Thực hư aspirin ngừa đông máu, chống đột quỵ

Aspirin là một loại thuốc giảm đau, kháng viêm, được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới.

Ngày nay, aspirin với liều thấp còn được sử dụng nhiều trong phòng ngừa các biến cố đối với những người có nguy cơ cao về bệnh tim mạch hoặc đã bị các biến cố tim mạch.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc sử dụng aspirin không phải là tuyệt đối an toàn, hiệu quả. Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc điều trị bằng aspirin bao gồm: Đang có bệnh lý gan hoặc thận, viêm loét dạ dày, mắc bệnh đường tiêu hóa hoặc có xuất huyết tiêu hóa, có những bệnh lý khác về chảy máu, dị ứng với aspirin, uống nhiều rượu.

Thực hư aspirin ngừa đông máu, chống đột quỵ?

Tác dụng phòng ngừa bệnh tim mạch, đột quỵ của aspirin

Xơ vữa động mạch ngày càng phổ biến. Đây là hậu quả của quá trình tích đọng chất mỡ, cholesterol, các sản phẩm chuyển hóa tế bào, canxi, và những chất khác ở lớp áo trong của động mạch. Mảng xơ vữa thường gây tổn thương ở các mạch máu kích cỡ lớn và trung bình.

Mảng xơ vữa có thể phát triển đủ lớn để hạn chế đáng kể dòng máu lưu chuyển trong động mạch, dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng cơ tim. Khi mảng xơ vữa này vỡ ra, sẽ kích thích hình thành cục máu đông.

Cục máu đông có thể gây bít tắc hoàn toàn lòng mạch, hoặc bong ra và trôi đến một vùng nào đó của cơ thể. Khi cục máu đông gây tắc mạch máu nuôi tim, sẽ gây ra cơn đau tim cấp (thường gọi là nhồi máu cơ tim). Còn khi gây tắc mạch máu nuôi não, sẽ dẫn đến tai biến mạch máu não.

Đây là những bệnh nặng, có thể gây tử vong hoặc để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Aspirin với liều thấp có thể ức chế sự ngưng kết tiểu cầu - loại tế bào máu có vai trò quan trọng trong việc hình thành cục máu đông. Do vậy, aspirin có thể giảm khả năng hình thành cục máu đông trong lòng mạch máu và tim, nhờ đó ngăn ngừa các biến cố tim mạch và đột quỵ.

Aspirin cũng có vai trò quan trọng khi bệnh nhân đang lên cơn đau tim. Người bệnh thường được cho uống aspirin khi đang trên xe cấp cứu, hoặc khi ở phòng khám cấp cứu bệnh viện. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng aspirin khi bắt đầu có triệu chứng sẽ cải thiện đáng kể khả năng sống sót của bệnh nhân.

Đối với những bệnh nhân sống sót sau cơn đau tim, aspirin liều thấp nên được dùng đều đặn. Liều dùng mỗi ngày từ 75-162 mg theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bên cạnh đó, aspirin có thể giúp ngăn ngừa nhồi máu não ở bệnh nhân có tiền sử tai biến mạch máu não thoáng qua, hoặc những người vừa xuất hiện thiếu máu não (do nhồi máu não). Lưu ý, không dùng aspirin ngay trong cơn tai biến mạch máu não khi chưa xác định rõ là bị chảy máu hay tắc mạch.

Dù vậy, trong một số trường hợp, aspirin có nguy cơ gây chảy máu hoặc các tai biến khác. Do đó, aspirin không được khuyến cáo dùng một cách rộng rãi nhằm mục đích phòng ngừa các biến cố tim mạch cho mọi người. Người bệnh chỉ dùng aspirin khi được bác sĩ chỉ định. Bên cạnh đó, cần nắm rõ về các tác dụng phụ của thuốc.

Để ngăn ngừa các bệnh tim mạch, đột quỵ, cần duy trì một lối sống tốt, không hút thuốc lá, kiểm soát huyết áp cao, tuân theo chế độ ăn ít chất béo và cholesterol, kiểm soát bệnh tiểu đường nếu có.

TS.BS Đinh Huỳnh Linh

Viện Tim mạch - Bệnh viện Bạch Mai

THANH THANH (Ghi)