Thêm tuyên bố về Novichok: Khó hiểu quy trách nhiệm Nga

Người tạo ra Novichok là ai?

RT ngày 19/4 dẫn lời phái đoàn Nga tại OPCW đưa ra các lập luận cho rằng nhà hóa học người Nga Vil Mirzayanov- người đã xuất bản cuốn sách về chất độc thần kinh Novichok ở Mỹ hồi năm 2008- không phải là cha đẻ của chất độc hóa học này.

Nhà khoa học Vladimir Uglev mới là "cha đẻ" thực sự của Novichok?

Theo đó, phía Nga cho rằng, ông Vil Mirzayanov cho rằng ông không phải một trong số những nhà khoa học rời khỏi Liên Xô để tiếp tục công việc của mình ở nước ngoài.

"Việc xuất bản cuốn sách của Mirzayanov... tạo điều kiện cho việc chuyển giao kiến thức về vũ khí hóa học, và đây là việc chuyển giao gián tiếp vũ khí hóa học" - đại diện phái đoàn Nga tại OPCW cho biết.

Nhà khoa học Mirzayanov đang sống ở Mỹ đã đăng trên Facebook nói về việc Nhà nước Nga đã đứng sau vụ đầu độc Sergei Skripal và con gái hôm 4/3 tại Salisbury, Anh.

Phía Nga cho rằng, công thức về chất độc thần kinh chỉ được xuất bản trong cuốn sách "Bí mật Nhà nước: Biên niên sử của Chương trình Vũ khí hóa học Nga".

Quyết định xuất bản cuốn sách về chất độc Novichok của Mỹ về công trình khoa học của ông Vil Mirzayanov đã cho thấy đây là một "sự vi phạm về căn bản" trong Điều 1 của Hiệp ước về Vũ khí Hóa học cho thấy, các quốc gia thành viên OPCW không được phép "phát triển, sản xuất, mua lại, tàng trữ hoặc giữ vũ khí hóa học, hoặc chuyển giao, trực tiếp hoặc gián tiếp, vũ khí hóa học cho bất cứ ai."

Đại diện Nga tại OPCW nói: "Các câu hỏi phát sinh: Tại sao Chính phủ Mỹ vi phạm nghiêm trọng Công ước khi quyết định xuất bản cuốn sách này?".

Vil Mirzayanov là người đầu tiên tiết lộ sự tồn tại của tác nhân gây thần kinh A-234 cho công chúng trong một bài báo năm 1992 cho tờ báo Moskovskiye Novosti của Nga.

Nhưng khi đó, ông ấy không công bố về bất cứ công thức hay thông tin nào về chất độc hóa học này.

"Điều này khẳng định rằng Mirzayanov không có bất kỳ kiến thức thực nghiệm nào vì tại tổ chức khoa học ở Nga, trách nhiệm của ông ta chỉ là hỗ trợ kỹ thuật mà thôi" - đại diện phái đoàn Nga cho biết.

Cho tới tận năm 2008, sau khi đã hợp tác với Trung tâm Sinh hóa học Edgewood của quân đội Mỹ, ông này mới công bố một ấn phẩm mới.

Ấn bản này của cuốn sách có trên Amazon, bán dưới 30 USD. Nhà nghiên cứu khẳng định công thức này là có thật, và tuyên bố ông là "người tố cáo đầu tiên tiết lộ chương trình vũ khí hóa học Nga với thế giới."

Ấn bản này đề cập đến một công thức của Novichok nhưng lại "hoàn toàn tương ứng với các dữ liệu được trình bày bởi Edgewood". Điều này chứng tỏ nhà khoa học này cũng không biết chính xác về Novichok và thứ mà ông ta công bố cũng chưa phải là Novichok.

Nga cho rằng, bất cứ phòng thí nghiệm hóa học hiện đại nào đều cần các thiết bị đặc biệt cần thiết để tổng hợp các chất tương tự như A-234.

"Không có dấu hiệu nào đặc trưng của riêng Nga để chỉ ra rằng chỉ có Moscow mới sản xuất được chất độc hóa học này" - phái đoàn Nga ở OPCW nói.

Người nghiên cứu Novichok nói Nga phải chịu trách nhiệm về Skripal

Trong khi đó, BBC đã phỏng vấn một nhà khoa học Nga cho biết ông đã trực tiếp tham gia vào quá trình nghiên cứu và thử nghiệm chất độc Novichok.

Nhà khoa học Vladimir Uglev dựa trên các thông báo công khai của OPCW và của Anh liên quan đến vụ đầu độc Skripal để khẳng định chắc chắn rằng chất độc có mã A-234 đã được sử dụng ở vụ việc này.

"Tôi có thể khẳng định điều đó dựa trên các phép đo phổ khối lượng, sự hiện diện của flo, bởi trọng lượng phân tử từ tất cả các dữ liệu tôi đã được tiếp cận gần đây." - ông Uglev nói.

Khi được hỏi vì sao chất độc thần kinh cực mạnh như vậy vẫn giúp cha con nhà ông Skripal chiến thắng, thì nhà khoa học này nói rằng, "chúng được sử dụng với liều lượng cực nhỏ, chỉ dưới ngưỡng".

Theo nhà khoa học này, ông làm việc tại một phòng thí nghiệm của nhà nước ở Shikhany, ở vùng Saratov của Nga.

Một người đàn ông làm việc trong phòng thí nghiệm tại trung tâm nghiên cứu Shikhany. Ảnh: Getty/Wojtek Laski

Ông nói đã từng bị Novichok bắn vào tay trong quá trình thử nghiệm chất độc mang mã A-240.

"Đó là với novichok A-240. Dung môi đun sôi và văng sang tay phải của tôi. Tôi đặt tay mình vào axit clohydric, sau đó rửa nó bằng dung dịch peroxit kiềm và đặt nó dưới vòi nước" - ông kể về lần bị dính độc novichok.

Nhà khoa học này nói, sự tinh khiết của chất độc trong trường hợp ở Salisbury có thể là bằng chứng cho thấy nó là Novichok mà ông đã nghiên cứu.

"Chúng tôi có hàng dài ống thí nghiệm để nghiên cứu chất đó. Chúng không hề bị biến đổi bởi môi trường nào và gần như không có ngày hết hạn" - ông Uglev đề cập tới kết quả báo cáo của OPCW.

Ông Vladimir Uglev ngạc nhiên khi Nga bị buộc tội tấn công vụ đầu độc ở Anh. "Không hẳn đâu" - ông nói.

Tuy nhiên, dù không chắc chắn Nga sẽ làm điều này (đầu độc Skripal) nhưng ông Uglev cho rằng Nhà nước Nga phải chịu trách nhiệm về vụ đầu độc ở Salisbury vì chất độc được sử dụng là Novichok.

Ông Uglev lại nói, khó mà chứng minh được Nga đứng sau vụ việc.

"Sẽ không bao giờ chứng minh được tội lỗi của Nga trừ khi tìm ra được ống nghiệm có chứa chất độc và so sánh với mẫu ở Salisbury" - nhà khoa học Nga nói.

Bình luận về phản ứng của Anh, ông Uglev nói đó là phản ứng như một tên trộm sau khi đánh cắp thứ gì đó: "Dù logic của sự kiện cho thấy người đứng sau là Nga nhưng cách các nhà lãnh đạo Anh phản ứng lại theo kiểu một tên trộm vừa lấy cắp thứ gì. Anh ta sẽ là người đầu tiên hét lên: Tên trộm không có ở đây. Hắn ta ở kia. Hãy bắt lấy nó".