Tìm giải pháp để hướng dẫn viên du lịch có thêm không gian tương tác trên xe

Nhằm bảo đảm an toàn giao thông, Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định người điều khiển và hành khách trên xe ô tô phải thắt dây đai an toàn khi xe đang chạy, kể cả hướng dẫn viên (HDV) du lịch - những người hay đứng thuyết minh về tour của mình.

Hướng dẫn viên là 'linh hồn' của chuyến đi

Nghị định số 168/2024 quy định về xử phạt hành khách đi xe vi phạm quy định về trật tự, an toàn giao thông. Tại Điều 6, người điều khiển xe ô tô chở người không thắt dây đai an toàn tại vị trí có trang bị dây đai an toàn khi xe đang chạy sẽ bị phạt tiền từ 800.000 đến 1.000.000 đồng. Hành khách không thắt dây đai an toàn khi xe đang lưu thông cũng bị xử phạt theo mức tương tự.

Từ quy định này, có thể thấy mọi hành khách trên xe, bao gồm cả HDV, đều phải ngồi đúng vị trí và thắt dây an toàn trong suốt hành trình. Theo đó, HDV chỉ được ngồi tại ghế hành khách, sử dụng micro để thuyết minh, không được đứng, đi lại hay giao lưu trực tiếp với du khách khi xe đang di chuyển, trừ trường hợp xe dừng, đỗ an toàn.

Tuy nhiên, trên thực tế, quy định này đang khiến nhiều HDV khó thể phát huy hết vai trò hoạt náo, kết nối và tạo không khí cho đoàn khách, khiến hành trình phần nào trở nên kém sinh động.

Hướng dẫn viên, hành khách đều phải ngồi đúng vị trí và thắt dây an toàn trong suốt hành trình. Ảnh: TT.

Anh Nguyễn Công Hậu, hướng dẫn viên du lịch tự do, chia sẻ rằng nhiều chuyến đi bớt sôi động, hào hứng hơn trước. “Nhiều người nói với tôi rằng họ thấy chuyến đi bớt vui hơn khi HDV chỉ ngồi một chỗ, nói qua micro mà không được giao lưu. Du khách cảm thấy thiếu sự gần gũi và tương tác, nhất là trong các hành trình dài” - anh Hậu nói.

Theo anh, việc siết chặt quy định là đúng nhưng với đặc thù ngành du lịch, HDV ngồi thuyết trình sẽ khó lan tỏa cảm xúc, trong khi hướng dẫn viên không chỉ là người cung cấp thông tin mà còn là “linh hồn” của chuyến đi, giúp kết nối và tạo năng lượng tích cực cho cả đoàn.

“Khi phải ngồi yên, chúng tôi rất khó tương tác hiệu quả, đặc biệt với đoàn đông. Mọi thứ trở nên máy móc hơn, thiếu sự gắn kết giữa người nói và người nghe” – anh Hậu chia sẻ thêm.

Cùng quan điểm, hướng dẫn viên Mạc Thiên cho biết, phần lớn HDV đều ý thức rõ yếu tố an toàn, thường ngồi cố định khi xe chạy trên cao tốc hoặc đèo dốc, chỉ hoạt náo ở các đoạn đường bằng phẳng, tốc độ thấp. Tuy nhiên, nếu không được linh hoạt hơn, chuyến đi sẽ mất đi sự sinh động vốn có.

“Tour thiếu tiếng cười thì khó hấp dẫn du khách, ảnh hưởng đến giá trị du lịch. Khi đi du lịch, trải nghiệm, hành trình di chuyển cũng là một chất xúc tác quan trọng, chứ không chỉ việc đi ăn, chơi rồi trở về” - anh Mạc Thiên nói.

HDV được xem là những người “giữ lửa” cho tour du lịch. Ảnh: TT.

Từ góc nhìn du khách, chị Hoàng Kim Tuyết, chia sẻ: “Trước đây hướng dẫn viên thường kể chuyện, pha trò khiến cả đoàn cười suốt chuyến đi. Giờ họ chỉ ngồi nói qua micro, nghe xa cách. Tôi cảm nhận họ không còn hào hứng như trước, nên chuyến đi cũng mất đi sự hứng khởi đáng có”.

Điều chỉnh quy định theo hướng linh hoạt

Để các tour du lịch hấp dẫn hơn, các HDV kiến nghị cơ quan chức năng xem xét điều chỉnh quy định theo hướng linh hoạt, tổ chức không gian hoạt động trên xe hợp lý trong những điều kiện đảm bảo an toàn. Cụ thể, HDV đề xuất cho phép thực hiện hoạt động này trên các đoạn đường nội đô, khu du lịch, hoặc khi xe đang vận hành ổn định với tốc độ chậm và có sự phối hợp, hỗ trợ từ tài xế.

TS Nguyễn Văn Hòa, chuyên gia du lịch cho rằng việc siết chặt quy định an toàn giao thông là cần thiết nhưng nên có hướng dẫn cụ thể hơn cho hoạt động du lịch. HDV là linh hồn của chuyến đi, nếu họ bị hạn chế trong khả năng biểu đạt và kết nối thì bản sắc du lịch Việt Nam vốn được tạo nên từ sự thân thiện, gần gũi sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.

Theo TS Hòa, cơ quan chức năng có thể nghiên cứu bổ sung quy định linh hoạt cho các phương tiện vận tải du lịch, ví dụ cho phép HDV đứng thuyết minh trong điều kiện xe chạy chậm, có thiết bị an toàn (dây đai hoặc vị trí đứng ổn định) hoặc cho phép các công ty lữ hành thiết kế phương án đảm bảo an toàn riêng biệt khi tổ chức tour.

“Mục tiêu cuối cùng là vừa bảo đảm an toàn giao thông, vừa không làm giảm chất lượng trải nghiệm của du khách"- TS Hòa nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Văn Mỹ, Chủ tịch HĐQT Công ty Lửa Việt Tour chia sẻ rằng tại nhiều quốc gia phát triển về du lịch như Thái Lan, Malaysia, việc tổ chức không gian cho hướng dẫn viên trên xe được thiết kế rất hợp lý và an toàn.

Ở Thái Lan, xe du lịch từ 29 chỗ trở lên,luôn có một tấm chắn lưng để hướng dẫn viên có thể đứng thuyết minh. Ảnh:VM.

Cụ thể, ở Thái Lan, trên các xe du lịch từ 29 chỗ trở lên, luôn có một tấm chắn lưng phía sau ghế lái xe để HDV có thể đứng thuyết minh một cách an toàn. Thậm chí, nhiều HDV tại đây vẫn đứng dựa vào lưng ghế hành khách, kể cả khi xe đang di chuyển trên cao tốc. Trong khi đó, ở Malaysia, xe du lịch được thiết kế ghế riêng cho hướng dẫn viên, đặt ở vị trí cao hơn, đối diện với hành khách, giúp họ dễ dàng tương tác, thuyết minh và điều phối chương trình ngay trên xe.

Ông Mỹ cho rằng, so với các nước bạn, HDV tại Việt Nam hiện đang gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình. Điều này ảnh hưởng rõ rệt đến trải nghiệm của du khách, đặc biệt trong những chuyến đi dài.

Theo ông Mỹ, cần có các giải pháp thay thế phù hợp ví dụ như thiết kế lại không gian hướng dẫn viên trên xe, hoặc ban hành hướng dẫn linh hoạt hơn trong từng tình huống để HDV có thể thực hiện vai trò kết nối, truyền cảm hứng cho du khách mà vẫn tuân thủ yêu cầu an toàn.

THU TRINH