Tổng cục Thuế và các đơn vị Bộ Công an bàn giải pháp chống mua bán, sử dụng trái phép hóa đơn điện tử

Tội phạm mua bán, sử dụng trái phép hóa đơn diễn biến phức tạp

Học viện Cảnh sát nhân dân vừa phối hợp với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Bộ Công an) và Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức hội thảo khoa học “Quản lý, phát hành, sử dụng hóa đơn điện tử - Những vấn đề đặt ra trong công tác phòng ngừa, điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu trong tình hình hiện nay”. Thiếu tướng, TS. Chử Văn Dũng - Phó Giám đốc Học viện Cảnh sát nhân dân, chủ trì hội thảo; Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) Mai Sơn đồng chủ trì hội thảo.

Thiếu tướng, TS. Chử Văn Dũng - Phó Giám đốc Học viện Cảnh sát nhân dân, phát biểu tại hội thảo. Ảnh: TCT

Phát biểu tại hội thảo, Thượng tá, PGS.TS Phạm Tiến Dũng - Trưởng Khoa Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường, đánh giá trong những năm qua, quá trình chuyển đổi số quốc gia đang cho thấy những chuyển biến mạnh mẽ, rõ nét trong nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội. Đồng thời, điều đó khẳng định vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong việc chủ động ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào công tác quản lý thuế, nhất là việc triển khai hệ thống hóa đơn điện tử (HĐĐT) đã giúp ngành Thuế tạo bước đột phá mới trong việc quản lý rủi ro, quản lý thuế, thực hiện kết nối, chia sẻ và cung cấp dữ liệu cho các cơ quan nhà nước khác, đặc biệt là cơ quan chức năng trong điều tra, xử lý tội phạm.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Sơn cho biết, Tổng cục Thuế đã chỉ đạo cơ quan thuế các cấp bám sát nội dung về việc thực hiện Chương trình phối hợp số 01/CTPH-BTC-BCA ngày 28/12/2022 giữa Bộ trưởng Bộ Tài chính và Bộ trưởng Bộ Công an tiếp tục triển khai Thông tư liên tịch số 85/2016/TTLT-BTC-BCA ngày 20/6/2016 quy định về phối hợp công tác bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong lĩnh vực tài chính giai đoạn 2022-2025.

Tuy nhiên, theo Thượng tá, PGS.TS Phạm Tiến Dũng, các loại tội phạm kinh tế, tham nhũng, buôn lậu đã và đang dần có sự “thích ứng”, với các phương thức, thủ đoạn phạm tội mới. Tình hình mua bán, sử dụng trái phép hóa đơn vẫn đang có chiều hướng diễn biến ngày một phức tạp. Không chỉ vậy, tình trạng mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp còn là nguyên nhân dẫn đến sự phức tạp của tình hình về tội phạm kinh tế, tham nhũng, buôn lậu.

Trong bối cảnh đó, việc tổ chức hội thảo khoa học “Quản lý, phát hành, sử dụng HĐĐT - Những vấn đề đặt ra trong công tác phòng ngừa điều tra tội phạm kinh tế, tham nhũng, buôn lậu trong tình hình hiện nay” là hoạt động có ý nghĩa thiết thực, xuất phát từ yêu cầu cấp bách của thực tiễn.

“Đây là cơ hội quý giá để làm rõ về thực trạng; nguyên nhân, điều kiện của tội phạm; những khó khăn, vướng mắc và kinh nghiệm trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu liên quan đến HĐĐT; từ đó đề xuất kiến nghị, giải pháp hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật, cơ chế quản lý và nâng cao hiệu quả công tác của lực lượng Cảnh sát kinh tế” - ông Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh.

Phối hợp xử lý nghiêm tình trạng mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp

Cùng phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Sơn cho rằng, việc triển khai HĐĐT trên toàn quốc đã góp phần làm thay đổi phương thức quản lý, cách thức phục vụ người dân của cơ quan thuế nói riêng và cơ quan quản lý nhà nước nói chung theo hướng tự động và ngăn chặn kịp thời hóa đơn của các doanh nghiệp (DN) bỏ trốn, mất tích; phòng chống tình trạng gian lận thuế, trốn thuế..., từ đó tạo lập môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng.

Theo Phó Tổng cục trưởng Mai Sơn, thực hiện quy định tại Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, Nghị định số 123/2020/NĐ-CP, từ ngày 1/7/2022, các DN, tổ chức và cá nhân kinh doanh đã chuyển đổi sang sử dụng HĐĐT thay cho hóa đơn giấy truyền thống. Sau gần 2 năm triển khai, tính đến nay đã có 100% DN, tổ chức và hộ, cá nhân kinh doanh hạch toán theo phương pháp kê khai chuyển đổi sang sử dụng HĐĐT.

