới như thế này mà xử lý tình huống nhanh nhất chỉ có thể là thuế môi trường. Ở đây thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo Bộ trưởng, các Bộ đã bàn trong liên ngành, báo cáo Chính phủ và thấy rằng trước tình hình “căng” khi biến động giá tăng cao, để xử lý nhanh nhất thì đề xuất giảm thuế bảo vệ môi trường và thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, còn nếu chờ ra Quốc hội thông qua thì phải đến tháng 7, tháng 8 mới có hiệu lực trong khi quỹ bình ổn không còn, giá lại tăng cao thì rất khó khăn.

“Trong lúc khó khăn chúng ta giải quyết như vậy để cấp bách giảm giá, để cứu được kinh tế, hỗ trợ được người dân. Còn trong tương lai, tôi đồng ý cần phải nghiên cứu cho phù hợp. Nhưng như tôi trao đổi lại là mô hình của chúng ta kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là những mặt hàng này phải có sự quản lý của nhà nước. Mọi động thái cấp bách phải vì người dân chứ không phải mang lại gì cho bộ này, bộ kia mà là giải quyết bài toán trước mắt, chứ chờ Quốc hội sửa luật và thông qua thì phải tháng 6 tháng 7, lúc đó đã hết quỹ bình ổn mà giá thế giới tăng hàng ngày hiện tại thì công tác điều hành vô cùng khó khăn” - Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Tham gia làm rõ thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, chúng ta phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu nên giá dầu thô càng tăng thì giá cơ sở xăng dầu trong nước cũng tăng, gây thiệt hại nền kinh tế cũng như ảnh hưởng sản xuất, kinh doanh.

Cho biết việc giảm thuế dẫn đến giảm thu ngân sách, nhưng trước thực tế giá xăng dầu đang rất cao thì cần có giải pháp linh hoạt để giảm giá và công cụ thuế chỉ là một trong nhiều giải pháp. Việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu là nhanh nhất, góp phần sớm giảm khó khăn cho sản xuất, kinh doanh.

Thái San -