Thủ tướng Phạm Minh Chính: Đầu tư cho thể chế, pháp luật là đầu tư cho phát triển

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và chỉ đạo hội nghị.

Dự hội nghị có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc; các Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, Hồ Quốc Dũng; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố.

Xây dựng hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, thống nhất

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự hội nghị. Ảnh: H.Giang

Báo cáo của Bộ Tư pháp cho thấy, trong nhiệm kỳ 2021-2025, thế giới có nhiều khó khăn, thách thức, tình hình kinh tế - xã hội nước ta tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực. Trong bối cảnh đó, Bộ, ngành Tư pháp đã chủ động, tích cực tham mưu giúp Chính phủ, Quốc hội đề xuất những định hướng chính sách lớn, then chốt góp phần tháo gỡ nhiều “điểm nghẽn”, “nút thắt” về thể chế, pháp luật, khơi thông mọi nguồn lực phát triển.

Điển hình, Bộ đã chủ trì nghiên cứu, tham mưu Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các văn bản quan trọng, góp phần phát triển tư duy lý luận của Đảng về xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam.

Đặc biệt, với việc tham mưu ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TƯ ngày 30-4-2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Bộ, ngành Tư pháp góp phần quan trọng trong đổi mới tư duy xây dựng, thi hành pháp luật, nhằm xây dựng hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi với cơ chế tổ chức thực hiện nghiêm minh, nhất quán.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh báo cáo tại hội nghị. Ảnh: H. Giang.

Công tác thẩm định hồ sơ chính sách, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) được chú trọng nâng cao chất lượng, bảo đảm tiến độ, nhiều trường hợp vượt tiến độ theo quy định. Trong giai đoạn 2021-2025, Bộ Tư pháp, các tổ chức pháp chế bộ, ngành, địa phương đã thẩm định 5.311 dự thảo VBQPPL; năm 2025 là 1.467 dự thảo VBQPPL.

Cơ quan tư pháp địa phương thẩm định 4.719 dự thảo VBQPPL, riêng năm 2025 là 14.771 dự thảo VBQPPL; nổi bật là khẩn trương thẩm định đối với hệ thống VBQPPL liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền phục vụ cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp, xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp...

Trong nhiệm kỳ 2021-2025, công tác theo dõi thi hành pháp luật tiếp tục được triển khai thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, bám sát các lĩnh vực trọng tâm, liên ngành. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) ngày càng có nhiều đổi mới, gắn với chuyển đổi số và truyền thông chính sách hiện đại. Từ năm 2021 đến nay, các bộ, ngành, địa phương đã tổ chức 2.214.190 cuộc PBGDPL trực tiếp cho hơn 201 triệu lượt người; tổ chức 42.424 cuộc thi tìm hiểu pháp luật với trên 61 triệu lượt người dự thi.

Tính chung trong nhiệm kỳ 2021-2025, các cơ quan thi hành án dân sự đã thi hành xong hơn 2.804.961 việc, gần 476.745,6 tỷ đồng, tăng hơn 271.467,3 tỷ đồng (tăng 132,24%) so với giai đoạn năm 2016-2020. Án tín dụng ngân hàng đã thi hành xong 28.417 việc, tăng so với giai đoạn năm 2016-2020 là 7.190 việc (tăng 33,88%). Thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế với số tiền 90.081 tỷ đồng, tăng 47.759 tỷ đồng, tương ứng tăng 112,80% so với giai đoạn 2016-2020.

3 định hướng chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo hội nghị. Ảnh: Dương Giang/TTXVN.

Phát biểu tại hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những thành tích quan trọng mà Bộ Tư pháp, ngành Tư pháp và tổ chức pháp chế các bộ, ngành, chính quyền địa phương đã đạt được, góp phần quan trọng vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội của đất nước và của các địa phương.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, năm 2026 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tiến hành Đại hội XIV của Đảng; là năm đầu tiên của nhiệm kỳ 2026-2030 và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng và đại hội Đảng các cấp. Do đó, phải tiếp tục thay đổi tư duy, xác định: Thể chế, pháp luật là nguồn lực, động lực, mục tiêu của sự phát triển; đầu tư cho thể chế, pháp luật là đầu tư cho phát triển; xây dựng thể chế, pháp luật phải lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, chủ thể; xây dựng thể chế, pháp luật thành năng lực cạnh tranh quốc gia.

