Thực hiện Nghị định 31 về hỗ trợ lãi suất: Vẫn vướng về thủ tục

Ít khách hàng được hỗ trợ

Theo Nghị định 31, việc hỗ trợ lãi suất áp dụng đối với lãi phải trả trong khoảng thời gian từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành đến ngày 31/12/2023. Thời hạn được hỗ trợ lãi suất tính từ ngày giải ngân khoản vay đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc và/hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận giữa ngân hàng thương mại (NHTM) và khách hàng nhưng không vượt quá ngày 31/12/2023.

Thu mua nông sản được hỗ trợ lãi suất nhưng nhiều DN, HTX, hộ kinh doanh gặp khó khăn khi nông dân không có hóa đơn tài chính. Ảnh: Thu mua nông sản tại HTX Rau sạch Yên Dũng.

Mức lãi suất hỗ trợ đối với khách hàng là 2%/năm, tính trên số dư nợ vay và thời hạn cho vay hỗ trợ lãi suất thực tế nằm trong khoảng thời gian quy định.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh tỉnh, ngay khi Nghị định 31 được ban hành, đơn vị đã triển khai tới các chi nhánh NHTM trên địa bàn. Trong đó yêu cầu các ngân hàng tập trung nghiên cứu, quán triệt và thực hiện nghiêm túc. Các ngân hàng đã tiến hành rà soát khách hàng, kết quả 1.809 khách hàng thuộc ngành, lĩnh vực thuộc Nghị định 31 với dư nợ 5.276 tỷ đồng.

Trong đó 1.620 khách hàng với số dư nợ 3.658 tỷ đồng không đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất; 189 khách hàng với số dư nợ 1.618 tỷ đồng đủ điều kiện hỗ trợ. Dù vậy, đến nay mới có 10 khách hàng đã được hỗ trợ lãi suất với số dư nợ 34,6 tỷ đồng; 24 khách hàng đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị hỗ trợ lãi suất.

Theo đại diện lãnh đạo VietinBank Bắc Giang, hiện đơn vị chưa cho vay trường hợp nào theo Nghị định 31. Nguyên nhân là do khó khăn khi xác định đối tượng cho vay. Khách hàng thường kinh doanh nhiều ngành nghề, trong đó có ngành nghề được hỗ trợ lãi suất, có ngành nghề không thuộc đối tượng hỗ trợ, việc bóc tách chi phí cho vay gặp trở ngại. Cùng đó, qua thẩm định, nhiều khách hàng không đủ điều kiện bởi một số tiêu chí kinh doanh sụt giảm.

Bên cạnh đó, trong quá trình rà soát, đánh giá, có khách hàng thuộc đối tượng được hưởng hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31, tuy nhiên lại không đáp ứng đủ điều kiện về hóa đơn, chứng từ để bảo đảm việc sử dụng vốn vay đúng mục đích theo quy định.

Đại diện một DN thu mua nông sản tại Yên Thế nêu, DN chuyên thu mua rau nông sản gồm: Rau chế biến, hoa quả tươi… của nông dân trong huyện và vùng lân cận song chỉ có bảng kê giao nhận hàng hóa, hóa đơn bán lẻ mà không có hóa đơn tài chính.

Một yếu tố nữa khiến cho vay theo Nghị định 31 đạt thấp là đối tượng khách hàng hộ sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ trên địa bàn tỉnh thuộc ngành nghề được hỗ trợ lãi suất theo quy định của Nghị định 31 tương đối lớn nhưng do khách hàng không có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh nên không được thụ hưởng chính sách.

Theo NHNN Chi nhánh tỉnh, ngoài nguyên nhân trên, một số khách hàng cũng cân nhắc, thận trọng khi đề nghị hỗ trợ lãi suất, đồng thời lo ngại về việc sau khi được hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước, khách hàng cần cung cấp các hồ sơ, thông tin ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Mặt khác, chưa có quy định hoặc hướng dẫn cụ thể về đánh giá tiêu chí “có khả năng phục hồi” theo quy định tại điểm 4, Điều 3, Nghị định số 31 nên khiến các NHTM lúng túng khi cho vay theo chính sách hỗ trợ lãi suất.

Bảo đảm cho vay đúng đối tượng

Nghị định 31 được kỳ vọng sẽ là “phao cứu sinh” giúp các DN, HTX, hộ kinh doanh hồi phục sau dịch với việc hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước 40 nghìn tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Oánh, Giám đốc NHNN Chi nhánh tỉnh cho biết: “Để chính sách được thực hiện hiệu quả, NHNN chỉ đạo các NHTM tiếp tục rà soát các khách hàng.

Đồng thời phối hợp thông tin, tuyên truyền về chính sách một cách ngắn gọn, dễ hiểu để người dân, DN tiếp cận. Thực hiện thanh tra, giám sát chặt chẽ việc cho vay hỗ trợ lãi suất của các chi nhánh NHTM bảo đảm đúng đối tượng, quy trình, mục đính, tránh trục lợi ngân sách”.

Các khách hàng thuộc một trong các trường hợp sau được hỗ trợ lãi suất:

- Có mục đích sử dụng vốn vay thuộc một trong các ngành: Hàng không; vận tải kho bãi; du lịch; dịch vụ lưu trú; ăn uống; giáo dục và đào tạo; nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; công nghiệp chế biến, chế tạo, xuất bản phần mềm; lập trình máy vi tính và hoạt động liên quan; hoạt động dịch vụ thông tin; hoạt động xây dựng phục vụ trực tiếp cho các ngành kinh tế nói trên nhưng không bao gồm hoạt động xây dựng cho mục đích kinh doanh bất động.

- Có mục đích sử dụng vốn vay để thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng tổng hợp, công bố.

Theo đại diện BIDV Bắc Giang, ngân hàng đang rà soát, đánh giá khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi để hỗ trợ khách hàng; hồ sơ cho vay chặt chẽ, đúng quy định, bảo đảm vốn vay được sử dụng đúng mục đích, hiệu quả.

Ông Dương Văn Khoa, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Xây dựng số 1 (TP Bắc Giang) đề xuất: “Nghị định 31 chỉ khoanh vùng hỗ trợ lãi suất đối với xây dựng phục vụ một số ngành nghề mà không hỗ trợ xây dựng cho mục đích kinh doanh bất động sản. Vì vậy, đề nghị mở rộng ngành nghề được thụ hưởng chính sách trong Nghị định 31”.

Được biết, hiện NHNN Chi nhánh tỉnh đã đề nghị NHNN Việt Nam hướng dẫn cụ thể các trường hợp khó/không thể bóc tách mục đích sử dụng vốn hoặc xác định được chính xác mục đích sử dụng vốn của khoản vay chỉ phục vụ duy nhất cho ngành nghề được hỗ trợ lãi suất khi khách hàng kinh doanh đa ngành nghề.

Đề nghị hướng dẫn cụ thể điều kiện áp dụng hỗ trợ lãi suất đối với các hộ sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, những người bán hàng nhỏ, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp không phải đăng ký hộ kinh doanh. Có quy định, hướng dẫn cụ thể về tiêu chí “có khả năng phục hồi” theo quy định.

Bài, ảnh: Trường Sơn