Đại diện Tập đoàn xăng dầu Việt Nam phát biểu tại hội thảo. Ảnh: TCT

Thống kê đến thời điểm này, cơ quan thuế đã tiếp nhận và xử lý gần 7,2 tỷ hóa đơn (gồm hơn 2 tỷ hóa đơn có mã và gần 5,2 tỷ hóa đơn không mã). Hệ thống HĐĐT đã vận hành ổn định, thông suốt 24/7 và đem lại lợi ích thiết thực cho người dân và DN. Theo đó, toàn bộ chi phí tuân thủ và quản lý, vận hành đều được giảm thiểu. Quan trọng hơn, người dân, DN có thể dễ dàng tra cứu được hóa đơn đầu ra, đầu vào, qua đó giảm thiểu được sai sót, cũng như rủi ro về hóa đơn.

Tuy nhiên, Phó Tổng cục trưởng Mai Sơn đánh giá, trong thời gian qua, vẫn còn một số DN, tổ chức, cá nhân đã thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật, thành lập DN không để sản xuất kinh doanh mà để thực hiện hành vi bán hóa đơn khống để thu lợi bất chính. Một số DN thực hiện hành vi mua hóa đơn không hợp pháp để chiếm đoạt thuế của Nhà nước và nhiều các mục đích khác nhau mang một số đặc điểm cơ bản như: kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào, giảm số thuế GTGT phải nộp ngân sách nhà nước (NSNN); sử dụng hóa đơn để hợp thức hóa cho hàng hóa trôi nổi, hợp thức hóa hàng buôn lậu, tham ô, lập khống chi phí phát sinh, làm giảm chi phí dẫn đến giảm thu nhập chịu thuế và thuế thu nhập DN (TNDN) phải nộp NSNN; sử dụng hóa đơn đầu vào để tăng số thuế được hoàn;...

“Công tác phối hợp giữa ngành Thuế và các cơ quan chức năng trong đó có cơ quan công an trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm trong lĩnh vực thuế như các hành vi trốn thuế, lừa đảo chiếm đoạt tiền hoàn thuế; mua, bán và sử dụng trái phép hóa đơn đã và đang được triển khai đồng bộ, chặt chẽ và rất trách nhiệm. Vì vậy, mặc dù thủ đoạn của các đối tượng vi pháp luật trong lĩnh vực thuế ngày càng tinh vi nhưng sớm muộn vẫn bị phát hiện và phải chịu trách nhiệm hình sự trước pháp luật.” - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Sơn.

Đại diện lãnh đạo ngành Thuế cho biết, trước tình hình trên, Tổng cục Thuế đã chỉ đạo cơ quan thuế các cấp tăng cường công tác quản lý thuế, công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật thuế của người nộp thuế (NNT); tăng cường phối hợp với cơ quan chức năng trong công tác phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực thuế như các hành vi trốn thuế, lừa đảo chiếm đoạt tiền hoàn thuế, mua, bán và sử dụng trái phép hóa đơn; chống thất thu cho NSNN, đảm bảo công bằng xã hội.

Cùng đó, ngành Thuế cũng đã xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá rủi ro về HĐĐT, phát triển các ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) để xử lý các dữ liệu về HĐĐT, hỗ trợ nhận diện được NNT có rủi ro cao về sử dụng HĐĐT để đưa ra cảnh báo, xử lý nếu có vi phạm hoặc chuyển sang cơ quan công an đối với trường hợp thuộc diện rủi ro cao có dấu hiệu tội phạm để phối hợp điều tra và xử lý nếu phát hiện vi phạm.

Thống kê, chỉ tính riêng năm 2023, cơ quan thuế cũng đã chuyển hồ sơ sang cơ quan công an kiến nghị điều tra, khởi tố 88 hồ sơ; và cũng nhận được 4.416 yêu cầu cung cấp hồ sơ của cơ quan công an đề nghị cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan đến lĩnh vực thuế của NNT phục vụ công tác quản lý, trấn áp tội phạm kinh tế của cơ quan công an.

Sau khi tiếp nhận đề nghị, cơ quan thuế đã kịp thời phối hợp cung cấp hồ sơ cho cơ quan công an theo đúng quy định. Một số vụ án điển hình trong công tác phối hợp giữa 2 cơ quan như: vụ án mua bán hóa đơn giá trị gia tăng không hợp pháp do Nguyễn Minh Tú cầm đầu, vụ án mua bán hóa đơn của đối tượng Trương Xuân Đước; vụ án Hoàng Đặng Ngọc Mỹ Trang và đồng phạm can tội “in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn” và “trốn thuế”,…

Phát biểu kết luận hội thảo, Thiếu tướng, TS. Chử Văn Dũng - Phó Giám đốc Học viện Cảnh sát nhân dân, cho rằng những kiến nghị, giải pháp của các đại biểu tham gia tại hội thảo sẽ được ghi nhận, tổng hợp và phối hợp với các đơn vị chức năng có liên quan báo cáo, tham mưu cho các cấp có thẩm quyền, từ đó góp phần vào việc tăng cường, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phòng ngừa, điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu trong thời gian tới./.

Văn Tuấn