Cho rằng, sứ mệnh và trọng trách đặt lên vai ngành Tư pháp trong việc xây dựng và hoàn thiện thể chế sẽ ngày càng nặng nề hơn, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh “3 định hướng lớn” và “6 nhiệm vụ trọng tâm” cần thực hiện thời gian tới.

Trong “3 định hướng lớn”, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phát huy vai trò nòng cốt trong tham mưu chiến lược xây dựng, hoàn thiện thể chế; đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng công tác tổ chức thi hành pháp luật; bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, nhất là trong xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Ðảng.

Quá trình triển khai, ưu tiên xây dựng đồng bộ thể chế phát triển, trọng tâm là hệ thống pháp luật; tháo gỡ mọi điểm nghẽn, đổi mới tư duy làm luật, chuyển từ “quản lý bằng pháp luật” sang “kiến tạo thể chế phát triển”; xóa bỏ tư duy “không biết mà vẫn quản”, “không quản được thì cấm”; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới, khơi thông nguồn lực phát triển.

Đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, ứng dụng sâu rộng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong lĩnh vực tư pháp, nhất là xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật; xây dựng được hệ thống đo lường chất lượng thực thi pháp luật dựa trên mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Ưu tiên phát triển nguồn nhân lực tư pháp chất lượng cao, có đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn sâu, am hiểu luật pháp quốc tế, thành thạo công nghệ; đồng thời chủ động hội nhập, nâng tầm hợp tác quốc tế về công tác pháp luật và cải cách tư pháp; nâng cao năng lực phòng ngừa, xử lý tranh chấp quốc tế và tranh thủ tối đa mọi nguồn lực.

Với “6 nhiệm vụ trọng tâm”, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục bám sát, triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã được nêu rất rõ tại Nghị quyết số 66-NQ/TƯ của Bộ Chính trị; đẩy mạnh rà soát, xử lý các vướng mắc về thể chế. Đặc biệt, khẩn trương tập trung nghiên cứu, hoàn thiện các Đề án quan trọng về hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật trong kỷ nguyên mới; chế định luật sư công trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; thành lập cơ quan chuyên về giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế; hoàn thiện tiêu chí và các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác xây dựng thể chế, pháp luật...

Thủ tướng chỉ đạo, Bộ Tư pháp tập trung nghiên cứu, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật phù hợp với quan điểm đổi mới tư duy xây dựng pháp luật và định hướng hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam; thực hiện nghiêm quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm “thực hiện đầy đủ - đúng vai trò - trách nhiệm đến cùng” của Chính phủ đối với các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết; có giải pháp đột phá khắc phục triệt để tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh, nghị quyết; nâng cao chất lượng thẩm định, đánh giá tác động chính sách và theo dõi thi hành pháp luật.

Cùng đó, Bộ Tư pháp tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành hiệu quả các quy định của pháp luật về thi hành án dân sự, thi hành án hành chính; bảo đảm 100% bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án về vụ án hành chính được theo dõi thi hành.

Thủ tướng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ và hoàn thành việc xây dựng, kết nối các cơ sở dữ liệu chuyên ngành của Bộ Tư pháp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác; triển khai hiệu quả việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình trong các lĩnh vực trọng tâm, rút ngắn thời gian, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp; thực hiện nghiêm việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Tư pháp có phẩm chất, năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính với các đại biểu dự Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác Tư pháp năm 2025. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Để ngành Tư pháp hoàn thành tốt sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên mới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, trưởng ngành, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp tiếp tục công tác lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, dành thời gian, trí tuệ, tập trung tối đa nguồn lực cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Mỗi cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức phải nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật, gương mẫu chấp hành và thực thi các quy định pháp luật.

Với phương châm công tác xây dựng pháp luật phải "vô tư trong sáng - tâm huyết trách nhiệm - bản lĩnh trí tuệ - hiệu quả vì dân”, Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn và tin tưởng, toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Bộ, ngành Tư pháp tiếp tục hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Hà Phong